Eugen Gerstenmaier
Eugen Gerstenmaier (ur. 25 sierpnia 1906 w Kirchheim, zm. 13 marca 1986 w Remagen[1]) – niemiecki polityk, teolog i działacz protestancki. Członek antynazistowskiego Kręgu z Krzyżowej. Po wojnie związany z CDU. W latach 1954–1969 przewodniczący Bundestagu.
 Eugen Gerstenmaier (1960) | |
| Data i miejsce urodzenia |
25 sierpnia 1906 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 marca 1986 |
| Zawód, zajęcie |
polityk |
| Narodowość |
niemiecka |
| Partia |
CDU |
| Wyznanie | |
Życiorys
edytujUrodził się w protestanckiej rodzinie w Wittenberdze[2]. Najpierw otrzymał wykształcenie jako kupiec tekstylny, potem studiował teologię ewangelicką i filozofię na uniwersytetach w Tybindze, Rostocku i Zurychu[2][3]. Angażował się w ruch chrześcijański[2]. W latach 1933–1934 występował przeciwko faszyzacji niemieckiej hierarchii kościelnej, za co został na krótko aresztowany[2]. Po obronie dysertacji doktorskiej i przygotowaniach do pracy duszpasterskiej, od 1936 pracował w kościelnym urzędzie u biskupa Theodora Heckela w Berlinie[2].
Ponieważ jako kierownik referatu ekumenicznego (od 1940 pracował jako radca) także po 1939 mógł swobodnie wyjeżdżać za granicę, miał on dla kręgów opozycyjnych szczególne znaczenie[2]. Za pośrednictwem Hansa Bernda von Haeftena i Adama von Trott zu Solz zbliżył się do Kręgu z Krzyżowej i zaczął brać udział w jego pracach[2][4]. Brał nawet udział w drugim i trzecim zjeździe opozycjonistów w Krzyżowej[2]. Był zaangażowany w przygotowania do zamachu stanu z 20 lipca 1944. Zawsze opowiadał się za zamordowaniem Adolfa Hitlera[5]. W dniu zamachu przebywał nawet w jego centrali przy ówczesnej Bendlerstrasse w Berlinie (obecnie Stauffenbergstrasse). Oskarżony potem przed Trybunałem Ludowym (Volksgerichtshof) o zdradę stanu[2][6]. Dzięki prywatnym powiązaniom udało się mu uniknąć kary śmierci[7]. 11 stycznia 1945 skazano go na karę siedmiu lat ciężkiego więzienia[2].
Z miejsca odosobnienia w Bayreuth zwolniony został dopiero przez oddziały amerykańskie[2]. Od 1948 był członkiem niemieckiego konsystorza ewangelickiego. W 1945 przejął w Stuttgarcie kierownictwo protestanckiej organizacji humanitarnej (Hilfswerk der Evangelischen Kirchen in Deutschland)[2]. W latach 1949–1969 z ramienia CDU był deputowanym do Bundestagu, którego 1954–1969 był przewodniczącym[2]. Jednocześnie od 1956 do 1969 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego CDU. Zdeklarowany zwolennik integracji Niemiec z zachodem i budowania Unii Europejskiej. Bliski zaufany Konrada Adenauera. W 1969 został poddany ostrej krytyce za roszczenia odszkodowawcze za krzywdy poniesione w okresie III Rzeszy, w wyniku czego ustąpił z zajmowanych stanowisk.
Przypisy
edytuj- ↑ Materiały dot. Eugena Gerstenmaiera. Katalog Niemieckiej Biblioteki Narodowej. [dostęp 2018-02-14]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Eugen Gerstenmaier. Gedenkstätte Deutscher Widerstand. [dostęp 2018-02-13]. (niem.).
- ↑ Eugen Gerstenmaier (1906-1986). kreisau.de. [dostęp 2018-02-19]. (niem.).
- ↑ Sebastian Fikus: Niepokorni z Krzyżowej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, 2010, s. 8. ISBN 978-83-60691-97-7.
- ↑ Sebastian Fikus: Opór w III Rzeszy. Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, 2011, s. 52. ISBN 978-83-62736-43-0.
- ↑ Sebastian Fikus: Opór w III Rzeszy. Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, 2011, s. 238. ISBN 978-83-62736-43-0.
- ↑ Sebastian Fikus: Opór w III Rzeszy. Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, 2011, s. 242. ISBN 978-83-62736-43-0.
Bibliografia
edytuj- Wielka Encyklopedia PWN red. Jan Wojnowski, Warszawa 2002, t. 10, s. 107.