Epitaphium Cretcovii
Epitaphium Cretcovii – łacińskie epitafium Jana Kochanowskiego poświęcone zmarłemu 16 maja 1558 roku Erazmowi Kretkowskiemu. Jest to pierwszy opublikowany tekst poetycki czarnoleskiego poety; powstał w 1558 roku[1], następnie został umieszczony na płycie nagrobnej Kretkowskiego w Padwie.
Około 1560 roku epitafium opublikowano drukiem w dodatku do dzieła De antiquitate urbis Patavii et claris civibus Patavinis libri tres Bernardina Scardeoniusa pt. De sepulchris insignibus exterorum Patavii iacentium w Bazylei. Nie podano wówczas nazwiska autora tekstu, podobnie bez nazwiska autora widnieje on na nagrobku w padewskiej bazylice św. Antoniego (Basilica del Santo)[2]. W późniejszych latach epitafium przedrukowano w dziele Monumentorum Italiae ... libri quatour Laurentego Schradera (Helmstadt, 1592)[3] i N. Chytraeusa (1594). W zmienionej przez autora wersji został także włączony do zbioru Foricoenia sive Epigrammatum libellus (stanowiący większą całość z cyklem elegii Elegiarum libri IV) jako 23 utwór. Kochanowski zmienił niektóre łacińskie formy gramatyczne i kilka słów (np. zamiast noverunt – viderunt)[4]. Odkrycia autorstwa utworu (na podstawie analizy dzieła Scardeoniusa) dokonał Józef Przyborowski w 1857 roku[5].
Epitafium zbudowane jest z dziewięciu wersów. Sześć pierwszych stanowi charakterystykę kasztelana gnieźnieńskiego, a trzy ostatnie mówią o jego pośmiertnej podróży na Olimp. Tam, będąc w pobliżu bogów, spogląda z góry na troski i żale ludzi. Badacze dowiedli[6], że poeta zawarł w utworze odniesienia do Starego Testamentu (Ha 1, 10, Jer 10, 15 i 51, 18, także Koh 21, 23).
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ Ziomek 1999 ↓, s. 258.
- ↑ Pelc 2001b ↓, s. IV.
- ↑ Buchwald-Pelcowa 1993 ↓, s. 17.
- ↑ Buchwald-Pelcowa 1993 ↓, s. 18.
- ↑ Buchwald-Pelcowa 1993 ↓, s. 19.
- ↑ Pelc 2001a ↓, s. 175.
Bibliografia
edytuj- Paulina Buchwald-Pelcowa: Dawne wydania dzieł Jana Kochanowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. ISBN 83-01-11146-1.
- Janusz Pelc: Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13133-0.
- Janusz Pelc: Wstęp. W: Jan Kochanowski: Treny. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2001. ISBN 83-04-04379-3.
- Piśmiennictwo staropolskie: hasła osobowe A-M. oprac. zespół pod kierunkiem Romana Pollaka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964.
- Jerzy Ziomek: Renesans. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999. ISBN 83-01-11766-4.