Falcowanie
Falcowanie, złamywanie – jedno- lub wielokrotne składanie arkusza papieru, czystego lub zadrukowanego, na pół (najczęściej) lub w dowolnych innych proporcjach, na różne sposoby (w różnych kierunkach), w celu osiągnięcia docelowego formatu i liczby stron składki, np. trzykrotne złożenie na pół arkusza daje składkę szesnastostronicową. Każde miejsce zaginania arkusza to falc (złam) i po złożeniu tworzy nową krawędź[1]. Złamywania można dokonywać ręcznie, za pomocą kości introligatoskiej, lub maszynowo. Maszyna do falcowania to: falcerka czyli złamywarka. Złamywanie powinno się wykonywać wzdłuż włókien papieru, zmniejsza to ryzyko ich pękania oraz uszkodzenia farby w miejscach zagięcia. Uprzednie przegniecenie arkusza (bigowanie), pozwala na zmniejszenie możliwość uszkodzenia włókien papieru, tyczy się to w szczególności papierów gramaturze n > 150g[2].
Po prawej u góry widać zadrukowane wstęgi papieru (jest ich siedem, z czego widać 6), które są ze sobą łączone, łamane na pół, a na bębnie widocznym u dołu łamane raz jeszcze i odcinane.
Terminu falcowanie (i pokrewnych) używa się częściej niż złamywanie, ze względu na naleciałości z języka niemieckiego. Ten drugi jest terminem oficjalnym, który występuje w literaturze przedmiotu[3].
Rodzaje złamywania
edytuj- Złamywanie równoległe[4] – każdy złam jest równoległy do poprzedniego.
- Złamywanie obwolutowe[5] – dwa złamy, oddalone od siebie o podwójną szerokość powiększoną o grubość egzemplarza, do którego wytwarzana jest obwoluta.
- Złamywanie harmonijkowe[6] – rodzaj złamywania, w którym złamy występują naprzemiennie po innej stronie arkusza.
- Złamywanie obejmujące[7] – złamy są wykonywane po tej jednej stronie arkusza, każdy następny w takiej odległości by mógł objąć poprzednią złamaną część arkusza.
- Złamywanie prostopadłe[8] – złamy są wobec siebie prostopadłe – przecinają się pod kątem 90 stopni.
- Złamywanie mieszane (kombinowane)[9] – rodzaj złamywania, w którym występuje złamywanie równoległe i prostopadłe.
- Złamywanie z naddatkiem[10] – ostatni złam dzieli arkusz na dwie nierówne części.
W maszynach drukarskich, w których realizowany jest druk ze wstęgi papieru z roli, na końcu ciągu produkcyjnego ustawiony jest złamywak (tzw. falcaparat), którego rolą jest odcinanie fragmentów zadrukowanej wstęgi i takie ich składanie oraz klejenie lub szycie (w zależności od wyposażenia agregatów), aby w efekcie otrzymać gotową składkę[11].
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ falcowanie - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2021-06-07] (pol.).
- ↑ Andrzej Gołąb, Praktyczny poradnik poligraficzny : procesy, Gliwice: Helion, 2021, s. 256-260, ISBN 978-83-283-7342-6 (pol.).
- ↑ Andrzej Gołąb, Praktyczny poradnik poligraficzny : procesy, Gliwice: Helion, 2021, s. 255, ISBN 978-83-283-7342-6 (pol.).
- ↑ Złamywanie równoległe, [w:] Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka, Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, Warszawa: Polska Izba Druku, 1999, ISBN 83-911604-0-8.
- ↑ Złamywanie obwolutowe, [w:] Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka, Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, Warszawa: Polska Izba Druku, 1999, ISBN 83-911604-0-8.
- ↑ Złamywanie harmonijkowe, [w:] Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka, Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, Warszawa: Polska Izba Druku, 1999, ISBN 83-911604-0-8.
- ↑ Złamywanie obejmujące, [w:] Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka, Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, Warszawa: Polska Izba Druku, 1999, ISBN 83-911604-0-8.
- ↑ Złamywanie prostopadłe, [w:] Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka, Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, Warszawa: Polska Izba Druku, 1999, ISBN 83-911604-0-8.
- ↑ Złamywanie mieszane (kombinowane), [w:] Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka, Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, Warszawa: Polska Izba Druku, 1999, ISBN 83-911604-0-8.
- ↑ Złamywanie z naddatkiem, [w:] Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka, Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, Warszawa: Polska Izba Druku, 1999.
- ↑ Złamywak, [w:] Leonard Cichocki, Tomasz Pawlicki, Iwona Ruczka, Poligraficzny słownik terminologiczny z odpowiednikami w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, Warszawa: Polska Izba Druku, 1999, ISBN 83-911604-0-8.