Edward Wylęgała
Edward Aleksander Wylęgała (ur. 5 czerwca 1960 w Bielsku-Białej[1]) – polski okulista, profesor nauk medycznych, prorektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 czerwca 1960 |
| profesor doktor habilitowany nauk medycznych | |
| Specjalność: okulistyka | |
| Alma Mater |
Śląska Akademia Medyczna (1985) |
| Doktorat |
1989 – medycyna |
| Habilitacja |
2004 – medycyna |
| Profesura |
13 stycznia 2009 |
| Polska Akademia Umiejętności | |
| Status |
Członek korespondent |
| profesor zwyczajny | |
| Uczelnia | |
| Stanowisko |
prorektor ds. rozwoju i transferu technologii (2020–2024) |
| Odznaczenia | |
  
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys
edytujSyn Eugeniusza (rzemieślnika) i Michaliny (handlowiec)[1]. Uczęszczał do I LO w Bielsku-Białej[1]. Dyplom lekarski zdobył w 1985 roku na Śląskiej Akademii Medycznej[1]. Posiada I i II stopień specjalizacji w zakresie okulistyki[1].
Stopień doktorski uzyskał w 1989 roku na podstawie rozprawy Liposomalna postać deksametazonu w leczeniu doświadczalnego wirusowego zapalenia rogówki u królików (promotorem doktoratu był Jerzy Szaflik)[2][1]. Habilitował się w 2004 roku na podstawie oceny dorobku naukowego i pracy pod tytułem Chirurgiczne leczenie niewydolności rąbkowych komórek macierzystych rogówki w oparciu o najnowsze metody biologii molekularnej[3][1]. W 2009 roku został mu nadany tytuł profesora nauk medycznych[2][4]. W Śląskim Uniwersytecie Medycznym pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego i kierownika Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki[2].
W 1987 roku został zatrudniony w sosnowieckim Szpitalu Górniczym (Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 5). W okresie 2005–2009 kierował Zakładem Pielęgniarstwa i Społecznych Problemów Medycznych SUM. Od 2000 roku pracuje jako profesor i ordynator oddziału okulistycznego w Okręgowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach. Pełni funkcję kierownika Oddziału Klinicznego Okulistyki SUM. Od 1 marca 2014 roku pełnomocnik rektora SUM Przemysława Jałowieckiego ds. programów rozwojowych i innowacji[5]. W kadencji 2020–2024 prorektor SUM ds. rozwoju i transferu technologii[6].
Odbył szereg staży zagranicznych, m.in. w Pavii, Wiedniu oraz w Lexington (USA, University of Kentucky). Odbył także wizytę studyjną w Uniwersytecie Cambridge w ramach projektu Power (działanie 4.3 Liderzy w zarządzaniu uczelnią)[7] Od 2015 roku profesor wizytujący w chińskim Hebei Eye Provincial Hospital w Xingtai[8].
W sierpniu 2012 roku minister zdrowia Bartosz Arłukowicz powierzył mu obowiązki konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki (po Jerzym Szafliku)[9]. Obowiązki konsultanta krajowego pełnił do lutego 2013 roku.
Współpracuje z naukowymi ośrodkami w Niemczech (Uniwersytet Kraju Saary, prof. Berthold Seitz[10]), Włoszech (Uniwersytet w Mesynie, prof. Pasquale Aragona[11]) i Finlandii (Uniwersytet Wschodniej Finlandii, prof. Kai Kaarniranta[12]).
Praca kliniczna i publikacje
edytujW pracy badawczej i klinicznej zainteresowania E. Wylęgały dotyczą między innymi przeszczepień rogówki i powierzchnia oka, schorzeń plamki żółtej (w tym AMD), badań genetycznych w okulistyce, okulistycznej chirurgii urazowej oraz koherencyjnej tomografii optycznej. Wykonuje m.in. zabiegi laserowe, operacje jaskrowe oraz zabiegi usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji. W marcu 2010 roku zespół E. Wylęgały przeprowadził pionierski w Polsce zabieg wszczepienia protezy rogówki wykonanej z tytanu i pleksiglasu.
