Federalista
Federalista (ang. The Federalist, The Federalist Papers) – cykl 85 esejów autorstwa Alexandra Hamiltona, Jamesa Madisona i Johna Jaya, uznawany za pierwszy komentarz do Konstytucji Stanów Zjednoczonych[1].
Okładka „Federalisty” | |
Autor | |
---|---|
Tematyka | |
Typ utworu | |
Data powstania |
1787–1788 |
Wydanie oryginalne | |
Język | |
Data wydania |
1788 |
Tło historyczne
edytujKongres Filadelfijski, który zebrał się 25 maja 1787, miał za zadanie uchwalić nowy projekt konstytucji – mającej zastąpić dotychczasowe Artykuły Konfederacji[2]. Po czterech miesiącach obrad, 17 września, dokument został podpisany i ogłoszony[3]. Na konwencji ustalono, że wymaga się zgody 9 spośród 13 stanów, aby ratyfikować Konstytucję[4]. Głównym punktem spornym była tzw. Karta Praw Obywatelskich[4]. Niecałe dwa tygodnie później, 28 września, George Clymer przedstawił projekt, by zarządzić wybory delegatów do zgromadzenia stanowego[5]. Ponieważ dokument wzbudzał duże kontrowersje, część posłów nie pojawiła się na głosowaniu, przez co nie osiągnięto kworum[5]. Następnego dnia dwóch posłów doprowadzono siłą i przeprowadzono głosowanie, które zakończyło się sukcesem zwolenników Konstytucji[6]. Do 21 czerwca 1788 udało się zebrać zgody wymaganych dziewięciu stanów[7]. Nie było wśród nich jednak Wirginii i Nowego Jorku, które uchodziły za najważniejsze[7]. Dzięki kampaniom Washingtona i Madisona Wirginia wkrótce ratyfikowała Konstytucję[8]. Istniała jednak uzasadniona obawa, że jeśli Nowy Jork jej nie podpisze, to sąsiadujące z nim stany mogą uznać go za obce państwo[9].
Treść i wpływ
edytujWobec tak trudnej sytuacji, Hamilton postanowił napisać cykl artykułów wyjaśniających zasady nowej ustawy zasadniczej, które zebrano i opublikowano pt. „Federalista”[10]. Swoje teksty sygnował pseudonimem „Publius” (od Publiusa Valeriusa)[11]. Pierwszy artykuł ukazał się 27 października 1787, a ostatni 28 maja 1788[11]. Początkowo Hamilton chciał zaprosić do współpracy Gouverneura Morrisa, ponieważ jednak ten nie chciał się zgodzić, przyszły sekretarz skarbu zwrócił się do Jamesa Madisona i Johna Jaya[11].
Najpłodniejszy spośród autorów – Hamilton, przedstawił w swoich esejach zalety nowej Konstytucji i słabości amerykańskiej Konfederacji[12]. Madison skupił się na dyskusjach historycznych, porównujących m.in. staro- i nowożytne konfederacje, natomiast Jay, jako były sekretarz stanu, pisał głównie o polityce zagranicznej[12]. Na 85 artykułów, pierwsze 46 – to teksty wyliczające minusy Artykułów Konfederacji oraz przekonujące do konieczności stworzenia silnej administracji centralnej, w przeciwieństwie do autonomicznych rządów stanowych[13]. Eseje 46-51 przekonują o zgodności Konstytucji z zasadami republikańskimi, a 52-58 wyjaśniają uprawnienia Izby Reprezentantów[13]. Artykuły 59-61 opisują sposób przeprowadzania wyborów, a 62-66 uprawnienia Senatu[13]. W pozostałych artykułach (67-84) przedstawiony został model władzy wykonawczej i sądowniczej, a ostatni, 85. esej podsumowuje całość „Federalisty”[13].
Stan Nowy Jork rozpoczął obradowanie nad Konstytucją 17 czerwca 1788[14]. Głównymi antagonistami podczas debaty w Kongresie byli wówczas Alexander Hamilton i George Clinton[14]. Stan ostatecznie ratyfikował Konstytucję 26 lipca 1788[15]. Historycy amerykańscy są zgodni co do tego, że „Federalista” stanowi najsławniejszy komentarz do Konstytucji i jest jedną z najważniejszych pozycji w kanonie amerykańskiej literatury filozofii politycznej[16]. Na treści zawarte w „Federaliście” często powoływali się czołowi politycy, a także sędziowie w wyrokach, np. pierwszy prezes Sądu Najwyższego John Marshall[17].
Autorstwo
edytujWedług Hamiltona, on sam napisał 63 artykuły, Jay był autorem 5 z nich, Madison – 14, natomiast 3 napisał Hamilton wspólnie z Madisonem[10]. W 1818 Madison stwierdził, że dane przedstawione przez Hamiltona są błędne, bowiem miał on napisać 26 esejów, a nie 14[12]. Tożsamości autorów „Federalisty” były zachowywane w ścisłej tajemnicy – ujawniono je dopiero w 1792 roku[11].
Badania z XX wieku stwierdzają, że bezsprzecznie Jay był autorem 5 artykułów (wycofał się z przyczyn zdrowotnych)[1]. Hamilton miał napisać około 40, natomiast Madison niewiele mniej; kilka komentarzy napisali wspólnie[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Szyszkowski 1980 ↓, s. 128.
- ↑ Szyszkowski 1980 ↓, s. 120.
- ↑ Rusinowa 1990 ↓, s. 90.
- ↑ a b Rusinowa 1990 ↓, s. 91.
- ↑ a b Szyszkowski 1980 ↓, s. 124.
- ↑ Szyszkowski 1980 ↓, s. 125.
- ↑ a b Rusinowa 1990 ↓, s. 92.
- ↑ Szyszkowski 1980 ↓, s. 126.
- ↑ Rusinowa 1990 ↓, s. 93.
- ↑ a b Szyszkowski 1980 ↓, s. 127.
- ↑ a b c d Rusinowa 1990 ↓, s. 94.
- ↑ a b c Rusinowa 1990 ↓, s. 95.
- ↑ a b c d Rusinowa 1990 ↓, s. 96.
- ↑ a b Rusinowa 1990 ↓, s. 99.
- ↑ Rusinowa 1990 ↓, s. 101.
- ↑ Szyszkowski 1980 ↓, s. 131.
- ↑ Szyszkowski 1980 ↓, s. 133.
Bibliografia
edytuj- Izabella Rusinowa: Alexander Hamilton. Wrocław: Ossolineum, 1990. ISBN 83-04-03444-1. (pol.).
- Wacław Szyszkowski: Twórcy Stanów Zjednoczonych: Waszyngton, Jefferson, Hamilton. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1980. ISBN 83-214-0142-2. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- The Federalist Papers by Alexander Hamilton, John Jay, and James Madison. Projekt Gutenberg. [dostęp 2014-07-07]. (ang.).