Elodophthalmus

Elodophthalmus – wymarły rodzaj chrząszczy z podrzędu wielożernych i infrarzędu sprężykokształtnych. Jedyny przedstawiciel monotypowej rodziny Elodophthalmidae. Obejmuje dwa wczesnokredowe gatunki znane z inkluzji w bursztynie.

Elodophthalmus
Kirejtshuk et Azar, 2008
Okres istnienia: kreda wczesna PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 145/100.5 145/100.5
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	sprężykokształtne
Nadrodzina	Scirtoidea
Rodzina	Elodophthalmidae Kirejtshuk et Azar, 2008
Rodzaj	Elodophthalmus
Typ nomenklatoryczny
Elodophthalmus harmonicus Kirejtshuk et Azar, 2008

Taksonomia

Rodzaj i rodzina wprowadzone zostały w 2008 roku przez Dany’ego Azara i Aleksandra Kirejczuka na łamach czasopisma „Alavesia”. Nazwę rodzajową Elodophthalmus utworzono z połączenia nazwy współczesnego rodzaju Elodes i greckiego słowa ὀφθαλμός (ophthalmós) oznaczającego „oko”. Do rodzaju tego zaliczono dwa opisane w tej samej publikacji gatunki: Elodophthalmus harmonicus i Elodophthalmus gracilis, z których ten pierwszy wyznaczono gatunkiem typowym.

Opisu obu gatunków dokonano na podstawie pojedynczych okazów imagines zachowanych jako inkluzje organiczne w bursztynie libańskim z formacji Grès du Liban. Odnaleziono je w Mdejridż w okolicy Hammany w muhafazie Dżabal Lubnan w Libanie. Datuje się je na późny barrem lub wczesny apt w kredzie. W inkluzjach z tej lokalizacji znaleziono dziesiątki nowych dla nauki rodzajów stawonogów, a także jeden rodzaj jaszczurek (Baabdasaurus).

Morfologia

Chrząszcze o podługowato-owalnym, wypukłym ze stromo opadającymi bokami ciele długości od 0,8 do 1,4 mm i szerokości około 0,5 mm. Wierzch ciała odznaczał się dość drobnym, gęstym i dobrze widocznym punktowaniem oraz porośnięty był gęstymi, wzniesionymi, krótkimi, grubymi, ciemno zabarwionymi włoskami, tworzącymi palisady na bocznych i wierzchołkowych brzegach pokryw. Spód ciała porastało owłosienie gęste i delikatne. Ubarwienie u E. harmonicus było brązowawe, a u E. gracilis czarniawe z brązowawymi odnóżami.

Głowa była hipognatyczna, o wyraźnie kątowo wciętej przedniej krawędzi czoła, odsłoniętej wardze górnej, małych żuwaczkach oraz bardzo dużych, przy nasadach czułków wykrojonych oczach złożonych z bardzo dużymi fasetkami. Stosunkowo długie, jedenastoczłonowe czułki miały człony od szóstego lub siódmego do dziesiątego spłaszczone i niemal trójkątne, ostatni nieco powiększony, a pozostałe niezmodyfikowane. Owłosienie czułków było długie i rozproszone. U E. harmonicus czułki nie sięgały za nasadę drugiego widocznego sternitu odwłoka, podczas gdy u E. gracilis dochodziły niemal do tylnej krawędzi czwartego z widocznych sternitów.

Krótkie, silnie poprzeczne, z wierzchu wypukłe z silnie opadającymi bokami przedplecze pozbawione było obrzeżenia. Kształt tarczki był niemal trójkątny. Długie, najszersze na wysokości barków, silnie wypukłe pokrywy miały na całej długości dobrze zaznaczone i niemal równoległe linie przyszwowe oraz bardzo wąskie epipleury. Zatułów cechował się odsłoniętymi na całej długości, wąskimi episternitami oraz zapiersiem (metawentrytem) z wypukłym środkiem i kątowo wciętą między biodrami krawędzią tylną. Biodra środkowej pary odnóży były poprzeczne i położone bardzo blisko siebie, zaś te pary tylnej były nieco ukośne, krótkie i z bardzo słabo zaznaczonymi płytkami udowymi. Wąskie i długie odnóża miały golenie ze ściętymi wierzchołkami, zaopatrzonymi w grube szczecinki i wmieszane w nie ostrogi. Stopy miały krótkie i grube szczecinki na wierzchołkach członów oraz niezmodyfikowane pazurki. Przednia para stóp u E. harmonicus była smukła, natomiast u E. gracilis nieco szersza, z lekko płatkowatymi członami.

Na spodzie odwłoka widocznych było pięć sternitów (wentrytów). Pygidium było od góry całkowicie nakryte pokrywami.