Edward (książę Edynburga)
Edward, książę Edynburga (Edward Antony Richard Louis, ur. 10 marca 1964 w Londynie) – książę Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dynastii Windsorów, książę Edynburga (od 2023), hrabia Wesseksu (od 1999 do 2023), syn Elżbiety II, królowej Zjednoczonego Królestwa i jej męża, Filipa, księcia Edynburga; znajduje się na 14. miejscu w linii sukcesji brytyjskiego tronu.
 Książę Edward (2022) | |
| |
| książę Edynburga | |
| Okres |
od 10 marca 2023 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| hrabia Wesseksu | |
| Okres |
od 19 czerwca 1999 |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia |
10 marca 1964 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo |
Karol III, król Zjednoczonego Królestwa |
| Żona |
Zofia, księżna Edynburga |
| Dzieci |
lady Ludwika Windsor |
| Odznaczenia | |
        
| |
Książę Edward urodził się w Londynie jako czwarte dziecko i trzeci syn Filipa, księcia Edynburga i Elżbiety II, królowej Zjednoczonego Królestwa.
W 1986 ukończył Jesus College, University of Cambridge. W 1987 wstąpił do Royal Marines.
W 1999 poślubił Zofię Rhys-Jones, z którą ma dwoje dzieci: lady Ludwikę Windsor (ur. 2003) i Jakuba, hrabiego Wesseksu (ur. 2007).
Od urodzenia nosił tytuł Jego Królewskiej Wysokości Księcia Edwarda. W dniu ślubu otrzymał od matki tytuły hrabiego Wesseksu, a w 2019 dodatkowy tytuł hrabiego Forfar. 10 marca 2023 jego brat, król Karol III, nadał mu tytuł księcia Edynburga[1].
Zaangażowany jest w działalność publiczną i charytatywną. Reprezentował matkę w oficjalnych wystąpieniach i patronuje wybranym organizacjom. W 1999 razem z żoną założył fundację The Wessex Youth Trust. Jest patronem między innymi Brytyjskiej Organizacji Paraolimpijskiej i Federacji Igrzysk Wspólnoty Narodów.
Poprzez swojego przodka, Jana Wilhelma Friso, księcia Oranii, spokrewniony jest ze wszystkimi rodzinami królewskimi i książęcymi panującymi w Europie.
Mieszka w Pałacu Świętego Jakuba w Londynie oraz w Bagshot Park w Surrey.
Edukacja, kariera zawodowa
edytujW szkole Gordonstoun był przewodniczącym samorządu szkolnego. Od dziecka wykazywał zdolności sportowe i aktorskie.
Po skończeniu studiów na wydziale historii Jesus College na Uniwersytecie w Cambridge wstąpił do Królewskiej Piechoty Morskiej, ale wkrótce opuścił wojsko. Pragnąc kontynuować karierę teatralną, w 1987 zrealizował komediowe widowisko telewizyjne It’s a Royal Knockout z udziałem Rowana Atkinsona[2]. Program zebrał fatalne recenzje[2], a wielu widzów uznało udział w tego rodzaju programie za naruszenie godności rodziny królewskiej. Niezrażony krytyką, książę Edward rozpoczął pracę z producentem teatralnym Andrew Lloydem Webberem, a w 1993 założył własną wytwórnię telewizyjną Ardent Productions.
W latach 90. XX wieku był przez kilka lat sekretnie związany z brytyjską aktorką musicalową, Ruthie Henshall[3] W 1999 poślubił Zofię Rhys-Jones, dyrektorkę przedsiębiorstwa public relations. Finansowe porażki Ardent Productions i niepochlebne komentarze w prasie na temat przedsiębiorstwa jego żony doprowadziły w końcu do tego, że para książęca ogłosiła w tym roku, że wstrzymuje działalność zarobkową, aby skoncentrować się na przygotowaniach do złotego jubileuszu królowej.
Małżeństwo, rodzina i tytuły
edytuj
19 czerwca 1999 książę Edward poślubił w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze Zofię Rhys-Jones. Kameralny, rodzinny ślub był zerwaniem tradycji wystawnych, formalnych uroczystości królewskich odbywających się w Opactwie Westminsterskim.
