Fabryka Kas Pancernych Stalobetonowych „Stanisław Zwierzchowski i Synowie”
Fabryka Kas Pancernych Stalobetonowych „Stanisław Zwierzchowski i Synowie”[2] – zlikwidowane przedsiębiorstwo mające siedzibę przy ul. Strzeleckiej 30/32 w Warszawie.
 nr rej. A-1092 z 20.08.2012[1]
| |
 Hala produkcyjna przedsiębiorstwa od strony ul. Stalowej (2020) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Strzelecka 30/32 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
 52°15′43,103″N 21°02′32,039″E/52,261973 21,042233
| |
Opis
edytujPrzedsiębiorstwo powstało pod firmą Zakład Wyrobów Mechanicznych Gustawa Pulsta w 1887 i początkowo prowadziło działalność w innej lokalizacji[3]. W 1900 niewielki zakład działał już przy ul. Strzeleckiej 28, a pomiędzy 1911 a 1913 jego właściciel Gustaw Pulst zakupił sąsiednią posesję nr 30[3]. Wtedy też prawdopodobnie wzniesiono zachowaną do dzisiaj halę produkcyjną[3]. Produkowano tam maszyny m.in. dla przemysłu tytoniowego, drzewnego, papierniczego i spożywczego[2].
Po I wojnie światowej przedsiębiorstwo przejął Stanisław Zwierzchowski; jego współwłaścicielami byli również żona Eleonora[4] oraz synowie Alfred i Stanisław[5]. Produkowało m.in. kasy pancerne i sejfy[2]. Po II wojnie światowej Stanisław Zwierzchowski przystąpił do spółdzielni pracy „Skarbiec”, wnosząc do niej nieruchomość przy ul. Strzeleckiej, która stała się siedzibą spółdzielni[5]. Specjalistyczna Spółdzielnia Pracy „Skarbiec”[6] prowadziła tam działalność do 2010, później obiekt nie był użytkowany[2] i zaczął popadać w ruinę[7].
W 2012 elewacja frontowa hali produkcyjnej z uwagi na detal architektoniczny i wyważone proporcje[8] została wpisana do rejestru zabytków[1]. Jej detal architektoniczny nawiązuje do budynku fabryki Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Lamp – Bracia Brünner, Hugo Schneider i R. Ditmar oraz domów mieszkalnych przy pobliskiej ul. Szwedzkiej[9].
W 2015 rozebrano znajdujące się na posesji budynki magazynowe i portiernię[10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 czerwca 2021 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 17. [dostęp 2021-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-27)].
- ↑ a b c d Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 164. ISBN 978-83-931723-5-1.
- ↑ a b c Michał Pilich: Ulice Nowej Pragi. Warszawa: Veda, 2003, s. 76. ISBN 978-83-61932-08-6.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Zwierzchowscy, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-01-11].
- ↑ a b Michał Pilich: Ulice Nowej Pragi. Warszawa: Veda, 2003, s. 77. ISBN 978-83-61932-08-6.
- ↑ Specjalistyczna Spółdzielnia Pracy „Skarbiec” w Warszawie ul. Strzelecka 30/32. [w:] Krajowa Rada Spółdzielcza [on-line]. [dostęp 2021-10-20].
- ↑ Tomasz Urzykowski: Zabytkowa fabryka ma być zburzona. W jej miejscu staną bloki. warszawa.wyborcza.pl, 20 listopada 2021. [dostęp 2021-10-20].
- ↑ Elewacja frontowa hali fabrycznej w rejestrze zabytków. [w:] Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków [on-line]. mwkz.pl, 21 sierpnia 2012. [dostęp 2021-10-20].
- ↑ Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 165. ISBN 978-83-931723-5-1.
- ↑ Natalia Bet: Zabytkowa praska fabryka kas pancernych podzieli los parowozowni?. [w:] 11 czerwca 2015 [on-line]. metrowarszawa.gazeta.pl. [dostęp 2021-10-19].