Eileen Collins
Eileen Marie Collins (ur. 19 listopada 1956 w Elmirze w stanie Nowy Jork) – amerykańska astronautka, pilot wojskowy, pułkownik United States Air Force. Była pierwszą kobietą-pilotem i pierwszą kobietą-dowódcą promu kosmicznego.
Życiorys
edytujOd dzieciństwa interesowała się lotami kosmicznymi i chciała zostać pilotem. Należała do dziewczęcej organizacji skautowej (Girl Scout). W 1974 ukończyła szkołę średnią – Elmira Free Academy, a dwa lata później Corning Community College. W 1978 otrzymała licencjat na Syracuse University. Następnie uzyskała dwa tytuły magisterskie (MS i MA) – w 1986 na Uniwersytecie Stanforda w dziedzinie badań operacyjnych oraz w 1989 na Uniwersytecie Webstera w dziedzinie zarządzania systemami kosmicznymi.
Kariera wojskowa
edytujW 1979 ukończyła szkolenie na pilota wojskowego w bazie Vance w Oklahomie. Do 1982 pracowała tam jako instruktor lotów na samolotach T-38. W latach 1983–1985 była dowódcą samolotu transportowego C-141 oraz pilotem szkoleniowym w bazie Travis w Kalifornii. Przez kolejny rok studiowała w Air Force Institute of Technology, zaś w latach 1986–1989 pracowała w United States Air Force Academy w Kolorado jako asystent profesora matematyki oraz pilot szkoleniowy na samolotach T-41. W trakcie studiów w Air Force Test Pilot School w bazie Edwards w Kalifornii (ukończyła je w 1990) została wybrana do szkolenia na astronautę.
Wylatała ponad 6751 godzin na ponad 30 typach maszyn. Opuściła United States Air Force w styczniu 2005.
Praca w NASA i kariera astronauty
edytujW styczniu 1990 została zakwalifikowana do 13. grupy astronautów NASA (NASA-13). Szkolenie na astronautę ukończyła w lipcu 1991.
Po raz pierwszy pilotowała prom kosmiczny w 1995 podczas misji STS-63, w ramach której nastąpiło połączenie wahadłowca Discovery z rosyjską stacją kosmiczną Mir (program Shuttle-Mir). W uznaniu jej osiągnięć jako pierwszej kobiety-pilota promu kosmicznego uhonorowano ją nagrodą Harmon Trophy. Pilotowała również prom podczas misji STS-84 w 1997.
Była dowódcą misji STS-93, podczas której w lipcu 1999 umieszczono na orbicie okołoziemskiej teleskop kosmiczny Chandra. Była to przedostatnia zakończona sukcesem misja promu Columbia (ostatnia udana wyprawa Columbii odbyła się w marcu 2002).
Dowodziła również misją STS-114, pierwszym lotem wahadłowca od katastrofy Columbii w 2003. Realizujący ją prom Discovery wystartował 26 lipca 2005, misja została pomyślnie zakończona 9 sierpnia 2005.
Eileen Collins opuściła NASA w maju 2006.
Rodzina
edytujJej rodzicami byli James i Rose Marie Collinsowie, którzy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych z Irlandii. Oprócz Eileen mieli jeszcze troje dzieci. James Collins pracował zawodowo jako geodeta oraz urzędnik pocztowy.
W 1988 wyszła za pilota Pata Youngsa, z którym ma dwoje dzieci – Bridget i Luke’a.
Pamięć
edytujGłówna ulica wiodąca do międzynarodowego portu lotniczego Hancock w Syracuse została nazwana imieniem Eileen Collins.
Wykaz lotów
edytujLoty kosmiczne, w których uczestniczyła Eileen Collins[1] | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Nr | Data startu | Data lądowania | Statek kosmiczny | Funkcja | Czas trwania | |
1 | 3 lutego 1995 | 11 lutego 1995 | STS-63 Discovery F-20 |
pilot | 8 dni 6 godzin 28 minut i 15 sekund | |
2 | 15 maja 1997 | 24 maja 1997 | STS-84 Atlantis F-19 |
pilot | 9 dni 5 godzin 19 minut i 55 sekund | |
3 | 23 lipca 1999 | 28 lipca 1999 | STS-93 Columbia F-26 |
dowódca | 4 dni 22 godzin 49 minut i 34 sekundy | |
4 | 26 lipca 2005 | 9 sierpnia 2005 | STS-114 Discovery F-31 |
dowódca | 13 dni 21 godzin 32 minuty i 22 sekundy | |
Łączny czas spędzony w kosmosie — 36 dni 8 godzin 10 minut i 6 sekund |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Eileen Marie Collins. [w:] Loty Kosmiczne [on-line]. [dostęp 2017-04-07].
Bibliografia
edytuj- Biografia na stronie NASA (ang.)
- Biogram na stronie Spacefacts (ang.)