Epilog norymberski

Epilog norymberski – polski czarno-biały fabularyzowany film dokumentalny z 1970 w reżyserii Jerzego Antczaka, będący inscenizacją procesu nazistów w Norymberdze toczonego w latach 1945–1946.

Epilog norymberski

Scena ze spektaklu Teatru Telewizji „Epilog norymberski” (1969), na pierwszym planie Karol Małcużyński
Gatunek	historyczny dokument
Rok produkcji	1970
Data premiery	7 maja 1971
Kraj produkcji	Polska
Język	polski
Czas trwania	125 min
Reżyseria	Jerzy Antczak
Scenariusz	Jerzy Antczak
Główne role	Andrzej Łapicki Karol Małcużyński Jan Englert Mieczysław Pawlikowski
Zdjęcia	Bogusław Lambach
Scenografia	Jerzy Masłowski
Montaż	Krystyna Rutkowska
Produkcja	ZF NIKE
Poprzednik	Teatr Telewizji Epilog norymberski (1969)

O filmie

„Epilog norymberski” jest filmową wersją spektaklu Teatru Telewizji wystawionego przez Jerzego Antczaka w 1969. Scenariusz oparto na autentycznych dokumentach i stenogramach procesu odbywającego się po II wojnie światowej, wykorzystano także fragmenty archiwalnego filmu z Auschwitz-Birkenau, wyświetlonego w trakcie procesu. Na potrzeby Epilogu odtworzono wygląd sali sądowej, jednak wprowadzono pewne uproszczenia (m.in. zrezygnowano z tłumaczy, galerii dla prasy, zredukowano liczbę sędziów i obrońców).

Fabuła

Do udziału w filmie zaproszono Karola Małcużyńskiego – korespondenta i naocznego świadka procesu, który wraz z narratorem (Andrzej Łapicki) na bieżąco komentuje przebieg procesu, uzupełniając film o własne wspomnienia. Całość uzupełniają sceny rozmów amerykańskiego psychologa więziennego dr Gustave’a Gilberta (Jan Englert) z oskarżonymi.

W filmie omawiane są m.in. następujące wydarzenia: prowokacja gliwicka, zbrodnie oddziałów nazistowskich, pożar Reichstagu, śmierć Adolfa Hitlera.

Obsada

• Andrzej Łapicki – dwie role: narrator, oskarżyciel amerykański Robert Houghwout Jackson
• Karol Małcużyński – komentator (występuje w roli samego siebie)
• Henryk Bąk – Rudolf Heß
• Mieczysław Pawlikowski – Hermann Göring
• Ryszard Pietruski – Ernst Kaltenbrunner
• Tadeusz Białoszczyński – Wilhelm Keitel
• Henryk Borowski – Joachim von Ribbentrop
• Janusz Bukowski – Baldur von Schirach
• Tadeusz Cygler – generał Walther von Brauchitsch, świadek obrony
• August Kowalczyk – Alfred Jodl (w przedstawieniu Teatru Telewizji z 1969 wystąpił Mieczysław Voit)
• Władysław Hańcza – Hjalmar Schacht
• Zygmunt Maciejewski – Friedrich Paulus
• Janusz Zakrzeński – Hans Frank
• Jan Englert – dr Gustave Gilbert, psycholog amerykański
• Jadwiga Barańska – Vaillant Coutourier, więźniarka obozu w Auschwitz
• Karolina Lubieńska – Seweryna Szmaglewska, więźniarka obozu w Auschwitz
• Józef Fryźlewicz – mecenas Laternsen
• Aleksander Gąssowski – Francois Demanthon, oskarżyciel francuski
• Andrzej Szenajch – Hans Bernd Gisevius
• Ireneusz Kanicki – mecenas Kauffmann, obrońca Kaltenbrunnera
• Stanisław Milski – mecenas Seidl, obrońca Franka
• Zdzisław Mrożewski – David Maxwell Fyfe, oskarżyciel brytyjski
• Adam Mularczyk – więzień obozu w Treblince
• Michał Pluciński – mecenas Nelte
• Aleksander Sewruk – Lord Geoffrey Lawrence, przewodniczący trybunału
• Andrzej Szczepkowski – Franz Exner, obrońca Sztabu Generalnego
• Igor Śmiałowski – generał Erwin Lahousen, świadek oskarżenia (w przedstawieniu Teatru Telewizji z 1969 wystąpił Leon Pietraszkiewicz)
• Jerzy Moes
• Jarosław Skulski

Nagrody filmowe

• 1971 – Jerzy Antczak, MFTv „Złota Praga” – wyróżnienie honorowe Interwizji
• 1971 – Jerzy Antczak, MFTv „Złota Praga” – nagroda prasy międzynarodowej
• 1972 – Jerzy Antczak, Złoty Ekran – nagroda pisma Ekran
• 2008 – Jerzy Antczak, WorldFest Independent Film Festival – Platinum Award – 41

Bibliografia

• Epilog norymberski w bazie IMDb (ang.)
• Epilog norymberski w bazie Filmweb
• Epilog norymberski w bazie filmpolski.pl