Ernest Lundeen
Ernest Lundeen (ur. 4 sierpnia 1878, zm. 31 sierpnia 1940) – amerykański prawnik i polityk.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 sierpnia 1878 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Senator Stanów Zjednoczonych ze stanu Minnesota | |
| Okres |
od 3 stycznia 1937 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Członek Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych ze stanu Minnesota | |
| Okres |
od 4 marca 1933 |
| Następca | |
| Okres |
od 4 marca 1918 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Członek Izby Reprezentantów Minnesoty z 42. dzielnicy | |
| Okres |
od 3 stycznia 1911 |
| Poprzednik |
William Campbell i John Godspeed |
| Następca |
John Sanborn Jr. i George Sudheimer |
Rodzina i edukacja
edytujLundeen urodził się i wychował w gospodarstwie swojego ojca w Brooklyn Township w hrabstwie Lincoln niedaleko Beresford w Terytorium Dakoty. Jego ojciec, C.H. Lundeen, był miejscowym pionierem, któremu przypisuje się nazwanie Brooklyn Township oraz pomoc w założeniu szkoły i innych znajdujących się tam instytucji. Większość braci i sióstr Ernesta Lundeena zmarła podczas epidemii błonicy w latach osiemdziesiątych XIX wieku. W 1896 rodzina Lundeena przeprowadziła się do Harcourt w stanie Iowa, a następnie do Minnesoty. Ernest ukończył Carleton College w Northfield w Minnesocie w 1901 roku, a następnie studiował prawo na University of Minnesota Law School. W 1906 został przyjęty do palestry.
Kongres
edytujLundeen służył w armii Stanów Zjednoczonych podczas wojny amerykańsko-hiszpańskiej. W latach 1911–1914 zasiadał w Izbie Reprezentantów Minnesoty[1]. Następnie jako republikanin był członkiem Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych z Minnesoty od 4 marca 1917 do 3 marca 1919 roku podczas kadencji 65. Kongresu. Był jednym z 50 przedstawicieli, którzy głosowali przeciwko wypowiedzeniu wojny Niemcom 6 kwietnia 1917[2]. Przez ten wybór stracił nominację do następnych prawyborów republikańskich w 1918 roku, które przegrał z Walterem Newtonem. Następnie w latach 1933–1937 był członkiem Izby Reprezentantów podczas 73. i 74. Kongresu z ramienia partii Minnesota Farmer-Labor Party.
W 1934 podczas 73. Kongresu Lundeen złożył ustawę o ubezpieczeniu na wypadek bezrobocia robotników (Workers' Unemployment Insurance Bill). Zawierała ona program ubezpieczeń dla bezrobotnych i ubezpieczeń społecznych stworzony w 1930 i popierany przez Komunistyczną Partię przez kilka następnych lat. Komunistyczna Partia zebrała znaczne poparcie dla tej ustawy. Poparcia udzielili m.in. związkowcy i państwowe federacje związkowe. Ustawa zyskała wparcie liberałów, którzy nie byli zadowoleni z mniej hojnej i bardziej radykalnej ustawy Wagnera-Lewisa (która stała się ustawą o ubezpieczeniach społecznych). Z pomocą Lundeena komisja Komitetu Pracy wysłuchała zeznań 80 świadków na temat potencjalnych korzyści z przyjęcia tej ustawy oraz problemów osób bezrobotnych. Wielu członków tej komisji było komunistami. Znalazł się w niej również przewodniczący Partii Komunistycznej, Earl Browder. Ustawa została zaakceptowana w Komisji Pracy niewielką większością głosów, następnie jednak odrzucona przez kierownictwo izby, które nie chciało dopuścić do żadnej konkurencji z ustawą Wagnera-Lewisa[3].
Praca senatorska
edytujLundeen został wybrany do Senatu Stanów Zjednoczonych w 1936 roku jako członek Farmer-Labor Party. Służył od 3 stycznia 1937 w 75. i 76. Kongresie aż do śmierci. Początkowo jego sympatie do komunistów nie uległy zmianie: w 1936 senator elekt Lundeen przemawiał na spotkaniu „Przyjaciół Związku Radzieckiego” w Madison Square Garden, zwracając się do nich per towariszczi („towarzysze”). Pozostał jednak izolacjonistą i został później potępiony przez partię jako reakcjonista[4].
