Puklerznik

Puklerznik
	Euphractus
	Wagler, 1830
	; Przedstawiciel rodzaju – puklerznik sześciopaskowy (E. sexcinctus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	pancernikowce
Rodzina	Chlamyphoridae
Podrodzina	puklerzniki
Rodzaj	puklerznik
	Typ nomenklatoryczny
	Dasypus sexcinctus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Encoubertus McMurtrie, 1832; Pseudotroctes Gloger, 1841; Scleropleura Milne-Edwards, 1871; Scelopleura Trouessart, 1898; Euphrectus Ortlepp, 1922;
	Encoubertus McMurtrie, 1832; Pseudotroctes Gloger, 1841; Scleropleura Milne-Edwards, 1871; Scelopleura Trouessart, 1898; Euphrectus Ortlepp, 1922;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Puklerznik^[7] (Euphractus) – rodzaj ssaków z podrodziny puklerzników (Euphractinae) w obrębie rodziny Chlamyphoridae.

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Ameryce Południowej^[8]^[9]^[10].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 400–500 mm, długość ogona 200–250 mm, długość ucha 35–41 mm, długość tylnej stopy 78–90 mm; masa ciała 3–7 kg^[10]^[11].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1830 roku niemiecki przyrodnik Johann Georg Wagler w książce swojego autorstwa o tytule Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel^[1]. Wagler nie wskazał gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1904 roku amerykański zoolog Theodore Sherman Palmer na typ nomenklatoryczny wyznaczył puklerznika sześciopaskowego (E. sexcinctus)^[12].

Etymologia

Euphractus (Euphrectus): gr. ευ eu „dobrze”; φρακτος phraktos „chroniony, zabezpieczony”, od φρασσω phrassō „wzmocnić”^[12].
Encoubertus: port. encuberto lub encubertado „chroniony”^[13]. Gatunek typowy: Dasypus sexcinctus Linnaeus, 1758.
Pseudotroctes: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; πρωκτης prōktēs „gryzący, skubiący”^[14]. Gatunek typowy: Dasypus setosus^[c] Wied-Neuwied, 1826.
Scleropleura (Scelopleura): gr. σκληρος sklēros „sztywny, twardy”; πλευρα pleura „bok”^[15]. Gatunek typowy: Scleropleura bruneti Milne-Edwards, 1871 (= Dasypus sexcinctus Linnaeus, 1758).

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[16]^[11]^[8]^[7]:

Euphractus sexcinctus (Linnaeus, 1758) – puklerznik sześciopaskowy

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu Argentyny^[17]:

Euphractus minimus Ameghino, 1881

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Scleropleura Milne-Edwards, 1871.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Euphractus Wagler, 1830.
↑ Podgatunek E. sexcinctus.

Przypisy

↑ ^a ^b J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 36. (niem.).
↑ H. McMurtrie: Edentata. W: G. Cuvier: The animal kingdom arranged in conformity with its organization. Cz. 1. New York: G. & C. & H. Carvill, 1831, s. 163. (ang.).
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 113. (niem.).
↑ A. Milne-Edwards. Note sur une nouvelle espèce de tatou a cuirasse incomplète (Scleropleura bruneti). „Nouvelles archives du Muséum d’histoire naturelle”. 7, s. 178, 1871. (fr.).
↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 2. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1898, s. 1141. (łac.).
↑ R.J. Ortlepp. A new Trichostrongyle genus from an armadillo, Euphrectus villosus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 9 (52), s. 413, 1922. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 25. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 122. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Euphractus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-01-14].
↑ ^a ^b M. Superina & A. Abba: Family Chlamyphoridae (Chlamyphorid Armadillos). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 67. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 79. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ ^a ^b Palmer 1904 ↓, s. 278.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 258.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 594.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 626.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-26]. (ang.).
↑ F. Ameghino: La antigüedad del hombre en el Plata. T. 2. Paris: G. Masson & Igon Hermanos, 1881, s. 310. (hiszp.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[5] Niepoprawna późniejsza pisownia Scleropleura Milne-Edwards, 1871.

[7] Niepoprawna późniejsza pisownia Euphractus Wagler, 1830.

[17] Podgatunek E. sexcinctus.

[wag-1] J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 36. (niem.).

[mcm-2] H. McMurtrie: Edentata. W: G. Cuvier: The animal kingdom arranged in conformity with its organization. Cz. 1. New York: G. & C. & H. Carvill, 1831, s. 163. (ang.).

[glo-3] C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 113. (niem.).

[edw-4] A. Milne-Edwards. Note sur une nouvelle espèce de tatou a cuirasse incomplète (Scleropleura bruneti). „Nouvelles archives du Muséum d’histoire naturelle”. 7, s. 178, 1871. (fr.).

[tro-6] É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 2. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1898, s. 1141. (łac.).

[ort-8] R.J. Ortlepp. A new Trichostrongyle genus from an armadillo, Euphrectus villosus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 9 (52), s. 413, 1922. (ang.).

[miiz-9] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 25. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 122. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[msw-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Euphractus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-01-14].

[hmw-12] M. Superina & A. Abba: Family Chlamyphoridae (Chlamyphorid Armadillos). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 67. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).

[amw-13] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 79. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA278_278]-14] Palmer 1904 ↓, s. 278.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA258_258]-15] Palmer 1904 ↓, s. 258.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA594_594]-16] Palmer 1904 ↓, s. 594.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA626_626]-18] Palmer 1904 ↓, s. 626.

[mdd-19] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-26]. (ang.).

[ame-20] F. Ameghino: La antigüedad del hombre en el Plata. T. 2. Paris: G. Masson & Igon Hermanos, 1881, s. 310. (hiszp.).

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[b]

[6]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[c]

[15]

[16]

[17]