W dniu ślubu królowa Elżbieta II nadała swemu najmłodszemu synowi parowski tytuł „hrabiego Wesseksu” i, jako dodatkowy, „wicehrabiego Severn” (w Zjednoczonym Królestwie tytuły te noszą najstarsi synowie parów, jako ich następcy, tak też będzie stylizowany syn Edwarda). Było to zerwanie ze zwyczajem, że królewskim synom nadaje się parowskie tytuły książęce (diuków), najwyższe w hierarchii arystokracji brytyjskiej, zaraz poniżej rodziny królewskiej. Tytuł hrabiowski Wesseksu nie jest zwyczajnym tytułem, gdyż ostatnią osobą go noszącą był Harold Godwinson przed swoim wstąpieniem na tron Anglii w 1066 (jako Harold II). Książę Edward jest obecnie znany i oficjalnie tytułowany „Jego Królewską Wysokością hrabią Wesseksu” (His Royal Highness The Earl of Wessex), a jego żona „Jej Królewską Wysokością hrabiną Wesseksu” (Her Royal Highness The Countess of Wessex). Ogłoszono także, że po śmierci swojego ojca, Filipa Mountbattena-księcia żona, kiedy jego tytuł księcia Edynburga wygaśnie wraz z „przejściem” do Korony, Edward zostanie kreowany nowym księciem Edynburga (ostatecznie tytuł odziedziczył jego najstarszy brat, książę Karol).
Wesseksowie podjęli także decyzję, że ich przyszłe dzieci nie będą tytułowane zgodnie z przysługującym im formalnie prawem „Ich Królewskimi Wysokościami książętami Zjednoczonego Królestwa” (jako wnukowie monarchy w linii męskiej), lecz jak potomstwo parowskiego hrabiego, to znaczy najstarszy syn będzie wicehrabią Severn, młodsi synowie będą „wielmożnymi” (The Honourable), a córki będą posługiwały się tytułami „lady”.
8 listopada 2003 hrabiostwu Wesseksu, mieszkającemu w rezydencji Bagshot Park, urodziło się pierwsze dziecko, córka – Louise Alice Elizabeth Mary, znana jako lady Louise Windsor.
17 grudnia 2007 na świat przyszło drugie dziecko Edwarda i Zofii, ósmy wnuk królowej Elżbiety II. James Windsor otrzymał tytuł „wicehrabiego Severn”.
Książę Edward został sportretowany w serialu komediowym The Windsors; w jego rolę wcielił się Matthew Cottle[4]
10 marca 2023, w 59. urodziny, otrzymał od swojego brata, króla Zjednoczonego Królestwa Karola III, tytuł księcia Edynburga[5][6]. Tytuł ten nie jest dziedziczny, więc po śmierci Edwarda nie przejdzie na jego dzieci, ale będzie mógł zostać nadany innemu starszemu członkowi rodziny królewskiej[6].
Genealogia
edytujPrzodkowie
edytuj| Osoba | Rodzice | Dziadkowie | Pradziadkowie |
| Edward, książę Edynburga | Filip, książę Edynburga | Książę Andrzej z Grecji i Danii | Jerzy I, król Greków |
| Olga, królowa Greków | |||
| Alicja, księżna Andrzej z Grecji i Danii | Ludwik Mountbatten, 1. markiz Milford Haven | ||
| Wiktoria, markiza Milford Haven | |||
| Elżbieta II, królowa Zjednoczonego Królestwa | Jerzy VI, król Zjednoczonego Królestwa | Jerzy V, król Zjednoczonego Królestwa | |
| Maria, królowa Zjednoczonego Królestwa | |||
| Elżbieta, królowa Zjednoczonego Królestwa | Claude Bowes-Lyon, 14. hrabia Strathmore i Kinghorne | ||
| Cecilia Bowes-Lyon, hrabina Strathmore i Kinghorne |
Przypisy
edytuj- ↑ King Charles grants Prince Edward Duke of Edinburgh title [online], bbc.com [dostęp 2024-04-23].
- ↑ a b Marek Rybarczyk, Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 271, ISBN 978-83-287-2183-8.
- ↑ Wywiad z R. Henshall.
- ↑ Royal satire The Windsors will return for a second series on Channel 4. radiotimes.com. [dostęp 2018-01-03].
- ↑ Crown Office. thegazette.co.uk, 2023-03-14. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).
- ↑ a b Sean Coughlan: King Charles grants Prince Edward Duke of Edinburgh title. bbc.com, 2023-03-10. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).