Elżbieta Cichla-Czarniawska
Elżbieta Cichla-Czarniawska (ur. 31 marca 1935 w Łodzi[1]) – polska poetka i powieściopisarka, historyk literatury, krytyk literacki.
Życiorys
edytujUkończyła podstawową i średnią szkołę SS. Nazaretanek w Częstochowie (matura 1953). Magisterium w zakresie filologii polskiej uzyskała na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1957), a w 1977 otrzymała stopień naukowy doktora na Uniwersytecie Łódzkim. Po ukończeniu studiów pracowała w Bibliotece im. H. Łopacińskiego w Lublinie, a następnie w szkolnictwie częstochowskim (1958–1975)[2]. Działała w Towarzystwie Literackim im. A. Mickiewicza (skarbnik, sekretarz Oddziału Częstochowskiego, wykładowca w Studium Humanistycznym prowadzonym przy Oddziale). W latach 1958–59 należała do częstochowskiej grupy poetyckiej "Profile"[3]. Od 1983 mieszka w Lublinie[4].
Debiutowała dwoma wierszami w „Tygodniku Powszechnym” (1955). W latach 1976–1999 członek Związku Literatów Polskich; od 2006 w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich. Jej twórczość ukazywała się m.in. w czasopismach: „Akcent”, „Kamena”, „Kierunki”, „Komunikaty Naukowe TLAM”, „Literatura”, „Nad Wartą”, „Poezja”, „Poglądy”, „Tygodnik Kulturalny”, „Tygodnik Powszechny”, „Więź”, „Życie Literackie” oraz w licznych antologiach. Poezje tłumaczono na języki: angielski, niemiecki, rosyjski, litewski i bułgarski.
Za poezję i prozę otrzymała wiele nagród literackich, m.in. wyróżnienie (1962) i II nagrodę (1963) w Łódzkiej Wiośnie Poetów, wyróżnienie za powieść Całe życie powrotów w Konkursie Zarządu Głównego ZLP i Wydawnictwa „Książka i Wiedza” (1975); dwukrotnie nagrodę im. Józefa Czechowicza (1987 i 2005), nagrodę im. Bolesława Prusa za powieść Wiosna, Emilio! (1986), nagrodę im. Anny Kamieńskiej (2009) i nagrodę Milczewskiego-Bruna (2009)[5].
Odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (1988)[1]
Twórczość
edytujPoezja (wydane zbiory)
- Określając światłocień, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1966
- Wielkie małe głody, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1968
- Spojrzenia w półobrocie, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1970
- Wyjaśniam puszczę, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1972
- Krążenie wzajemne, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1974
- Motywy codzienne, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1978
- Ucieczka lądów, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1985
- Terytoria Jego Wysokości, nakładem autorki, Lublin 1992
- Zielny żartopis, nakładem autorki, Lublin 1993
- Wiersze wybrane, Norbertinum, Lublin 1995
- Piękna skończoność, Polihymnia, Lublin 1997
- Zamurowana dziupla, Norbertinum, Lublin 1997
- Zabawa w chowanego, Polihymnia, Lublin 1998
- Niewyśpiewana serenada, Norbertinum, Lublin 2002
- Wydarzenia pozorne i niepozorne, Norbertinum, Lublin 2004
- Tyle ile cię jest. Wybór poezji, Norbertinum, Lublin 2005
- Moja sowa śnieżna, Norbertinum, Lublin 2006
- Ruchome staloryty, Norbertinum, Lublin 2008
- Co za nas mówi, Norbertinum, Lublin 2011
- Usidleni. Wybór poezji, Norbertinum, Lublin 2012
- Of difficult things. Selected poems. Wybór wierszy w jęz. polskim i angielskim. Tłum. Barbara Kaskosz i Nancy Abeshaus. Norbertinum, Lublin 2014
- Tolerancja czasu. Toleranz der Zeit. Wybór wierszy w jęz. polskim i niemieckim. Tłum. Karl Grenzler, Norbertinum, Lublin 2014
- Zaproszenie. Приглашение. Wybór wierszy w jęz. polskim i rosyjskim. Tłum. Ludmiła Wołoczko, Norbertinum, Lublin 2015
- Bliżej milczenia, Norbertinum, Lublin 2015
- Zanurzeni w mroku, Norbertinum, Lublin 2019
- Mimochodem. Instytut Literatury, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Wyd. Polihymnia, Lublin 2020
