Oświata w Kłodzku
Oświata w Kłodzku – system oświatowy w Kłodzku złożony jest obecnie ze szkół publicznych, prowadzonych przez miasto, prowadzonych przez miasto oraz szkół niepublicznych, nad którymi opiekę sprawują zakładające je stowarzyszenia.
Historia
edytujŚredniowiecze
edytujPoczątki oświaty w Kłodzku sięgają początków XIV wieku, kiedy to pod mamy pierwsze pisane poświadczania dotyczące prowadzenia przez zakon joannitów, osiadłych w mieście w 1183 roku. Prowadzili oni szkołę parafialną, do której uczęszczały dzieci mieszczan i szlachty kłodzkiej. Do sprowadzenia do Kłodzka kanoników regularnych przez abpa Arnoszta z Pardubic była to jedyna taka placówka w mieście[1].
Otwarcie drugiej szkoły przez przybyłych w 1350 roku augustianów (kanonicy regularni), wywołało ostry sprzeciw joannitów. Spór załagodził sam arcybiskup Arnoszt, który przyznał rację joannitom i nie zezwolił na utworzenie szkoły[2]. Spór został wznowiony w 1365 roku, kiedy kolejny arcybiskup praski, Jan Očko z Vlašimi wyraził zgodę augustianom na otworzenie szkoły dla szesnaściorga dzieci obywateli Kłodzka. W kolejnych latach liczba jej uczniów została zwiększona do dwudziestu czterech[3]. Ostatecznie spór został zażegnany w połowie XV wieku przez starostę Hynka Krušinę na korzyść augustianów[4].
Nowożytność
edytujWraz z pojawieniem się humanizmu i reformacji w XVI wieku utworzenie nowej szkoły, odpowiadającej nowym ideom i poszukującą do ich realizacji nowych metod i treści dydaktycznych, stało się koniecznością dla władz miejskich. Stało się to w 1562 roku, kiedy powołano do życia szkołę humanistyczną, która w 1590 roku otrzymała status wyższej szkoły protestanckiej. Prezentowała ona dobry poziom, ponieważ jej absolwenci udawali się na studia m.in. do Krakowa, Marburgu, Heidelbergu, Strasburgu i Pragi[5].
Ważnym wydarzeniem było przybycie do miasta w 1597 roku jezuitów, którzy objęli probostwo i szkołę po augustianach. W tym czasie prawdopodobnie założyli kolegium. W 1626 roku przejęli szkołę po joannitach, a w 1655 roku rozpoczęli budowę nowego gmachu według projektu włoskiego architekta Carlo Lurago, którego budowa trwała z przerwami 25 lat, do 1690 roku. W tym samym czasie w pobliżu, u zbiegu ulic Judengasse i Grünestrasse zaadaptowali pięć kamienic mieszczańskich, znacznie je przebudowując na potrzeby konwiktu[6], w którym w 1696 roku mieszkało 60 uczniów. Kolegium jezuickie stało na bardzo wysokim poziomie i należało do lepszych szkół tego typu w regionie, jednak działalność edukacyjna jezuitów skupiała się wyłącznie wokół szkolnictwa średniego ze szkodą dla szkolnictwa elementarnego[7].
Kolejne stulecie przyniosło ze sobą potrzebę wprowadzenia dużych zmian w szkolnictwie, zarówno w sensie organizacyjnym, jak i dydaktyczno-metodycznym. W drugiej połowie XVIII wieku zadaniom tym próbował sprostać opat z Żagania – Johann Ignaz Felbiger, który zaproponował zmiany w szkolnictwie, polegającą m.in. na organizacji terytorialnej szkół[8]:
- szkoła elementarna (Trivialschule) – miała być w każdym mieście, wsi, a uczyć miała czytać, pisać i religii,
- szkoła podstawowa – miała być w każdym okręgu i uczyć łaciny, geografii, historii, matematyki, podstaw gospodarstwa domowego i uprawy roli,
- szkoła normalna (Normalschule) – miała istnieć w każdej prowincji i przygotowywać do zawodu nauczyciela.
Postulował też objęciem obowiązkiem szkolnym dziewcząt. Niewątpliwym osiągnięciem tego pedagoga było utworzenie w Kłodzku pod koniec XVIII wieku, seminarium nauczycielskiego. Zbiegło się to w czasie z zakończeniem działalności w 1776 roku przez kolegium jezuitów, co związane było z kasatą tego zakonu w monarchii pruskiej. Jego dobra 11 lat później (1787/1788) sprzedano podczas licytacji za 53 250 talarów[9].
Długi wiek XIX
edytujDopiero w 1800 roku w miejscu dawnego kolegium władze pruskie utworzyły męskie gimnazjum, przekształcone w 1810 roku po połączeniu z konwiktem w Królewskie Gimnazjum Katolickie, do którego uczęszczało 300 uczniów (lata 20. XIX wieku)[10].
