Wikipedia

Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka w Raciborzu

Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka (późn. Roka-Werke) – jeden z zakładów przemysłu spożywczego na terenie Raciborza należący do rodziny Sobtzick, funkcjonujący od lat 70. XIX wieku do lat 20. XX wieku. Obecnie w budynku po fabryce znajduje się Urząd Miasta.

Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka
Ilustracja
W dawnej fabryce czekolady znajduje się obecnie Urząd Miasta
Państwo

 Polska

Miejscowość

Racibórz

Adres

ul. Batorego 6

Architekt

Bruno Wolter

Kondygnacje

3

Rozpoczęcie budowy

1868

Ukończenie budowy

ok. 1912

Ważniejsze przebudowy

lata 30. XX wieku

Pierwszy właściciel

Franciszek Sobtzick

Kolejni właściciele

Franciszek Sobtzick Jr i Herman Sobtzick

Obecny właściciel

Magistrat raciborski

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka”
Położenie na mapie powiatu raciborskiego
Mapa konturowa powiatu raciborskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka”
Położenie na mapie Raciborza
Mapa konturowa Raciborza, w centrum znajduje się punkt z opisem „Fabryka czekolady Franciszka Sobtzicka”
Ziemia50°05′33″N 18°13′25″E/50,092500 18,223611

Historia

edytuj

W 1868 roku Franciszek Sobtzick wykupił działki o powierzchni ok. 1,5 ha, mieszczące się między dzisiejszą ulicą Batorego, Środkową, Nowomiejską, Podwalem i pl. Mostowym[1][2][3][4][5][6]. Na tym obszarze powstała na przełomie XIX i XX wieku pierwsza na Śląsku fabryka czekolady, która była napędzana parą wodną[1][5][7][8][9]. Architektem budowli był Bruno Wolter, a prace budowlane wykonało przedsiębiorstwo Georga Lüthge, rajcy miejskiego[10]. Franciszek, dbając o swoich pracowników, niedaleko fabryki wybudował – w tym samym stylu co fabryka – osiedle domów mieszkalnych[1][5][7][8][10]. Kompleks ten nazywany był Sobtzickhof (pol. Dwór Sobtzicka) i mieścił się przy dzisiejszej ulicy Czekoladowej[1][7][10].

Po śmierci Franciszka właścicielami firmy zostali jego synowie: Franciszek i Herman. W 1910 roku w firmie pracowało 1261 osób, w tym 863 kobiet. Pod koniec lat 20. XX wieku nazwa zakładu została zmieniona na Roka-Werke (pol. Zakłady Roka)[1][5][7][8]. W wyniku kryzysu gospodarczego z końca lat 20. XX wieku przedsiębiorstwo zbankrutowało[1][5][8][10]. Główny budynek fabryki czekolady nie został sprzedany w wyniku licytacji, dlatego w 1929 roku przejęło go miasto na poczet zaległości podatkowych[1][5][6][8][10]. W latach 30. XX wieku dokonano adaptacji budynku na potrzeby magistratu i policji, bowiem umieszczono tam niektóre ich agendy[1][5][8][9][10].

Od czasów powojennych aż do chwili obecnej mieści się w tym budynku siedziba władz miejskich[9].

Architektura

edytuj

Główny budynek fabryki czekolady był pięciokondygnacyjny i powstał ok. 1912 roku[6][9]. Zaprojektował go Bruno Wolter. Obecny budynek jest trzykondygnacyjny oraz trzynastoosiowy[2][6][9]. W elewacji frontowej obecny jest ozdobny portal wraz ze znajdującymi się po bokach dwiema kolumnami[2][6][9][11]. Nad portalem znajdują się dwie podpory, które są zakończone wazami[2]. Budynek posiada sutereny i użytkowe poddasze nakryte mansardowym dachem[9]. Budowla posiada szerokie korytarze, duże pomieszczenia i filary[2]. W gmachu oprócz ciągu produkcyjnego mieściła się administracja przedsiębiorstwa nad ozdobnym portalem[10][11]. We wnętrzach obecne są cechy architektoniczne i konstrukcyjne obiektu przemysłowego[6].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h Paweł Newerla: Sobtzick. www.nowiny.pl, 9 maja 2005. [dostęp 2011-01-03]. (pol.).
  2. ↑ a b c d e Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 85.
  3. ↑ Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 268.
  4. ↑ Paweł Newerla. Rozwój przemysłu na ziemi raciborskiej do 1945 r.. „Ziemia Raciborska”. s. 4. 
  5. ↑ a b c d e f g Paweł Newerla: Obrazy z dziejów przemysłu Raciborza. www.naszraciborz.pl, 27 września 2010. [dostęp 2011-01-03]. (pol.).
  6. ↑ a b c d e f Alicja Gałecka-Paduchowa: Zabytkowa architektura municypalna i przemysłowa Raciborza. s. 16.
  7. ↑ a b c d Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 269.
  8. ↑ a b c d e f Paweł Newerla. Rozwój przemysłu na ziemi raciborskiej do 1945 r.. „Ziemia Raciborska”. s. 5. 
  9. ↑ a b c d e f g Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. s. 67.
  10. ↑ a b c d e f g Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. s. 86.
  11. ↑ a b Iwona Baturo: Racibórz. Miasto na czasie. s. 43.

Bibliografia

edytuj
  • Paweł Newerla: Dzieje Raciborza i jego dzielnic. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2008. ISBN 978-83-89802-73-6. (pol.).
  • Paweł Newerla: Obrazy z dziejów przemysłu Raciborza. www.naszraciborz.pl, 27 września 2010. [dostęp 2011-01-03]. (pol.).
  • Paweł Newerla: Sobtzick. www.nowiny.pl, 9 maja 2005. [dostęp 2011-01-03]. (pol.).
  • Paweł Newerla. Rozwój przemysłu na ziemi raciborskiej do 1945 r.. „Ziemia Raciborska”. Listopad 2000 Rok III nr 8-11 (26-29), 2000. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW. ISSN 1505-9235. 
  • Alicja Gałecka-Paduchowa: Zabytkowa architektura municypalna i przemysłowa Raciborza. Katowice: Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, 2004. ISBN 83-85871-36-5.
  • Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2007. ISBN 978-83-89802-36-1.
  • Iwona Baturo: Racibórz. Miasto na czasie. Kraków: Amistad Sp. z o.o., 2009. ISBN 978-83-7560-058-2. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Fabryka_czekolady_Franciszka_Sobtzicka_w_Raciborzu&oldid=66867369”