Efekty specjalne

Ten artykuł od 2009-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Efekty specjalne (triki filmowe^[1]) – specjalne wrażenia wywierane na widzach, obecnie tworzone najczęściej komputerowo.

Historia

Po raz pierwszy efekty specjalne zostały zaprezentowane w filmach: The Enchanted Drawing (1900) oraz Podróż na księżyc (1902). Modele gwiazd i planet były robione z gliny lub były kukłami. Gdy do kin wszedł Zaginiony świat (1925) prasa ogłosiła: żywy dinozaur! Dopiero później twórcy wyjaśnili, iż były to kukły dinozaurów. Udoskonalone modele sztucznych dinozaurów i na dodatek wielką małpę zaprezentowano w filmie King Kong (1933).

Do najbardziej przemyślnych efektów specjalnych przed nadejściem ery techniki komputerowej należą m.in. poruszanie się statków kosmicznych w filmie Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja (1977), narodziny młodego potwora z filmu Obcy – ósmy pasażer Nostromo (1979) oraz scena otwierania Arki Przymierza przez nazistów w Poszukiwaczach zaginionej Arki (1981).

CGI

Pierwsze efekty specjalne tworzone techniką komputerową (CGI) pojawiły się w latach 70., a konkretnie w filmie Świat Dzikiego Zachodu (1973) w reżyserii Michaela Crichtona^[2]. Pierwszym filmem ze stworzonym wyłącznie przy użyciu komputera środowiskiem, na tle którego umiejscowiono aktorów, a także pierwszym łączącym animację komputerową z grą aktorską typu live action był film Tron (1982) w reżyserii Stevena Lisbergera^[3]. Natomiast pierwszą postacią w pełni wygenerowaną komputerowo i umieszczoną w filmie aktorskim jest postać szklanego rycerza z Piramidy Strachu (1985) Barry'ego Levinsona^[3]. Przełom w stosowaniu komputerowych efektów specjalnych nastąpił wraz z premierą filmu Terminator 2: Dzień sądu (1991) ze scenami z komputerowo stworzonym cyborgiem z płynnego metalu^[3]. Kolejną rewolucją w stosowaniu komputerowych efektów specjalnych był film Matrix (1999), w którym użyto nowatorskich technik nagrywania i przetwarzania obrazu^[3]. Prekursorem obecnie stosowanych efektów specjalnych jest Peter Jackson, który w trylogii Władca Pierścieni (2001-2003) zastosował technikę przechwytywania ruchu w celu uzyskania efektu poruszającej się postaci Golluma, odgrywanej przez Andy’ego Serkisa^[3].

Zobacz też

Oscar za najlepsze efekty specjalne

Przypisy

↑ Stefan Czyżewski, Piotr Sitarski: ABC Filmu, Słownik pojęć filmowych. EdukacjaFilmowa.pl. [dostęp 2020-07-16].
↑ David A. Price: How Michael Crichton’s “Westworld” Pioneered Modern Special Effects. newyorker.com. [dostęp 2022-07-02].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lucien Formichella: 14 groundbreaking movies that took special effects to new levels. insider.com. [dostęp 2022-07-02].

[abc-1] Stefan Czyżewski, Piotr Sitarski: ABC Filmu, Słownik pojęć filmowych. EdukacjaFilmowa.pl. [dostęp 2020-07-16].

[2] David A. Price: How Michael Crichton’s “Westworld” Pioneered Modern Special Effects. newyorker.com. [dostęp 2022-07-02].

[cgi-3] Lucien Formichella: 14 groundbreaking movies that took special effects to new levels. insider.com. [dostęp 2022-07-02].

[1]

[2]

[3]