Niezmiennie natomiast działała dawna szkoła parafialna, do której w 1825 roku uczęszczało 221 uczniów i 210 uczennic. W 1830 roku szkołę przejęło miasto i pełniła od tej pory rolę szkoły gminnej. W tym czasie wzniesiono na jej potrzeby nowy budynek przy placu Kościelnym. Nauka odbywała się w sześciu klasach, a liczba uczniów wzrosła do 789. W 1854 ich liczba sięgała już 957, wobec czego szkołę podzielono na: żeńską (456 uczennic), współprowadzoną przez zakonnice i męską (537 uczniów). Do elementarnej szkoły ewangelickiej uczęszczało w 1825 roku 146, a 15 lat później już 400 dzieci. Poza tym działa szkoła garnizonowa, w której naukę pobierało 55 uczniów i uczennic (1825), a nadzorowana była przez kapelana garnizonowego[11].
Połowa XIX wieku to okres rozkwitu w Kłodzku szkolnictwa średniego za sprawą przybycia do miasta zakonnic z kongregacji Marii Teresy, które w 1858 roku założyły prywatną szkołę kończącą się egzaminem maturalnym, zwaną Theresianum. Szkoła ta cieszyła się ze względu na wysoki poziom nauczania zainteresowaniem ze strony mieszkańców całego hrabstwa kłodzkiego. W 1855 roku panna Dreschner założyła kolejną szkołę średnią dla protestanckich dziewcząt[11]. Zapotrzebowanie na rzemieślników spowodowało uruchomienie w 1875 roku szkoły dokształcającej rzemieślników, w której uczyło się 270 uczniów. W 1900 roku swoją siedzibę w Kłodzku znalazła przeniesiona z Bystrzycy Kłodzkiej zimowa szkoła rolnicza, licząca 120 uczniów[12].
Wielka zmiana nastąpiła w kłodzkim szkolnictwie na początku XX wieku, ponieważ wtedy w latach 1912–1914 wybudowano nowy gmach dla katolickiej szkoły elementarnej[13]. W tym samym roku Theresianum uzyskało status liceum, co związane było z wprowadzeniem reformy edukacji w Niemczech, polegającej na ustanowieniu ogniwa pośredniego między szkołami podstawowymi a szkołami wyższymi[12]. Równocześnie założono miejską szkołę średnią dla chłopców, którą umieszczono w nowo wybudowanym budynku szkolnym przy obecnej ulicy Zawiszy Czarnego, łącząc ją organizacyjnie z katolicka szkołą elementarną pod nazwą Szkoły im. Franza Ludwiga[14].
Dwudziestolecie międzywojenne
edytujW 1927 roku franciszkanie odzyskali od władz wojskowych swój klasztor na Piasku, dokonując jego renowacji do 1933 roku, kiedy to uruchomiono w nim studia filozoficzne, przenosząc do Kłodzka pierwszy rok alumnów Wyższego Seminarium Duchownego Franciszkanów z Karłowic, ze względu na przepełnienie wrocławskiej uczelni[15].
W okresie dwudziestolecia międzywojennego rozbudowano w Kłodzku szkolnictwo zawodowe w oparciu o dwie istniejące do tej pory szkoły, z których pierwsza, szkoła rolnicza działa do 1945 roku, a w roku szkolnym 1928/1929 utworzono na niej klasę żeńską. Z kolei powstała przed I wojną światową szkoła dokształcająca młodzież w zawodach kupieckim i rzemieślniczym została w 1927 roku przekształcona w szkołę zawodową z prawdziwego zdarzenia, na którą składały się[16]:
- jednoroczna wyższa [średnia – przyp.autora] szkoła handlowa,
- dwuletnia szkoła handlowa,
- szkoła gospodarstwa domowego
W 1938 roku zmieniono nazwę Gimnazjum Katolickiego na Szkołę Hrabiego Götzena (Reichsgraf Friedrich Wilhelm von Götzen Schule)[17]. Rok później władze miejskie powołały ostatnią niemiecką placówkę oświatową jaką była miejska szkoła średnia dla dziewcząt, wchodząca w skład Szkoły im. Franza Ludwiga. Ze względu na jej przepełnienie większość zajęć odbywała się w ratuszu. Podczas II wojny światowej zajęcia edukacyjne w Kłodzku odbywały się do końca stycznia 1945 roku[14].
