Feliks Różycki
Feliks Różycki (ur. 20 listopada 1887 w Radzanowie, zm. 13 stycznia 1981 w Łodzi) – geolog, wykładowca Uniwersytetu Łódzkiego[1].
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk o Ziemi | |
| Specjalność: geologia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujFeliks Różycki urodził się w rodzinie rolniczo-rzemieślniczej. Był synem Józefa Różyckiego i Anny z domy Świdwińskiej. Ukończył szkołę w Płocku oraz warszawskie gimnazjum realne. Maturę w szkole prywatnej zdał w 1907. W związku z jego uczestnictwem w strajku szkolnym miał zakaz nauki w szkołach publicznych, co wpłynęło na zakaz studiów w granicach cesarstwa rosyjskiego. W 1907 ukończył Suworowski Kurs Kadecki w Warszawie, a następnie odbył służbę w wojskową, która skończyła się po roku, ze względu na sercowe problemy zdrowotne Różyckiego. W tym samym roku zdobył uprawnienia do nauczania matematyki w prywatnych szkołach. W latach 1909–1914 uczył przedmiotów przyrodniczych, matematyki i astronomii w szkołach średnich, m.in. w Szkole Handlowej w Garwolinie oraz gimnazjum Rontalera w Warszawie. W latach 1915–1916 był członkiem Straży Obywatelskiej w Warszawie, a w 1920 należał do służby pomocniczej podczas wojny polsko-bolszewickiej. W międzyczasie w latach 1915–1922 studiował geologię na Uniwersytecie Warszawskim, a 16 maja 1922 obronił doktorat pt. Studium geologiczne triasu okolic Będzina i Bobrownik. Opracował także podręczniki: Geografia elementarna dla szkół średnich na klasę II-ą. Cz. 1: Geografia astronomiczna (wyd. 1924). W latach 1922–1939 uczył geografii, geologii i astronomii w I Gimnazjum Męskim Magistratu m. st. Warszawy im. gen. Sowińskiego, gdzie prowadził również obserwatorium meteorologiczne. W 1924 uzyskał dyplom nauczyciela etatowego. W okresie 20-lecia międzywojennego brał udział w posiedzeniach komisji Ministerstwa WRiOP, Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Zrzeszenia Polskich Nauczycieli Geografii i Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych (ws. oceny programów, podręczników szkolnych, nauki geografii itd.)[1].
Uczestniczył w licznych podróżach po Europie i Ameryce. W 1923 z ramienia Instytutu Geografii Uniwersytetu Warszawskiego brał udział w wyciecze w okolice Splitu, gdzie odkrył dowody młodych ruchów pionowych Gór Dynarskich. Był delegatem władz oświatowych w Niemczech w 1926, gdzie miał poznawać niemiecką organizację szkolnictwa. W 1927 poznawał organizację szkolnictwa w USA, gdzie odwiedzał polskie szkoły. W latach 1928–1930 działał w Komitecie Ochrony Brzegu Wisły na Bielanach, był autorem artykułu Brzeg Wisły na Bielanach pod Warszawą w „Przeglądzie Geograficznym” w 1929. Jego działalność przyczyniła się do objęcia ochroną Lasu Bielańskiego. Wydał również z Romanem Kobendzą i Tadeuszem Paszkowskim broszurę Bielany pod Warszawą. Przewodnik dla wycieczek geograficzno-przyrodniczych[1].
Różycki był skarbnikiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Geograficznego w okresie od 1925 do 1939, a od 1927 należał również do jego Komisji Dydaktycznej. Od 1921 był członkiem Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika, od 1922 Polskiego Towarzystwa Geologicznego, a od 1924 National Geographical Society[1].
Po wybuchu II wojny światowej, jako oficer rezerwy[2] we wrześniu 1939 został komendantem ochotniczego hufca pracy[1], wspomagającego jednostki obrony stolicy – był jednym dowódców w IV batalionie robotniczym[2]. Po zajęciu Warszawy przez Niemców został aresztowany i uwięziony na Pawiaku. Został uwolniony po interwencji Stefana Starzyńskiego. W latach 1940–1944 pełnił funkcję dyrektora szkół (m.in. w latach 1941-1944 był dyrektorem I Gimnazjum Męskiego im. gen. Sowińskiego), uczestniczył w tajnym nauczaniu ogólnokształcącym. Po wybuchu powstania warszawskiego dostał się do niewoli. Trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie[1].
W 1945 zamieszkał w Łodzi, gdzie był nauczycielem geografii i geologii w Państwowym Pedagogium, a następnie, a od 1953, w Liceum Pedagogicznym. W latach 1946–1951 prowadził Geograficzną Pracownię Dydaktyczną, jednocześnie w latach 1945–1947 oraz 1956-1961 wykładał paleontologię i geologię, a także był zastępcą kierownika Zakładu Geologii na Uniwersytecie Łódzkim. W latach 1947–1956 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej, w latach 1951–1961 w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej oraz na Politechnice Łódzkiej. W 1961 przeszedł na emeryturę[1].
Różycki zaangażowany był we współpracę z Państwowym Instytutem Geologicznym – wydawał rozprawy, materiały związane z odwiertami, a także mapy w skali 1:300 000 i 1:50 000. Publikował w „Przeglądzie Geologicznym”, „Wiadomościach Muzeum Ziemi”, „Czasopiśmie Geograficznym”, „Wszechświecie”, „Sprawozdaniach” Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, „Roczniku” Polskiego Towarzystwa Geologicznego[1]. Był doradcą Przedsiębiorstwa Hydrogeologicznego w latach 1950–1961, w okresie od 1954-1958 był radnym rady miejskiej w Łodzi. W 1974 został członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Geograficznego, ponadto od 1946 był członkiem korespondentem Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. Od 1976 działał jako członek Międzynarodowej Asocjacji Hydrologicznej, należał również do Towarzystwa Wiedzy Powszechnej[1].
Życie prywatne
edytujFeliks Różycki miał 2 żony. Był żonaty z Ireną z domu Targowską (zm. 1944), z którą miał córkę Celinę Tyszewską (ur. 1914) – nauczycielkę i artystkę oraz syna Jana Różyckiego (ur. 1919) – geologa. Ponownie ożenił się w 1955 z Krystyną z d. Krucińską (ur. 1919)[1].
Feliks Różycki spoczywa na cmentarzu katolickim na Dołach w Łodzi[1].
Publikacje
edytujOdznaczenia
edytuj- Honorowa Odznaka miasta Łodzi[2],
- Odznaka honorowa „Za walkę o szkołę polską” (1935),
- Złoty Krzyż Zasługi (1956)[1].