Wikipedia

Eugeniusz Pach

Eugeniusz Pach (ur. 13 października 1929 w Warszawie, zm. 7 lutego 2016[1][2]) – polski spiker[3] i prezenter TVP od końca lat 50. do poł. lat 70, reporter, sprawozdawca, dokumentalista i reżyser. Z wykształcenia archeolog.

Eugeniusz Pach
Data i miejsce urodzenia

13 października 1929
Warszawa

Data śmierci

7 lutego 2016

Zawód, zajęcie

Prezenter telewizyjny

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941)
Grób Eugeniusza Pacha na cmentarzu Bródnowskim

Życiorys

edytuj

Syn Ferdynanda i Janiny. Jako 15-letni strzelec ps. „Kicia” brał udział w powstaniu warszawskim w 9. kompanii batalionu „Kiliński”. Na przełomie sierpnia i września 1944 został odznaczony Krzyżem Walecznych i awansowany na starszego strzelca. 28 września 1944 ciężko ranny (postrzał obu nóg) trafił do niewoli. Po ucieczce z obozu jenieckiego Stalag IV B (Zeithain), od kwietnia 1945 do lipca 1948 żołnierz 2 Korpusu Polskiego na Zachodzie – 5 Kresowej Dywizji Piechoty (5 pal). Uczęszczał wówczas do Gimnazjum i Liceum dla Żołnierzy 2 Korpusu w Casarano we Włoszech.

Do Polski powrócił w 1948, gdzie ukończył archeologię na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie podjął pracę w Zakładzie Paleolitu PAN[4]. Śpiewał w chórkach w Studenckim Teatrze Satyryków oraz występował w przedstawieniach dla dzieci w Teatrze Lalka[4].

W 1955 wziął udział w konkursie ogłoszonym przez TVP na spikera telewizyjnego. Wybrany z grupy 2 tys. kandydatów, był jednym z dwóch pierwszych lektorów Telewizji Polskiej. Pracę w TVP rozpoczął w 12 grudnia 1955, zapowiadając telewizyjną adaptację Tragedii amerykańskiej w reż. Władysława Sheybala[4]. Razem z Janem Suzinem stworzyli pierwszy duet polskich spikerów telewizyjnych[5][6].

Był reżyserem filmów dokumentalnych, reportaży, transmisji i sprawozdań z rajdów, konkursów i wyścigów samochodowych oraz pionierem reportażu bezpośredniego z wozu[7]. W 1960 razem z Bohdanem Tomaszewskim był sprawozdawcą TVP z igrzysk olimpijskich w Rzymie. Ponadto był współtwórca szkoły reportażu TVP oraz współautorem programów: „Turniej Miast”[8][9], „Panorama” i „Studio 2”. W latach 70. wspólnie z Mariuszem Walterem tworzył cykl „Spotkania po drodze”. Ponadto, jako zapalony kierowca rajdowy, prowadził w TVP m.in. pierwsze programy poświęcone omówieniu wyścigów Formuły 1. Ostatnim stanowiskiem, jakie zajmował w TVP, była funkcja zastępcy redaktora naczelnego w zespole „Studio 2” Mariusza Waltera[10][11].

Pracę w TVP zakończył 13 grudnia 1981. Po odejściu z telewizji nadzorował inwestycje w firmie „Seco” Sobiesława Zasady[12].

Wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich[13].

Według informacji CIA, zbiegły w 1967 na Zachód Janusz Kochański wymieniał Eugeniusza Pacha jako agenta III Departamentu MSW[14].

Zmarł w zapomnieniu[15]. Pogrzeb Eugeniusza Pacha odbył się 1 marca 2016 na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie[16][17] (kwatera 18H-1-4).

Życie prywatne

edytuj

W 1958 ożenił się z Aleksandrą „Kosą” Gustkiewicz[18], malarką, przez długie lata zastępczynią głównego scenografa TVP.

Był cenionym kierowcą rajdowym oraz pilotem najsłynniejszego polskiego rajdowca Sobiesława Zasady[19]. W 1963 wystartował po raz pierwszy w rajdzie o mistrzostwo Polski, wygrywając w klasie do 1300 cm³[20][21][22].