Szkoły publiczne
edytujSzkoły podstawowe
edytuj| Logo | Szkoła | Adres | Rok założenia | Adres internetowy | Budynek szkolny | Liczba uczniów | Dyrekcja |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Szkoła Podstawowa nr 3 im. kpt. Stanisława Betleja |
57-300 Kłodzko ul. Jana Pawła II 4 |
1974 | SP nr 3 | 
|
647[18] | DYREKTOR
mgr Lidia Jaroszewska | |
| Szkoła Podstawowa nr 6 im. Unii Europejskiej |
57-300 Kłodzko ul. Bohaterów Getta 22 |
1982[20] | SP nr 6 | .jpg)
|
430[21] | DYREKTOR mgr Agnieszka Kawa Wicedyrektor mgr Monika Wróbel[22] | |
Szkoła Podstawowa nr 7 im. Tadeusza Kościuszki |
57-300 Kłodzko ul. Henryka Sienkiewicza 61 |
2008 (1986/1999)[23] | SP7 | .jpg)
|
193[21] | DYREKTOR mgr Anna Kasprzycka Wicedyrektor ds. wychowawczych mgr Joanna Mularczyk - Baran Wicedyrektor ds. dydaktycznych mgr Agnieszka Ogiegło | |
| Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Pawła II | 57-300 Kłodzko ul. Zamiejska 24 |
1986 | SP2 | .jpg)
|
251[21] | DYREKTOR mgr Iwona Banyś wicedyrektor: mgr Zofia Grodzicka | |
| Szkoła Podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza | 57-300 Kłodzko ul. Zawiszy Czarnego 5 |
1999 | SP1 | .jpg)
|
365[21] | DYREKTOR dr Jacek Unuczek Wicedyrektor mgr Joanna Kołaczyk | |
| Szkoła Podstawowa im. Władysława Stanisława Reymonta | 57-300 Kłodzko ul. Romualda Traugutta 1a |
1999 | SP"8" | .jpg)
|
DYREKTOR mgr inż. Krzysztof Szkudlarek Wicedyrektor mgr Ewa Szczepaniak |
Szkoły średnie
edytuj| Logo | Szkoła | Adres | Rok założenia | Adres internetowy | Budynek szkolny | Liczba uczniów | Dyrekcja |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego | 57-300 Kłodzko ul. Wojska Polskiego 11 |
1945 | I LO |  |
601[24] | DYREKTOR mgr Marcin Klimaszewski Wicedyrektor mgr Kamila Wyrwa | |
| Kłodzka Szkoła Przedsiębiorczości | 57-300 Kłodzko ul. Szkolna 8 |
2002 (1974) |
KSP | .jpg) |
1090[24] | DYREKTOR
mgr Rafał Hankus Wicedyrektor mgr Andrzej Niemiec Wicedyrektor mgr inż. Mariola Bil Wicedyrektor Sylwia Dajczer - Gałczyńska | |
| Zespół Szkół Technicznych w Kłodzku | 57-300 Kłodzko ul. Bohaterów Getta 6 |
1965 (2002) |
ZST |  |
467[24] | DYREKTOR mgr Rafał Olecha Wicedyrektor ds. pedagogicznych mgr Mariusz Bieszke Wicedyrektor ds. kształcenia zawodowego inż. Jacek Szczepański |
Szkoły specjalne
edytuj| Logo | Szkoła | Adres | Rok założenia | Adres internetowy | Budynek szkolny | Liczba uczniów | Dyrekcja |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zespół Szkół Specjalnych | 57-300 Kłodzko ul. Wyspiańskiego 2 |
ZSS | 24[24] | dyrektor: mgr Marlena Runiewicz-Wac | |||
| Zasadnicza Zawodowa Szkoła Specjalna | 57-300 Kłodzko ul. Warty 70 |
1991 | brak | .jpg)
|
65[24] | dyrektor: mgr Krzysztof Szymański |
Szkoły artystyczne
edytuj| Logo | Szkoła | Adres | Rok założenia | Adres internetowy | Budynek szkolny | Liczba uczniów | Dyrekcja |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Fryderyka Chopina | 57-300 Kłodzko ul. Tadeusza Kościuszki 8 |
1946 | PSM |  |
DYREKTOR Anna Bartkiewicz - Brzozowska |
Szkoły wyższe
edytujW latach 2004–2013 W Kłodzku funkcjonował Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Instytutu Pedagogiki Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego[25].
