Enhanced Graphics Adapter
EGA (ang. Enhanced Graphics Adapter) – jeden ze standardów wyświetlania obrazu i kart graficznych komputerów typu IBM-PC[1]. Został opracowany w 1984 roku przez firmę IBM dla komputerów klasy IBM PC/AT[2]. W porządku chronologicznym usytuowany między CGA a VGA[1][2].
Historia
edytujEGA została wprowadzona w październiku 1984 roku przez IBM[3] wkrótce po opracowaniu ich nowego komputera PC/AT. EGA można było zainstalować we wcześniej wydanych komputerach IBM PC, ale wymagało to aktualizacji pamięci ROM na płycie głównej[4].
Oprócz oryginalnej karty EGA wyprodukowanej przez IBM, wyprodukowano wiele kompatybilnych kart innych firm, a tryby graficzne EGA były jeszcze obsługiwane przez VGA i późniejsze standardy. Pierwszym produktem Chips and Technologies, wydanym we wrześniu 1985, był czteroukładowy chipset EGA, który odpowiadał 19 chipom z oryginalnej karty EGA od IBM. Do listopadowych targów COMDEX ponad pół tuzina firm wystawiło płyty kompatybilne z EGA oparte na chipsecie C&T[5]. Pierwszą płytą kompatybilną z EGA była Vega z grudnia 1985, wydana przez Video Seven i wykorzystująca właśnie chipset C&T[6][7]. Płyta główna Vega była o połowę mniejsza od oryginalnej płyty IBM EGA[7].
W latach 1984–1987 kilku producentów zewnętrznych wyprodukowało kompatybilne karty, takie jak Autoswitch EGA lub chipset Super EGA firmy Genoa Systems[8][9]. Późniejsze karty obsługujące rozszerzoną wersję VGA zostały podobnie nazwane Super VGA.
Po standardzie EGA w kwietniu 1987 roku pojawił się standard MCGA i VGA wprowadzony przez IBM z IBM PS/2[10]. Początkowo miało to jednak tylko tę konsekwencję, że karty EGA, które do tej pory zajmowały wyższą klasę cenową, powoli stawały się dostępne dla komputerów PC w środkowym, a od około 1989 roku w niższym przedziale cenowym. Dopiero pojawienie się systemu Windows 3.0 w 1991 roku sprawiło, że EGA stopniowo zniknęła.
Budowa
edytujDla kart EGA zostały opracowane wyspecjalizowane układy scalone wielkiej skali integracji (LSI), co umożliwiło m.in. zachowanie zgodności wstecz ze standardami CGA i MDA. Ponadto karty te udostępniają programiście kilkadziesiąt rejestrów, przez które można ustawić wiele aspektów ich pracy. Te duże możliwości konfiguracyjne i zgodność ze starszymi kartami spowodowały skomplikowanie zarówno od strony sprzętu jak i oprogramowania[11].
Karta EGA zawiera 16 KiB ROM, który przechowuje dodatkowe funkcje BIOS. Nie daje to jednak dostępu do wszystkich możliwości karty i programista, aby uzyskać określone efekty, wciąż musi programować bezpośrednio poprzez rejestry.
Pierwsze wersje kart miały zainstalowane 64 KiB RAM, ale nowsze wersje posiadały jej więcej, np. 128 KiB, 192 KiB oraz 256 KiB – nieformalnym standardem w końcu stało się właśnie 256 KiB. Ponieważ w trybach niższej rozdzielczości nie jest wykorzystywana cała pamięć, toteż w pamięci karty graficznej można było zmieścić równocześnie kilka ekranów, nazywanych „stronami” i szybko przełączać się między nimi[11].
Rozmieszczenie układów oryginalnej karty EGA od IBM:
 | |
 | |
|
|
EGA a CGA
edytujPodobnie jak karty CGA, również EGA może pracować w dwóch trybach, tj. znakowym i graficznym. Karta może wyświetlać obraz w maksymalnie 16 kolorach, które są wybierane z palety 64 kolorów[12].