Nagrody, wyróżnienia i odznaczenia

edytuj
  • 1967: Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego[23]
  • 1971: II Nagroda indywidualna „Srebrny Pegaz” za film dokumentalny Wernisaż, Przegląd Filmów o Sztuce, Zakopane
  • 2015: Nagroda Prezesa Zarządu TVP za całokształt twórczości, Festiwal Sztuki Faktu, Toruń[24][25]

Filmografia

edytuj

Scenariusz i realizacja

  • 1971: Akcja Akademia, film dokumentalny
  • 1971: Ballada o Trombie, film dokumentalny
  • 1971: Charaktery, cykl dokumentalny
  • 1971: O spokój w mieście, film dokumentalny
  • 1971: Pierwsza na Monte Carlo, film dokumentalny
  • 1971: Spotkania w drodze, film dokumentalny
  • 1971: Stradivarius z Jankowskiego powiatu, film dokumentalny
  • 1971: Wernisaż, film dokumentalny

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Eugeniusz Pach. filmpolski.pl. [dostęp 2024-04-07]. (pol.).
  2. ↑ Legendarny prezenter TVP zmarł w zapomnieniu. 2016-04-27. [dostęp 2016-04-27].
  3. ↑ Katarzyna Dzierzbicka: 50 lat Teatru Telewizji: krótka historia telewizyjnej sceny. Rabid, 2004, s. 88. ISBN 83-88668-87-0.
  4. ↑ a b c Aleksandra Szarłat: Prezenterki: Tele PRL. Świat KsiążkiWydawnictwo Świat Książki, 2015, s. 38. ISBN 978-83-8031-299-9.
  5. ↑ Twarze z ekranu: Jan Suzin [online], TVP [dostęp 2016-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-04].
  6. ↑ Monika Kuc: Przejść przez ekran. [dostęp 2016-04-28].
  7. ↑ Radio i Telewizja, Nr 19 (664), Rok XIV, 11 maja 1958 r.. [dostęp 2016-04-28].
  8. ↑ Telewizyjne Spotkania Chemików. 2010. [dostęp 2016-04-28].
  9. ↑ Dawid Samulski: Minęło 50 lat od turnieju miast Syców – Oleśnica. Szkoda, że nikt nie uczcił tego jubileuszu. 2015-12-16. [dostęp 2016-04-28].
  10. ↑ Aleksandra Szarłat: Prezenterki: Tele PRL. Wydawnictwo Świat Książki, 2015, s. 104. ISBN 978-83-8031-299-9.
  11. ↑ Wiesław Godzic: 30 najważniejszych programów TV w Polsce. Trio, 2005, s. 180. ISBN 83-7436-062-3.
  12. ↑ Aleksandra Szarłat: Prezenterki: Tele PRL. Warszawa: Świat Książki, 2015, s. 381. ISBN 978-83-8031-299-9.
  13. ↑ 85. urodziny Eugeniusza Pacha. Stowarzyszenie Filmowców Polskich, 2014-10-14. [dostęp 2016-04-27].
  14. ↑ Polish communist intelligence agents. cia.gov. [dostęp 2018-06-23]. (ang.).
  15. ↑ Dariusz Baliszewski: Starszy strzelec „Kicia”. [dostęp 2016-04-29].
  16. ↑ Eugeniusz Pach (1929–2016). „SuperOeS. Magazyn sportów samochodowych”. 35/2016. ISSN 2080-5381. 
  17. ↑ Informacja O Zmarłych. [dostęp 2016-04-27].
  18. ↑ Aleksandra Szarłat: Prezenterki: Tele PRL. Wydawnictwo Świat Książki, 2015, s. 57. ISBN 978-83-8031-299-9.
  19. ↑ Rekord polskiego fiata. [dostęp 2016-04-28].
  20. ↑ Eugeniusz Pach („Panorama Północy”, 15.09.1973). [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-13)].
  21. ↑ A. Brzoza: Eugeniusz Pach: Dwie twarze spikera. [dostęp 2016-04-27].
  22. ↑ 25 Rajd Polski – 3 eliminacja. 5-7.08.1965r.. [dostęp 2016-04-28].
  23. ↑ Wręczenie Odznak Tysiąclecia, "Życie Warszawy", nr 55, 5 marca 1967, s. 11.
  24. ↑ Karina Bonowicz: Kiedy fakt staje się sztuką. [dostęp 2016-04-27].
  25. ↑ III edycja Festiwalu Sztuki Faktu. [dostęp 2016-04-27].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Eugeniusz_Pach&oldid=75872705”