W 2018 dokonał pierwszego w Polsce przeszczepu uzyskanych w wyniku ekspansji ex vivo autologicznych ludzkich komórek nabłonka rogówki, zawierające komórki macierzyste w ramach badania klinicznego Holoclar[13]. Jest pionierem wykorzystania ultradźwięków w terapii jaskry[14].
Swoje prace publikował w czasopismach krajowych i zagranicznych, m.in. w „Ophthalmology", „Cornea", „Investigative Ophthalmology & Visual Science" oraz „European Journal of Ophthalmology"[15][16][17].
Współautor opracowań:
- Optyczna koherentna tomografia. Atlas schorzeń... (2007, wraz z Dariuszem Dobrowolskim, Sławomirem Teperem i Ewą Wróblewską-Czajką), ISBN 978-83-922010-0-0
- Zabiegi pielęgnacyjno-lecznicze w okulistyce (2008, wraz z Mariolą Bartusek), ISBN 978-83-7509-074-1
- Optyczna koherentna tomografia – tom 1 (wraz z Anną Nowińską i Sławomirem Teperem), ISBN 978-83-61257-33-2
- Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (2011, wraz ze Sławomirem Teperem i Jarosławem Piłatem), ISBN 978-83-61257-49-3
- Choroby rogówki (2014, wraz z Dariuszem Dobrowolskim i Dorotą Tarnawską), ISBN 978-83-61257-98-1
- Cukrzycowa choroba oczu redakcja Edward Wylęgała i Edward Franek, ISBN 978-83-949906-3-3
Członkostwo w organizacjach
edytujOd 1987 roku jest członkiem Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (oddział śląski, sekcja rogówkowa)[1].
Ponadto jest członkiem m.in.: Polskiego Towarzystwa Transplantologicznego (od 2002), Włoskiego Towarzystwa Okulistycznego (od 1991, wł. SOI – Societa Oftalmologica Italiana), Amerykańskiej Akademii Okulistyki (od 1997, ang. American Academy of Ophthalmology, AAO), Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgii Zaćmy i Refrakcyjnej (ang. American Society of Cataract and Refractive Surgery, ASCRS), Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Zaćmy i Refrakcyjnych (1998) oraz Międzynarodowego Towarzystwa Schorzeń Powierzchni Oka (2001)[1]. Od 2023 jest członkiem korespondentem wydziału lekarskiego Polskiej Akademii Umiejętności[18].
Nagrody i wyróżnienia
edytujJest laureatem Śląskiej Nagrody im. Juliusza Ligonia[19] oraz Patrymonium Crucis[20]. Uhonorowany indywidualną nagrodą Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za wybitne osiągnięcia w dziedzinie mikrochirurgii oka[21]. W 2022 otrzymał patent Liderów innowacyjności wraz z prof. Anat Loewenstein podczas zjazdu Stowarzyszenia Chirurgów Okulistów Polskich[22]. W 2018 wyróżniony Platynowym Laurem Umiejętności, przyznanym przez środowiska gospodarcze Śląska i Opolszczyzny[23]. Podczas XI Międzynarodowego Salonu Fotografii Artystycznej Lekarzy PhotoArtMedica otrzymał brązowy medal i nagrodę specjalną firmy Cooper Vision dla najlepszego autora-okulisty z Polski[24].
Odznaczenia
edytujW 2015 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[25][26]. W 2019 otrzymał Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości. W 2020 za wybitne zasługi dla nauki polskiej, za osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju medycyny i popularyzowanie polskiej myśli naukowej na świecie otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[27]. W 2024 otrzymał Medal Złoty za Długoletnią Służbę[28].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Archiwalny życiorys na stronie wydawnictwa M. Górnicki
- ↑ a b c Prof. dr hab. Edward Aleksander Wylęgała, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-04-07].
- ↑ Praca wydana w formie monografii w 2004 roku - ISBN 978-83-912787-7-2
- ↑ Postanowienie Prezydenta RP z dnia 13 stycznia 2009 r. nr 115-1-09 w sprawie nadania tytułu profesora (M.P. z 2009 r. nr 5, poz. 40)
- ↑ Prof. Edward Wylęgała Pełnomocnikiem Rektora ds. programów rozwojowych i innowacji. SUM w Katowicach, 21 marca 2014. [dostęp 2015-04-07].