- Sobowtór chwili. Norbertinum, Lublin 2022[6]
- Wydobądź się oddychaj. Instytut Literatury, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Wyd. Polihymnia, Lublin 2022
- Coraz głębiej, Norbertinum, Lublin 2024
Proza (powieści, opowiadania, wspomnienia):
- Całe życie powrotów, Książka i Wiedza, Warszawa 1975
- Rośnie w polu drzewo, Książka i Wiedza, Warszawa 1976
- Pociąg rusza, Książka i Wiedza, Warszawa 1982
- Wiosna, Emilio!, Iskry, Warszawa 1985
- Ten dziwny świat dorosłych, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1988
- Olszynowe królestwo, Norbertinum, Lublin 1999
- Zapamiętania, Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2001
- Ogrody i złomowiska. Opowiadania, Norbertinum, Lublin 2005
- Sumowanie znaków. Wspomnienia, małe prozy, szkice, Polihymnia, Lublin 2006
- Przędziwo. Małe prozy, Polihymnia, Lublin 2009
Książki naukowe i krytycznoliterackie:
- W drodze do wierchu (O twórczości Jalu Kurka), Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1979
- „Heretyk awangardy” – Jalu Kurek, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1987
- Władysław Sebyła. Życie i twórczość, Norbertinum, Lublin 2000
- O twórczości Zdzisława Tadeusza Łączkowskiego. Szkic, Norbertinum, Lublin 2008
Prace redakcyjne i edytorskie:
- K. Wierzyński: Poezje. Wstęp i wybór Elżbieta Cichla-Czarniawska. Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1990
- J. Tuwim: Poezje. Wstęp i wybór Elżbieta Cichla-Czarniawska. Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1991
Przypisy
edytuj- ↑ a b Jadwiga Czachowska , Alicja Szałagan , Współcześni polscy pisarze i badacze literatury, t. 2, C - F, 1994, s. 58 [dostęp 2023-12-17] .
- ↑ Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Ed. 2. Warszawa: Interpress, 1989, s. 178.
- ↑ Frania A.: Może to tylko pomruk mroku (Elżbieta Cichla-Czarniawska) (w:) Grupa literacka Profile. Zjawisko, poeci, wiersze. Częstochowa: 2020, s. 49-57.
- ↑ Kim kto jest w Lublinie?. Lublin: Multico, 1997.
- ↑ Jurkowski S.: Słowo pełne milczenia. Portret literacki Elżbiety Cichli-Czarniawskiej. Kielce: 2020, s. 161.
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Gasiński T.Z.: Existentialist Tendencies in Recent Polish Poetry. The Slavic and East European Journal: 1969, 13, 3, s. 355-56.
- Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: słownik biobibliograficzny. Hasło oprac. Zawadzka J.Z., red. Czachowska J., Szałagan A.T. 2, Warszawa: 1994, s. 58-59.
- Zięba J.: Pięćdziesiąt lat życia literackiego Lubelszczyzny. Lublin: 1982, s. 34.
- Bartelski L.M.: Polscy pisarze współcześni 1939–1991. Warszawa: 1995, s. 63.
- Z dziejów ruchu literackiego na Lubelszczyźnie. Szkice i wspomnienia. Opr. Stanisław A. Łukowski. ZLP w Lublinie, Lublin: 1998, s. 149-150.
- Smolarz J.: Pisarze współcześni regionu lubelskiego. Leksykon, Lublin: 1999, s. 42-45.
- Who is Who w Polsce. Wyd. 3 uzup., Hübners Who is Who Verlag: Zug 2004, s. 563.
- Piekarski W.E., Stańczyk Z.: Słownik biobibliograficzny twórców literatury związanych z Ziemią Częstochowską (wraz z okolicą). Częstochowa: 2006, s. 66-70.
- Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: słownik biobibliograficzny. Hasło oprac. Zawadzka J.Z., red. Czachowska J., Szałagan A.T. 10, Warszawa: 2007, s. 222-223.
- Frania A.: Poświatowska, Marjańska, Cichla-Czarniawska. Trzy szkice typu ziemia – ziemia – ziemia. Częstochowa: 2007, s. 55-87.
- Łukowski S.A.: Informator Lubelskiego Oddziału Związku Literatów Polskich. Poeci, prozaicy, eseiści 1983-2013. Lublin: 2013, s. 21-23.
- Frania A.: Elżbieta Cichla-Czarniawska. Rys częstochowski. (w:) Osobowości i osobliwości. Z życia literackiego współczesnej Częstochowy. Częstochowa: 2019, s. 5-32.