Szkoły niepubliczne
edytujSzkoły podstawowe
edytuj| Logo | Szkoła | Adres | Rok założenia | Adres internetowy | Budynek szkolny | Liczba uczniów | Dyrekcja |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Społeczna Szkoła Podstawowa | 57-300 Kłodzko ul. Daszyńskiego 12 |
1991 | [1] | 
|
mgr Iwona Lemiesz |
Gimnazja
edytuj| Logo | Szkoła | Adres | Rok założenia | Adres internetowy | Budynek szkolny | Liczba uczniów | Dyrekcja |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Społeczne Gimnazjum | 57-300 Kłodzko ul. Daszyńskiego 12 |
1991 | [2] |
|
mgr Iwona Lemiesz | ||
| Gimnazjum Alternatywne (w Zespole Szkół Alternatywnych) |
57-300 Kłodzko ul. Łużycka 8 |
1999 | [3] | .jpg)
|
mgr Mariola Łuszczewska |
Szkoły średnie
edytuj| Logo | Szkoła | Adres | Rok założenia | Adres internetowy | Budynek szkolny | Liczba uczniów | Dyrekcja |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Społeczne Liceum Ogólnokształcące | 57-300 Kłodzko ul. Daszyńskiego 12 |
1991 | [4] |
|
mgr Iwona Lemiesz | ||
| Alternatywne Liceum Ogólnoształcące | 57-300 Kłodzko ul. Łużycka 8 |
1999 | [5] |
|
mgr Mariola Łuszczewska |
szkoły wyższe
edytuj| Logo | Szkoła | Adres | Rok założenia | Adres internetowy | Budynek szkolny | Liczba uczniów | Dyrekcja |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Wyższa Szkoła Zarządzania „Edukacja” we Wrocławiu Wydział Turystyki |
57-300 Kłodzko ul. Wyspiańskiego 2f |
2002 | [6] | 
|
255[26] | dr Mirosław Mrówka | |
| Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu | 57-300 Kłodzko ul. Zawiszy Czarnego 3 |
2010 | [7] |
|
dr hab. Bożena Wojtasik | ||
| Sudecka Wyższa Szkoła | 57-300 Kłodzko ul. Łukasińskiego 43 |
2012 | [8] | inż. Czesław Wojciechowski | |||
| Wyższa Szkoła Medyczna w Kłodzku | 57-300 Kłodzko ul. Warty 21 |
2014 | [9] | .jpg)
|
prof. dr hab. Andrzej Dżugaj |
Przypisy
edytuj- ↑ Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J. Laski i M. Kowalcze, t. 1, Kłodzko 2009, s. 306.
- ↑ Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Kłodzko 1998, s. 44.
- ↑ A. Herzig, M. Ruchniewicz, Dzieje Ziemi Kłodzkiej, Hamburg–Wrocław 2006, s. 48.
- ↑ Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, op. cit., s. 307.
- ↑ Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 87.
- ↑ W. Broniewski, Kłodzko. Śląsk w zabytkach sztuki, Wrocław 1970, s. 7.
- ↑ Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 88.
- ↑ Kłodzko. Dzieje miasta,op. cit., s. 89.
- ↑ Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, op. cit., s. 75–76.
- ↑ Z. Szczepaniak, Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Kłodzku, Kłodzko 2005, s. 8.
- ↑ a b Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 108.
- ↑ a b Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 118.
- ↑ M. Salecka, Historia Gimnazjum nr 1 w Kłodzku. [dostęp 2011-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-16)].
- ↑ a b M. Salecka, op. cit.
- ↑ A. K. Dudek, Franciszkanie w Kłodzku, Wrocław 2002, s. 8.
- ↑ Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 130.
- ↑ Z. Szczepaniak, op. cit., s. 8.
- ↑ RSPO - Wyszukiwarka Rejestru Szkół i Placówek Oświatowych [online], rspo.gov.pl [dostęp 2023-02-14].
- ↑ Grono pedagogiczne [online], www.sp3.klodzko.pl [dostęp 2023-01-22] (pol.).
- ↑ Historia SP nr 6 w Kłodzku na stronie placówki [on-line] [dostęp 2016-02-07].
- ↑ a b c d Raport o stanie Miasta Kłodzka z roku 2011, op. cit.
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 6 im. Unii Europejskiej - KADRA [online], sp6klodzko.szkolnastrona.pl [dostęp 2024-03-19].
- ↑ Daty odnoszą się do założenia poszczególnych szkół składowych MZS, czyli Sp nr 7 i Gimnazjum nr 2.
- ↑ a b c d e Raport o stanie Miasta Kłodzka z roku 2011, op. cit, s. 47.
- ↑ Zarządzenie Nr 170/2013 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 8 listopada 2013 r. w sprawie likwidacji Zamiejscowego Ośrodka Dydaktycznego w Bystrzycy Kłodzkiej.
- ↑ „Szkoły wyższe i ich finanse w 2011 r.”, s. 209, 2012. Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1506-2163. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Kłodzko, MZK, 1998, ISBN 83-904888-0-9.
- Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J. Laski i M. Kowalcze, t. 1 i 2, Kłodzko, KTO 2009, ISBN 978-83-60478-90-5 i ISBN 978-83-60478-08-0.
- Zdzisław Szczepaniak, Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Kłodzku w latach 1945–1995, Kłodzko: Wydawnictwo Maria, 2005, ISBN 83-88842-85-4, OCLC 749499998.
- 50-lecie Zespołu Szkół Zawodowych w Kłodzku, pod red. W. Krzelowskiego, Kłodzko 2002.