- ↑ SUM - władze uczelni [online], sum.edu.pl, 5 października 2020 [dostęp 2020-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-05].
- ↑ SUM - Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach [online], sum.edu.pl [dostęp 2024-03-03].
- ↑ Prof. Edward Wylegała profesorem wizytującym w Hebei Provincial Eye Hospital w Xingtai w Chinach. sum.edu.pl, 17 listopada 2015. [dostęp 2019-04-26].
- ↑ MZ: obowiązki konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki pełni prof. Edward Wylęgała. RynekZdrowia.pl, 17 sierpnia 2012. [dostęp 2015-04-07].
- ↑ Neil Lagali i inni, Early phenotypic features of aniridia-associated keratopathy and association with PAX6 coding mutations, „The Ocular Surface”, 18 (1), 2020, s. 130–140, DOI: 10.1016/j.jtos.2019.11.002, ISSN 1937-5913, PMID: 31734509 [dostęp 2020-12-24].
- ↑ Antonio Micali i inni, Macular corneal dystrophy: in vivo confocal and structural data, „Ophthalmology”, 121 (6), 2014, s. 1164–1173, DOI: 10.1016/j.ophtha.2013.12.012, ISSN 1549-4713, PMID: 24491640 [dostęp 2020-12-24].
- ↑ Jarmo Laihia i inni, Disease aetiology-based design of multifunctional microemulsion eye drops for moderate or severe dry eye: a randomized, quadruple-masked and active-controlled clinical trial, „Acta Ophthalmologica”, 98 (3), 2020, s. 244–254, DOI: 10.1111/aos.14252, ISSN 1755-3768, PMID: 31579987, PMCID: PMC7216857 [dostęp 2020-12-24].
- ↑ a, Pionierska operacja w Katowicach: Kuba odzyskuje wzrok w oku dzięki komórkom macierzystym WIDEO+ZDJĘCIA [online], Dziennik Zachodni, 23 marca 2018 [dostęp 2020-12-24] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], katowice.wyborcza.pl [dostęp 2020-12-24].
- ↑ Edward Wylęgała (publikacje i cytowania). scholar.google.pl. [dostęp 2016-11-19]. (ang.).
- ↑ Spis publikacji w serwisie PubMed (ang.)
- ↑ Wylęgała, Edward (1960- ). Katalog elektroniczny Biblioteki Narodowej. [dostęp 2016-11-19]. (ang.).
- ↑ Polska Akademia Umiejętności - Członkowie Wydziału V Lekarskiego [online], pau.krakow.pl [dostęp 2023-08-13].
- ↑ Luteranie.pl : Archiwum [online], old2020.luteranie.pl [dostęp 2022-04-10].
- ↑ Wręczenie statuetek „Patrimonium Crucis” | Platforma Obywatelska [online], www.bielsko.platforma.org [dostęp 2022-04-10].
- ↑ Edward Aleksander Wylęgała – o autorze – Górnicki Wydawnictwo Medyczne [online] [dostęp 2022-04-10] (pol.).
- ↑ Redaktor, Prof. Anat Loewenstein i prof.Edward Wylęgała laureatami nagrody "Patenty Liderów Innowacyjności" SCOP [online], Liderzy Innowacyjności, 9 lutego 2022 [dostęp 2022-04-10] (pol.).
- ↑ W Zabrzu po raz 26. wręczono Laury Umiejętności i Kompetencji [online], dzieje.pl [dostęp 2023-08-13] (pol.).
- ↑ SUM - Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach [online], sum.edu.pl [dostęp 2024-05-16].
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 884.
- ↑ Prof. Edward Wylęgała odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. termedia.pl, 11.09.2015. [dostęp 2015-09-14].
- ↑ Nadanie orderów. - Prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2020-12-24].
- ↑ Odznaczenia państwowe dla pracowników Śląskiego Uniwersytetu Medycznego - Śląska Izba Lekarska [online], izba-lekarska.org.pl [dostęp 2024-05-16].
Linki zewnętrzne
edytuj- edwardwylegala.pl. edwardwylegala.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. – archiwalna strona prywatna