Erytrogram – termin medyczny, określający opis erytrocytów, wykonany na podstawie oceny rozmazu krwi, po jego wybarwieniu metodą May-Grunwalda-Giemsy (barwienie MGG).

Dwuwklęsły kształt erytrocytów widoczny w skaningowym mikroskopie elektronowym (SEM)
Rozmaz krwi, w którym wskutek neutropenii widoczne są praktycznie tylko erytrocyty

Obecnie badania morfologii krwi wykonywane są zwykle przez automatyczne analizatory hematologiczne w związku z czym nie ma możliwości zauważenia pewnych odchyleń w budowie erytrocytów. Stwierdzenie jednak zaburzeń, takich jak nieprawidłowa objętość erytrocytu, lub zaburzenia dotyczące stężenia hemoglobiny powinny być wskazaniem do wykonania tradycyjnego rozmazu krwi i jego oceny pod mikroskopem.

W warunkach prawidłowych, erytrocyt ma kształt dwuwklęsłego dysku (krążka) i jego środku widoczne jest przejaśnienie. W trakcie oceny erytrogramu można stwierdzić następujące odchylenia od stanu prawidłowego:

  • dotyczące wielkości erytrocytu
    • erytrocyt o prawidłowej wielkości – normocyt
    • mikrocyt
    • makrocyt
    • megalocyt
  • nieprawidłowy kształt
    • sferocyt – mniejszy, okrągły, bez przejaśnienia w środku
    • leptocyt (anulocyt) – cienki o zwiększonym przejaśnieniu w środku[1]
    • krwinka tarczowata – cienka o mocniej zabarwionym obwodzie i części środkowej
    • owalocyt (eliptocyt) – zwiększona długość powodująca owalny kształt
    • akantocyt – erytrocyt z wypustkami rozmieszczonymi nieregularnie[2]
    • echinocyt – erytrocyt z wypustkami rozmieszczonymi regularnie[3]
    • krwinka sierpowata (drepanocyt)
    • schizocyt – to fragment erytrocytu
    • występowanie erytrocytów różnego kształtu nazywane jest poikilocytozą.
  • nieprawidłowe zabarwienie erytrocytów
    • hipochromia (niedobarwliwość) – zmniejszone zabarwienie ze zwiększeniem przejaśnienia środkowego, co w zaawansowanych przypadkach doprowadza do powstania leptocytów
    • hiperchromia (nadbarwliwość) – silne wybarwienie erytrocytu z zanikiem przejaśnienia środkowego (np. sferocyt, megalocyt)
    • anizochromia – współistnienie krwinek barwiących się prawidłowo i nieprawidłowo
    • polichromatofilia (polichromazja) – niejednorodne barwienie się pojedynczej krwinki, istnieją obszary o różnej intensywności zabarwienia związana z nieukończonym procesem dojrzewania krwinki i jej przedwczesnym uwolnieniem do krwiobiegu[4].
  • inne nieprawidłowości
    • erytroblast, czyli erytrocyt zawierający jądro komórkowe, pojawiają się we krwi obwodowej w przypadkach wzmożonej erytropoezy (np. po krwawieniach) lub patologicznej w przebiegu chorób rozrostowych krwi
    • rulonizacja krwinek – krwinki zwijają się w rulony wskutek opłaszczenia ich przez immunoglobuliny, do czego może dojść gammapatiach monoklonalnych
    • nakrapiania zasadochłonne erytrocytów będące agregatami rybosomów, występują w zatruciu ołowiem
    • ciałka Howella-Jolly'ego – różowo-niebieskie pozostałości jądra, występują w niedokrwistościach oraz u osób po splenektomii, ich brak w tym przypadku świadczy o istnieniu dodatkowej śledziony[5]
    • ciałka Heinza – widoczne w mikroskopie świetlnym, tylko w wypadku specjalnego barwienia (błękitem Nilu) lub w mikroskopie kontrastowo-fazowym, powstałe ze zdenaturowanej hemoglobiny i białek zrębu erytrocytu, występują w talasemii, methemoglobinemii i w przypadku niedoboru dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej
    • pierścienie Cabota – mają kształt pętli lub ósemki, powstają jako pozostałość wrzeciona podziałowego w przypadku nieprawidłowej erytropoezy[6]
    • ciałka Pappenheimera – ciemne, położone obwodowo ziarnistości, zwykle występują po kilka, odpowiadają ziarnistościom syderocytow[7]

Przypisy

edytuj
  1. Leptocyt w Hematologica.pl. [dostęp 2007-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
  2. Akantocyt w Hematologica.pl. [dostęp 2007-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
  3. Echinocyt w Hematologica.pl. [dostęp 2007-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
  4. Polichromatofilia w Hematologica.pl. [dostęp 2007-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
  5. Ciałka Howella i Jolly'ego w Hematologica.pl. [dostęp 2007-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
  6. Pierśień Cabota w Hematologica.pl. [dostęp 2007-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
  7. Ciałka Pappenheimera w Hematologica.pl. [dostęp 2007-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].

Bibliografia

edytuj