Egbert (król Anglii)

anglosaski monarcha

Egbert, staroang. Ecȝbryht (zm. w 839[1]) – anglosaski monarcha Wesseksu w latach 802–839 oraz bretwalda od 825. Zjednoczył większość królestw Heptarchii, a w latach 829–830 rządził całą Anglią. Uznawany przez wielu za pierwszego króla Anglii, ale sam jeszcze nie używał takiego tytułu.

Egbert
Ecȝbryht
Ilustracja
Faksymile
Król Wesseksu
Okres

od 802
do lipiec 839

Poprzednik

Beorhtric

Następca

Ethelwulf

Król Kentu
Okres

od 825
do lipiec 839

Poprzednik

Baldred

Następca

Ethelwulf

Król Esseksu
Okres

od 825
do lipiec 839

Poprzednik

Sigered

Następca

Ethelwulf

Król Susseksu
Okres

od 825
do lipiec 839

Poprzednik

nieznany

Następca

Ethelwulf

Król Mercji
Okres

od 829
do 830

Poprzednik

Wiglaf

Następca

Wiglaf

Dane biograficzne
Dynastia

Dynastia Cedryka

Data i miejsce urodzenia

ok. 770
Wessex

Data i miejsce śmierci

lipiec 839
Kornwalia

Ojciec

Ealhmund z Kentu

Matka

nieznana

Żona

Redburga

Dzieci

Ethelwulf

Życiorys

edytuj

Pochodzenie Egberta jest niepewne. Kronika Anglosaska pod datą 825 podaje, że król Egbert wysłał swojego syna Ethelwulfa do Kentu, gdzie miał dochodzić dziedzicznych praw ojca do korony. Ojciec Egberta nosi w tej kronice imię Ealhmund. Pod koniec VIII w. rządził w Kencie król o imieniu Ealhmund, wspomniany w tej samej kronice pod datą 784[2]. Historycy uważają go za ojca Egberta. Imię jego matki jest nieznane. Przyrodnią siostrą Egberta była święta Alburga[3], opatka z Wilton.

Egbert był kandydatem na tron Wesseksu już w 786 po śmierci króla Cynewulfa. Tron zdobył jednak Beorhtric, sprzymierzeniec króla Mercji Offy. W 789 Beorhtric i Offa doprowadzili do wygnania Egberta, który udał się na kontynent, na dwór Karola Wielkiego. Nie wiadomo, ile czasu na nim przebywał. Niektórzy historycy twierdzą, że 3, inni, że 13 lat.

Po śmierci Beorhtrica w 802 Egbert został uznany królem Wesseksu. Jego poprzednik rządził pod silnymi wpływami królestwa Mercji; Egbert był bardziej niezależny w swojej polityce, wykorzystując stopniowe osłabienie Mercji, które trwało od śmierci króla Offy w 796. Natychmiast po objęciu tronu Egbert musiał stawić czoło atakowi Æthelmunda, earla Hwicce. Æthelmund został jednak pokonany i zabity przez earla Wiltshire, Weoxtana, który również zginął w bitwie.

W 815 Egbert spustoszył terytoria zachodniej Walii, które to tereny historycy utożsamiają z obecną Kornwalią, która mniej więcej w tym czasie dostała się pod władzę monarchów z Wesseksu. Kolejnym ważnym wydarzeniem za panowania Egberta była bitwa pod Ellandun, którą stoczył z królem Mercji Beornwulfem w 825[4]. Zwycięstwo uczyniło z Egberta najpotężniejszego z anglosaskich królów. W tym samym roku obalono promercjańskich władców Kentu, Esseksu i Susseksu, a ich korony przypadły Egbertowi. Mieszkańcy Anglii Wschodniej zbuntowali się w tym samym roku i wygnali popleczników króla Mercji. Swoim zwierzchnikiem (ale nie królem) uczynili Egberta. W 825 Egbert przyjął tytuł bretwaldy.

W 829[4] pokonał nowego króla Mercji Wiglafa i objął panowanie nad tym królestwem. Następnie wyprawił się na północ, do Nortumbrii. Tamtejszy król, Eanred, odmówił walki z Egbertem na polach Dore (obecne przedmieścia Sheffield) i uznał go za swojego zwierzchnika. W 830 Egbert przedsięwziął zwycięską wyprawę na Walię. W tym samym roku niepodległość odzyskała Mercja, której królem ponownie został Wiglaf. Nie wiadomo, czy stało się tak w wyniku zwycięskiej rebelii, czy też wskutek decyzji Egberta.

Pod koniec panowania Egbert musiał zmagać się z najazdami „duńskich ludzi”, wikingów. W 836 poniósł z ich rąk klęskę, ale w stoczonej w 838[5] bitwie pod Hingston Down w Kornwalii odniósł nad wikingami i ich sojusznikami zwycięstwo.

Egbert zmarł latem 839, został pochowany w Old Minster w Winchesterze a jego prochy zostały przeniesione do tamtejszej katedry w XI w. Tron odziedziczył jego najstarszy syn.

Podczas angielskiej wojny domowej w XVII w. żołnierze Parlamentu wyrzucili kości Egberta i innych władców z trumien i użyli ich do wybicia okien kościoła.

Małżeństwo i potomstwo

edytuj

Podczas pobytu na dworze Karola Wielkiego Egbert poślubił frankijską księżniczkę Redburgę, siostrę, siostrzenicę, córkę lub prawnuczkę cesarza. Urodziła mu potomstwo:

  • Ethelwulfa, króla Wesseksu,
  • Ethelstana (zm. 851)
  • Edytę, zakonnicę.

Przypisy

edytuj
  1. Egbert (King), [w:] Catholic Encyclopedia [online], www.newadvent.org [dostęp 2017-08-01].
  2. Britannia: The AngloSaxon Chronicle [online], www.britannia.com [dostęp 2017-08-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-21].
  3. Patron Saints Index: Saint Alburga of Wilton [online], www.catholic-forum.com [dostęp 2018-09-11] [zarchiwizowane z adresu 2006-01-14] (ang.).
  4. a b Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Na Wyspach Brytyjskich. Karolingowie. T. 16. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 49. ISBN 83-7425-568-4.
  5. Thomas William. The lost battles of Viking Britain. „BBC History Magazine”, sierpień 2017. Londyn: Bristol Magazines Ltd.. ISSN 1469-8552.