Tryb znakowy w stosunku do CGA został znacznie rozszerzony. Maksymalna liczba kolumn i wierszy wynosi 80×25 i taka też jest domyślnie ustawiana, ale istnieje możliwość zmiany ustawień i uzyskanie np. 50×40. Zostały wprowadzone programowalne generatory znaków, za pomocą których można było dowolnie ustalić kształt wyświetlanych znaków (w karcie CGA generatory znaków dostępne są tylko w pamięci ROM). Ponadto rozmiar znaku nie jest ograniczony do 8×8 punktów, ale może wynosić jeszcze – w zależności od trybu – albo 8×14 albo 9×14 punktów[11][12][13].
Tryb graficzny
edytujW trybie graficznym maksymalna dostępna rozdzielczość to 640×350 w 16 kolorach[1][13]. Jeśli do karty podłączony jest monitor monochromatyczny wysokiej rozdzielczości to można uzyskać tryb czarno-biały 720×350 pikseli. Istnieją również karty zgodne z EGA, które posiadają tryby graficzne o jeszcze wyższych rozdzielczościach, np. 640×400, 640×480 i 720×540[2].
Tryby graficzne również są wysoce konfigurowalne. Można ustawić sposób zapisu do pamięci karty, np. jeden tryb oferuje szybkie stawianie pojedynczych pikseli, inny szybkie kopiowanie dużych obszarów obrazu. Programista może ustawić jaki rodzaj operacji logicznej jest wykonywany na obrazie, np. suma, czy iloczyn bitowy. Istnieje możliwość przesuwania obrazu (ang. panning), wyszukiwania brzegu w określonym kolorze i wiele innych.
- przykładowe obrazy EGA
-
-
-
-
-
Następcy
edytujKarty EGA zostały zastąpione kartami VGA, wprowadzonymi ok. 1987 r. Istniały także rozszerzenia standardu EGA zanim pojawiły się karty VGA. Przykładem takiego układu były karty Tseng Labs.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Hearst Magazines, Popular Mechanics, Hearst Magazines, lipiec 1986, s. 16 [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ a b c Jon Peddie, The History of the GPU - Steps to Invention, Springer Nature, 2023, s. 109 - 111, ISBN 978-3-031-10968-3 [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ InfoWorld Media Group Inc, InfoWorld, InfoWorld Media Group, Inc., 8 października 1984, s. 19 [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ IBM EGA Installation Instructions (PDF). 1984. p. 1. Archived from the original (PDF) on 2022-02-11. Retrieved 2020-08-15.
- ↑ Ziff Davis Inc, PC Mag, Ziff Davis, Inc., sierpień 1986, s. 140 [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ Ziff Davis Inc, PC Mag, Ziff Davis, Inc., 11 lutego 1986, s. 34 [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ a b DOS Days - Video 7 and SPEA [online], dosdays.co.uk [dostęp 2024-07-27].
- ↑ InfoWorld Media Group Inc, InfoWorld, InfoWorld Media Group, Inc., 28 lipca 1986, s. 53 [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ InfoWorld Media Group Inc, InfoWorld, InfoWorld Media Group, Inc., 23 lutego 1987, s. 16 [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ Scott Mueller, Craig Zacker, Upgrading and repairing PCs, wyd. 10th anniv. ed, The Scott Mueller library series, Indianapolis, IN: Que, 1998, s. 515, ISBN 978-0-7897-1636-1 [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ a b c IBM Enhanced Graphics Adapter
- ↑ a b EGA Functions [online], cosmodoc.org [dostęp 2024-07-27] (ang.).
- ↑ a b Corey Sandler, Fix Your Own PC, John Wiley & Sons, 12 czerwca 2007, s. 314, ISBN 978-0-470-10787-4 [dostęp 2024-07-27] (ang.).