Ferdinand von Hochstetter
Ferdinand von Hochstetter (ur. 30 kwietnia 1829 w Esslingen am Neckar, zm. 18 lipca 1884 w Oberdöbling koło Wiednia) – niemiecko-austriacki geolog i podróżnik. Prowadził badania geologiczne w Nowej Zelandii – nazywany jest „ojcem geologii Nowej Zelandii”.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
geolog |
Życiorys
edytujFerdinand von Hochstetter urodził się 30 kwietnia 1829 roku w Esslingen am Neckar jako syn pastora i botanika Christiana Ferdinanda Friedricha Hochstettera (1787–1860) i jego żony Sofie Friederike Orth (1795–1861)[1].
Po ukończeniu liceum w Esslingen kształcił się w seminarium teologicznym w Maulbronn[2]. Od 1847 roku studiował teologię i nauki przyrodnicze, przede wszystkim geologię, na Uniwersytecie w Tybindze[1][2]. Był uczniem m.in. Friedricha Augusta Quenstedta (1809–1889)[1]. W 1851 roku ukończył studia teologiczne, a w 1852 roku uzyskał tytuł doktora filozofii i dzięki stypendium wyjechał w podróż po Europie[2]. W 1853 roku zaczął prowadzić badania geologiczne na zlecenie Instytutu Geologicznego w Wiedniu prowadzonego przez Wilhelma von Haidingera (1795–1871) – badał m.in. Szumawę i źródła termalne w Karlowych Warach na Wyżynie Karlowarskiej[1][2]. W 1856 roku zaczął pracować jako wykładowca na Uniwersytecie Wiedeńskim[2], gdzie w tym samym roku uzyskał habilitację z zakresu geologii[1].
W latach 1857–1859 wziął udział w rejsie naukowym dookoła świata na statku SMS Novara, podczas której przeprowadził szereg badań geologicznych[1]. Do wyjazdu przygotowywał się m.in. poprzez naukę języka angielskiego i fotografii oraz poprzez konsultacje, m.in. rozmowy z Alexandrem von Humboldtem (1769–1859)[3]. Wyprawa wyruszyła 30 kwietnia 1857 roku z Triestu i poprzez Gibraltar, Rio de Janeiro, Kolonię Przylądkową, Sri Lankę oraz wiele wysp Oceanu Indyjskiego dotarła do Sydney, a następnie do Nowej Zelandii[1][2]. Po przybyciu do Auckland von Hochstetter spotkał niemieckiego geologa Juliusa von Haasta (1824–1887), który towarzyszył mu podczas prac na wyspach[2]. Władze w Auckland zleciły mu zbadanie prowincji Auckland i Nelson[2]. Von Hochstetter odłączył się od wyprawy i przez 9 miesięcy prowadził badania geograficzne i geologiczne[1]. Zbadał, opisał i zmapował m.in. wulkany w okolicach Auckland[3], tereny środkowej Wyspy Północnej i północnej części Wyspy Południowej[4]. Nazywany jest „ojcem geologii Nowej Zelandii”[3][4].
Do Triestu powrócił przez Sydney, Melbourne, Mauritius i Morze Czerwone w 1860 roku[3]. Wyniki badań przedstawił w wielotomowych pracach i listach publikowanych w „Wiener Zeitung”, które wydano w formie książki w 1885 roku[1]. W latach 1859–1875 opublikował 21 artykułów na temat Nowej Zelandii[2].
W 1860 roku został mianowany profesorem na Uniwersytecie Technicznym w Wiedniu, którego był rektorem w latach 1874–1875[1]. W 1861 roku ożenił się z Georgianą Bengough, córką Anglika Johna Egberta Bengougha, dyrektora wiedeńskiej gazowni[2]. Para miała czterech synów i cztery córki[2].
W 1869 roku von Hochstetter wykonywał badania geologiczne dla budowanych kolei tureckich, a w 1872 roku wraz ze swoim studentem Franzem Toulą (1845–1920) wyjechał do Rosji, by przeprowadzić prace geologiczne związane z budową Kolei Transsyberyjskiej[1]. W latach 1872–1873 był nauczycielem arcyksięcia Rudolfa (1858–1889)[1]. W 1876 roku został mianowany pierwszym intendentem Cesarskiego Muzeum Historii Naturalnej[1]. W 1881 roku zrezygnował z profesury[2]. W 1884 roku cesarz austriacki Franciszek Józef I nadał mu tytuł szlachecki[2].
Zmarł wskutek cukrzycy 18 lipca 1884 roku w Oberdöbling koło Wiednia[3].
Członkostwa
edytujPublikacje
edytujVon Hochstetter opublikował ponad 150 prac naukowych, m.in.[1]:
- Neu-Seeland, 1863
- Reise der österreichischen Fregatte Novara um die Erde, 3 tomy, 1864–1866
- Leitfaden der Mineralogie und Geologie, 1876 (razem z A. Bischingiem)
- Das Hof-Mineraliencabinet in Wien [...], 1884
Upamiętnienie
edytujNa cześć von Hochstettera nazwano wiele gatunków roślin i zwierząt odkrytych w Nowej Zelandii, m.in. gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych o charakterystycznej niebieskiej barwie – Entoloma hochstetteri, gatunek żaby – Leiopelma hochstetteri czy gatunek mięsożernego ślimaka – Powelliphanta hochstetteri[3].
Wiele obiektów geograficznych na terenie Nowej Zelandii nosi nazwę upamiętniająca von Hochstettera m.in. dwie góry – Mt. Hochstetter i Hochstetter Dome, lodowiec – Hochstetter Glacier, jezioro – Lake Hochstetter czy depresja – Hochstetter Pond[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Othmar Kühn: Hochstetter, Ferdinand Ritter von. W: Neue Deutsche Biographie. T. 9. 1972, s. 291–292. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m C. A. Fleming: Hochstetter, Christian Gottlieb Ferdinand von. W: Dictionary of New Zealand Biography [on-line]. 1990. [dostęp 2019-09-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Sascha Nolden: Ferdinand von Hochstetter: Allein bei den Antipoden!. W: Hermann Mückler: Österreicher in der Südsee: Forscher, Reisende, Auswanderer. LIT Verlag Münster, 2012, s. 127–148. ISBN 978-3-643-50390-9. [dostęp 2019-09-09]. (niem.).
- ↑ a b James Braund: German-speaking scientists in New Zealand. W: Bernadette Luciano, David G. Mayes: New Zealand and Europe: Connections and Comparisons. Rodopi, 2005, s. 173–188. ISBN 978-90-420-1904-1. [dostęp 2019-09-09]. (ang.).
- ↑ Bayerische Akademie der Wissenschaften: Ferdinand von Hochstetter. [w:] badw.de [on-line]. [dostęp 2019-09-08]. (niem.).
- ↑ Leopoldina: Ferdinand Christian von Hochstetter. [w:] www.leopoldina.org [on-line]. [dostęp 2019-09-08]. (niem.).
- ↑ Ferdinand von Hochstetter. [w:] American Philosophical Society Member History [on-line]. [dostęp 2019-09-08]. (ang.).