Jego izolacjonistyczne poglądy sprawiły, że zaczął sympatyzować z nazistowskimi Niemcami. Miał bliskie powiązania z George'em Sylvesterem Viereckiem, czołowym nazistowskim agentem w USA. Viereck często korzystał z biura Lundeena i „czasami dyktował przemówienia dla Lundeena, bezpardonowo używał telefonów senatora, aby uzyskać materiały od Hansa Thomsena z [niemieckiej] ambasady”[5].
14 czerwca 1939 roku Lundeen dołączył do delegacji cywilnej na pokładzie niszczyciela typu Sims USS Hammann podczas próby morskiej u wybrzeży Fire Island. Okręt osiągnął maksymalną prędkość 40 węzłów, zatrzymał się całkowicie w 58 sekund, a następnie popłynął wstecz z prędkością 20 węzłów[6]. Lundeen powiedział, że to doświadczenie było „niesamowite”, a ten test pokazał, że amerykańscy projektanci okrętowi „nie muszą się nikomu kłaniać”.
Śmierć i śledztwo FBI
edytuj31 sierpnia 1940 Lundeen był pasażerem lotu 19 linii Pennsylvania Central Airlines, lecącego z Waszyngtonu do Detroit. Samolot rozbił się po południu w pobliżu Lovettsville w stanie Wirginia. Wszystkie 25 osób na pokładzie zginęło[7]. Na pokładzie byli także agent specjalny FBI, drugi pracownik FBI i prokurator z Wydziału Kryminalnego Departamentu Sprawiedliwości USA[8].
W 2022 Rachel Maddow wydała serię podcastów zatytułowaną Ultra, w których badała współudział Lundeena w operacjach wywiadowczych i propagandowych nazistowskich Niemiec w USA w okresie bezpośrednio poprzedzającym przystąpienie Ameryki do II wojny światowej. W chwili śmierci Lundeena FBI badało jego powiązania z Viereckiem, czołowym nazistowskim szpiegiem pracującym w USA w celu szerzenia prohitlerowskiej i antysemickiej propagandy[8][9].
Po śmierci Lundeena jego żona Norma próbowała oczyścić imię męża, zatajając prawdę[10] przed pracownikami FBI i dziennikarzami. W ciągu 2 dni od katastrofy odwiedziła biuro zmarłego męża na Kapitolu, żeby zabrać dokumenty łączące go z Viereckem[10]. W ciągu następnego roku dziennikarze różnych stacji radiowych i gazet powiązali Lundeena z Viereckiem i propagandą nazistowską[10]. Norma Lundeen, chcąc zablokować publikację tych wiadomości, występowała publicznie w audycjach radiowych, oczerniając dziennikarzy zajmujących się tą kwestią, grożąc też procesem sądowym jednemu z dziennikarzy radiowych[10]. Podczas śledztwa prowadzonego przez Williama Maloneya złożyła fałszywe zeznania, według których zabrała dokumenty łączące Vierecka z Lundeenem, ale w międzyczasie zaginęły one podczas włamania do ich domu[11]. Później dokumenty te odnalazły się w rodzinnym archiwum Lundeenów[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Lundeen, Ernest - Legislator Record - Minnesota Legislators Past & Present [online], www.lrl.mn.gov [dostęp 2022-12-26].
- ↑ Current Biography 1940. s. 527.
- ↑ Klehr 1985 ↓, s. 283-284.
- ↑ Klehr 1985 ↓, s. 289.
- ↑ Alton Frye, Nazi Germany and the American Hemisphere, 1933-1941, New Haven: Yale University Press, 1967, 161 [dostęp 2022-12-27].
- ↑ Latest in Destroyers. [w:] The Evening Star [on-line]. 1939-06-14. [dostęp 2022-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-27)]. (ang.).
- ↑ Accident Details. [dostęp 2022-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-27)]. (ang.).
- ↑ a b Rachel Maddow Presents "Ultra". MSNBC. (ang.).
- ↑ Mordecai Specktor, Editorial: Minnesota’s pro-Hitler senator, [w:] The American Jewish World [online], 13 listopada 2022 [dostęp 2022-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-27] (ang.).
- ↑ a b c d Rachel Maddow, Ultra - Episode 4: A Bad Angle [online], MSNBC, 24 października 2022 [dostęp 2022-12-26] (ang.).
- ↑ a b Rachel Maddow, Ultra - Episode 5: Shut It Down [online], MSNBC, 24 października 2022 [dostęp 2022-12-26] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Harvey Klehr: Heyday of American Communism: The Depression Decade. 1985, s. 283-284. ISBN 0-465-02946-9.