Edward Rajber
Edward Rajber (jid. עדוואַַרד רײַבער; ur. 2 kwietnia 1910 w Rzeszowie, zm. 10 marca 1984 w Warszawie) – polski działacz społeczności żydowskiej, w latach 1968–1984 przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujUrodził się w Rzeszowie w biednej rodzinie żydowskiej. Od najmłodszych lat angażował się w pracę w związku zawodowym, skupiającym najbiedniejszą warstwę społeczną – robotników, służących i niewykwalifikowanych. Działał w Komunistycznym Związku Młodzieży Polskie oraz Komunistycznej Partii Polski. Brał udział w kampanii wrześniowej, a w listopadzie 1939 uciekł do Związku Sowieckiego. Pracował tam w kopalni węgla i działał na rzecz społeczności żydowskiej w Związku Patriotów Polskich.
W 1946 jako repatriant wrócił do Polski i osiadł w Dzierżoniowie. Tam podjął pracę w zakładach włókienniczych, a także organizował dla ludności żydowskiej kursy dające możliwość zdobycia zawodu. Działał w Polskiej Partii Robotniczej i PZPR. W latach 1947–1956 sprawował funkcję I sekretarza Komitetu Miejskiego i Powiatowego w Dzierżoniowie, następnie zaś m.in. w Kłodzku, Ziębicach i Lubaniu Śląskim. Był członkiem Rady Frontu Jedności Narodu.
W 1962 został wybrany na stanowisko sekretarza generalnego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce i w tym samym roku przeprowadził się do Warszawy. Zajmował się sprawami dzieci i młodzieży żydowskiej. Organizował kolonie i obozy letnie, wspierał finansowo dom dziecka w Świdrze oraz organizował spotkania dla studentów. Po antysemickiej kampanii będącej następstwem wydarzeń marcowych został wybrany przewodniczącym Towarzystwa. Funkcję tę pełnił do śmierci w 1984. Był członkiem Rady Artystycznej Państwowego Teatru Żydowskiego[1].
Pochowany jest na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 8, rząd 9)[2][3]. Jego żona Hanna Mistowska-Rajber (zm. 2021[4]) była członkiem Zarządu Głównego TSKŻ.
Odznaczony m.in. Orderem Sztandaru Pracy II klasy, Krzyżami Komandorskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, a także Medalem 30-lecia Polski Ludowej.
Przypisy
edytuj- ↑ "Życie Warszawy", nr 70 z 22 marca 1984, s. 12 (nekrolog)
- ↑ Grób Edwarda Rajbera w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
- ↑ Hanna Mistowska-Rajber, Warszawa, 07.01.2022 - kondolencje [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2022-01-17].
Bibliografia
edytuj- Hanna Mistowska-Rajber. Wspomnienie o Edwardzie Rajberze. „Słowo Żydowskie”. 3 (445), s. 6, marzec 2009.
- "Trybuna Ludu", nr 62 z 13 marca 1984, s. 5; nr 63 z 14 marca 1984, s. 5 (nekrologi)