Fale długie

Fale długie (fale kilometrowe) (ang. LF – Low Frequency lub LW – Long Waves), zakres fal radiowych (pasmo radiowe) o częstotliwości: 30-300 kHz co odpowiada długości fali 10-1 km. Zakres ten jest przeznaczony głównie dla rozgłośni radiowych w I regionie ITU (Europa, Afryka i Bliski Wschód).

Obecnie w programowej radiofonii europejskiej używany jest zakres 144–288 kHz z odstępami pomiędzy kanałami wynoszącymi 9 kHz. W paśmie tym nadawane są też na zasadzie rozgłaszania dane cyfrowe np. wzorce czasu, jednym z nich jest europejski radiowy sygnał zegarowy DCF77 nadawany spod Frankfurtu nad Menem na częstotliwości 77,5 kHz.

W paśmie fal długich na częstotliwości 225 kHz nadaje Polskie Radio Program I (za pośrednictwem Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim).

Częstotliwości powyżej 190 kHz wykorzystywane są również przez radiolatarnie bezkierunkowe (NDB).

Propagacja fal długich

Fale długie w wyniku bardzo małego tłumienia i dużej dyfrakcji (łatwo uginają się na przeszkodach) rozchodzą się na duże odległości za pomocą fali powierzchniowej. Ulegają również odbiciu od najniższych warstw jonosfery o bardzo niskiej gęstości elektronowej i praktycznie nie wnikają dalej. W ciągu dnia odbijają się od dolnej części warstwy D, a nocą, gdy warstwa D zanika, od warstwy E. W odległości 1000-2000 km do nadajnika natężenie pola fali jonosferycznej przewyższa natężenie pola fali powierzchniowej. Zasięg fal długich jest duży i wynosi, zarówno w dzień i w nocy, kilka tysięcy kilometrów.

Do oszacowania natężenie pola elektrycznego na falach długich służy półempiryczny wzór Austina:

$E_{sk}={\frac {300{\sqrt {P}}}{r}}\,{\sqrt {\frac {\theta }{\sin \theta }}}\ \exp \left(-0,0014\,r/\lambda ^{0.6}\right)$

gdzie

• E_sk – natężenie pola elektrycznego [mV/m]
• P – moc zastępcza promieniowana izotropowo przez antenę [kW]
• r – odległość od anteny [km]
• θ – kąt utworzony między półprostymi łączącymi środek Ziemi z punktami nadajnika oraz odbiornika

Przy czym średnie wahania roczne natężenia pola w danym punkcie mogą wynosić 20-50%. Największe natężenie występuje latem w dzień, a zimą w nocy.

Nadajniki długofalowe w Polsce

• Maszt radiowy w Konstantynowie
• RCN Solec Kujawski
• Maszt radiowy w Raszynie

Bibliografia

• Janusz Pieniak: Anteny telewizyjne i radiowe. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1993. ISBN 83-206-1081-8. Brak numerów stron w książce
• Jarosław Szóstka: Fale i anteny. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 2001. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Wykaz stacji radiowych AM nadających z Polski / w języku polskim. RadioPolska. [dostęp 2013-01-06]. (pol.).
• Wykaz wszystkich stacji radiowych nadających na falach długich i średnich. MWLIST. [dostęp 2013-01-06]. (ang.).