Eksplozja w Halifaksie
Eksplozja w Halifaksie (ang. Halifax Explosion, fr. L'explosion de Halifax) – katastrofa morska, do której doszło rankiem 6 grudnia 1917 roku w mieście portowym Halifax w kanadyjskiej prowincji Nowa Szkocja. W wyniku zderzenia dwóch statków doszło do jednej z największych w historii nienuklearnych eksplozji wywołanych przez człowieka, doprowadzając do śmierci blisko dwóch tysięcy osób[1][2].
 Zdjęcie chmury powstałej po eksplozji | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Rodzaj zdarzenia | |
| Data | |
| Godzina |
9:04 |
| Ofiary śmiertelne |
ok. 1950 osób |
| Ranni |
ok. 9000 osób |
Położenie na mapie Centrum eksplozji | |
| 44°40′09,12″N 63°35′47,04″W/44,669200 -63,596400 | |
Geneza
edytujW czasie I wojny światowej miasto Halifax było jednym z głównych portów, z których wypływały statki z żołnierzami oraz zaopatrzeniem dla walczącej w Europie ententy. Tutaj formowały się konwoje atlantyckie[1][3][4].
Katastrofa
edytuj6 grudnia 1917 około godziny 8.45 w zatoce Bedford Basin nastąpiło zderzenie francuskiego frachtowca „Mont-Blanc” wiozącego 2653 tony materiałów wybuchowych (w tym m.in. kwas pikrynowy) oraz cieczy łatwopalnych, takich jak benzen, z pływającym w czarterze norweskim parowcem „Imo”. W wyniku zderzenia na pokładzie „Mont-Blanc” wybuchł pożar, który już po kilku minutach był nie do opanowania. Kapitan podjął wówczas decyzję o opuszczeniu dryfującego statku. W tym czasie na nabrzeżach zaczęły zbierać się tłumy gapiów. Dryfujący „Mont-Blanc” uderzył w nabrzeże, a okoliczni strażacy natychmiast ruszyli w jego kierunku, aby ugasić pożar. Nikt nie zdawał sobie wówczas sprawy z tego, że pożaru nie da się już opanować. O godzinie 9:04 pożar na pokładzie „Mont-Blanc” dotarł do znajdujących się w ładowni materiałów wybuchowych, co doprowadziło do eksplozji. Była ona tak potężna, ze zniszczyła wszystkie zabudowania w promieniu 800 m oraz uszkodziła tysiące budynków w całym mieście w promieniu 2600 m od miejsca eksplozji. W wyniku eksplozji zginęło blisko 2 tysiące osób (dokładna liczba nie jest znana), około 9000 osób zostało rannych, u 600 osób stwierdzono uszkodzenia oczu, z czego 38 straciło wzrok na zawsze. Szacuje się, że moc eksplozji była równoważna wybuchowi 3 tysięcy ton TNT, a więc ok. 1/5 mocy bomby jądrowej zrzuconej na Hiroszimę. Skala zniszczeń była tak duża, że port na długo utracił możliwości normalnego funkcjonowania. Mimo to prawie cała (oprócz jednego marynarza) załoga „Mont-Blanc” przeżyła. Mniej szczęścia miała załoga „Imo”[1][2][3][4].
Śledztwo
edytujNatychmiast po zdarzeniu rozpoczęto śledztwo, mające na celu poznanie przyczyn katastrofy. Początkowo uważano, że doszło do sabotażu, sugerując nawet, że załoga „Imo” działa na rzecz Niemiec. Po odrzuceniu wersji o niemieckim sabotażu, winą obarczono załogę „Mont-Blanc”, jednak ostatecznie uznano, że załogi obu statków popełniły błędy nawigacyjne[1][3][4].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Halifax Explosion 1917. CBC, 2003-09-19. [dostęp 2011-02-25]. (ang.).
- ↑ a b Time: Disasters that Shook the World. Time Home Entertainment, 2012. ISBN 978-1-60320-247-3. (ang.).
- ↑ a b c Michał Banach: Eksplozja frachtowca Mont-Blanc w Halifaxie (1917). smartage.pl, 2020-03-26. (pol.).
- ↑ a b c W.B. Hamilton, Halifax, [w:] W.B. Hamilton, Place Names of Atlantic Canada, Toronto–Buffalo–London: University of Toronto Press, 1996, s. 333 (ang.).
Bibliografia
edytuj- John Griffith Armstrong: The Halifax Explosion and the Royal Canadian Navy. UBC Press, 2002. ISBN 978-0-7748-0891-0. (ang.).
- Joyce Glasner: The Halifax Explosion: Heroes and Survivors. James Lorimer & Company, 2011. ISBN 978-1-55277-943-9. (ang.).
- Archibald MacMechan, Graham Metson: The Halifax Explosion: December 6, 1917. McGraw-Hill Ryerson, 1978. ISBN 978-0-07-082798-1.