Eugeniusz Grandowski
Eugeniusz Florentinus Grandowski (ur. 17 października 1865 w Oświęcimiu, zm. 4 marca 1944 w Przemyślu) – inżynier, generał major cesarskiej i królewskiej armii, generał brygady Wojska Polskiego.
 generał major
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 października 1865 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 marca 1944 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1887–1921 |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
dowódca 3 Brygady Artylerii Polowej |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
.png){kind=small}
Młodość, służba w austriackiej armii
edytujPochodził z rodziny cesarsko-królewskiego urzędnika skarbowego[1]. Syn Jana i Józefy z domu Stępińskiej. W 1884 roku ukończył gimnazjum realne w Bielsku, następnie studiował w Akademii Wojskowo-Technicznej w Wiedniu[2]. Po trzyletnich studiach wojskowych żołnierz zawodowy i oficer armii austriackiej od 18 sierpnia 1887 roku. W latach 1891–1893 w kadrze WAT[2]. W 1893 r. ukończył Wyższy Kurs Artyleryjski i otrzymał przydział do 10 Brygady Artylerii Polowej w Przemyślu[1]. W 1895 ożenił się w Przemyślu z Kazimierą z d. Seifert[1]. W 1904 mianowany do kapitana i przeniesiony do Generalnego Dowództwa Artylerii w Wiedniu, gdzie służył do 1909 r.[1] Od 1 października 1909 roku przydzielony do komendy 10 Korpusu w Przemyślu w stopniu majora. W kwietniu 1914 mianowany podpułkownikiem i wyznaczony na dowódcę 10 pułku haubic polowych[1]. Z chwilą wybuchu I wojny światowej wyznaczony dowódcą 30 pułku armat polowych w Przemyślu, z którym walczył na froncie rosyjskim[2]. Brał udział w bitwie pod Kraśnikiem i Zamościem oraz w działaniach wojennych na Lubelszczyźnie. Na przełomie lat 1914/15 w walkach w Karpatach, walczył m.in. w bitwie pod Gorlicami, okolicach Twierdzy Przemyśl, ofensywie na Łuck i Równe, okolicach Rarańczy na Bukowinie[1]. W 1916 mianowany pułkownikiem i przeniesiony na front włoski, dowódca 3 Brygady Artylerii Polowej[1]. Na froncie włoskim walczył do końca wojny, m.in. w bitwie pod Alsiero[2]. 1 listopada 1917 mianowany generałem majorem[1]. W armii austriackiej służył do 3 listopada 1918.
Służba w WP, późniejsze losy
edytuj30 grudnia 1918 roku zgłosił się do WP, 20 stycznia 1919 roku zaliczony został do rezerwy WP. 8 marca 1919 roku mianowany kwatermistrzem Armii Wschód gen. T. Rozwadowskiego[2] (od końca marca gen. W. Iwaszkiewicza[1]). Zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 r. Od lipca 1919 roku przez krótki czas szef artylerii w Armii Hallera, potem został mianowany inspektorem jednostek artylerii. Przez 7 miesięcy bez przydziału w związku z chorobą. W marcu i kwietniu 1920 r. na rozkaz Naczelnego Dowództwa prowadził inspekcję zapasowych baterii artylerii w dowództwach okręgów: Kraków, Lwów, Lublin i Kielce[1]. W październiku 1920 pracuje w komisji „Rola”, prowadzącej inspekcję taborów. Po tym krótko kieruje Okręgowym Centrum Instrukcyjnym w Krakowie[1]. Od listopada 1920 do kwietnia 1921 roku komendant Centrum Wyszkolenia 4 Armii dowodzonej przez gen. L. Skierskiego w Kobryniu[2]. 1 maja 1921 roku przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w Przemyślu, gdzie mieszkał od 1918. Po śmierci żony odziedziczył kilka kamienic, którymi administrował do września 1939 r. Działał jednocześnie w Związku Oficerów Rezerwy i organizacjach charytatywnych. Po wejściu Sowietów do Polski pozbawiony emerytury i dochodów z dzierżawy kamienic[1].
p.jpg)
Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa z Kazimierą Seifert (1878-1918) miał córkę Marię. Z drugiego związku ze Stefanią Szałowską potomstwa nie było[1]. Został pochowany w grobowcu rodzin Zollnerów, Jabłońskich, Seifertów i Grandowskich na cmentarzu Głównym w Przemyślu[1].
Odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Zdzisław P. Nicman: Przywracani pamięci. Gen. bryg. Eugeniusz Grandowski.
- ↑ a b c d e f Henryk P. Kosk: Generalicja polska. s. 163–164.
- ↑ Order Leopolda w 1919 został przekazany przez Eugeniusza Grandowskiego na rzecz Skarbu Polskiego, zob. Dary na Skarb polski. „Gazeta Lwowska”, s. 5, nr 70 z 25 marca 1919.
- ↑ a b https://artinfo.pl/dzielo/wojsko-polskie-gen-eugeniusz-grandowski
Bibliografia
edytuj- Konopczyński Władysław, Polski Słownik Biograficzny, Tom 8, Polska Akademia Umiejętności, Polska Akademia Nauk, 1960
- Stawecki Piotr, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994.
- Henryk P. Kosk: Generalicja polska t. 1. Pruszków: Ajaks, 1998, s. 163–164.
- Zdzisław Nicman: Przywracani pamięci. Gen. bryg. Eugeniusz Grandowski. Warszawa: Polska Zbrojna, marzec 1994.
