Echinodon

Echinodon (Echinodon becklesii) – mały, roślinożerny lub wszystkożerny dinozaur z rodziny heterodontozaurów (Heterodontosauridae).
Inna nazwa – Sauraechinodon
Znaczenie jego nazwy – kolczasty ząb (gr. echino = spiczasty, kłujący + odon = ząb).

Echinodon

Echinodon becklesii
Owen, 1861
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
Rodzina	heterodontozaury
Rodzaj	echinodon
Gatunek	Echinodon becklesii

Rysunek fragmentu szczęki z zębami echinodona

Żył we wczesnej kredzie (ok. 145–142 mln lat temu) na terenach Europy. Długość ciała ok. 60 cm, wysokość ok. 15 cm, masa 1 – 2 kg. Jego szczątki znaleziono w Anglii (w hrabstwie Dorset, w pobliżu miejscowości Swanage). Był to jeden z najmniejszych dinozaurów.

Klasyfikacja

Jedyny gatunek – E. becklesii został nazwany przez Richarda Owena, który wziął echinodona za jaszczurkę. Później uważano go za bazalnego tyreofora, z powodu uznania znalezionych ze szczątkami dinozaura płyt prehistorycznego żółwia za pochodzące właśnie od tego dinozaura. Sądzono także, że Echinodon jest prymitywnym dinozaurem ptasiomiednicznym – fabrozaurydem. Paul Sereno w 1991 roku uznał echinodona za przedstawiciela znanych głównie z wczesnej jury heterodontozaurydów. Jeżeli ta klasyfikacja jest prawidłowa, to mamy do czynienia z najmłodszym znanym przedstawicielem Heterodontosauridae, który przetrwał do wczesnej kredy. Inne, niepewne pozostałości heterodontozauryda pochodzą także z późnojurajskiej formacji Morrison (Stany Zjednoczone). David B. Norman i Paul M Barrett, którzy dokonali redeskrypcji rodzaju Echinodon w 2002 roku uznali za prawdziwą klasyfikację Paula Sereno. W 2006 roku, w związku z opisaniem rodzaju Yinlong, utworzono nowy klad dinozaurów – Heterodontosauriformes, który obejmuje Heterodontozaury i Marginocephalia (ceratopsy i pachycefalozaury). Odkrycie Yinlong stanowiło podstawę do odrzucenia hipotezy o archaiczności rodziny Heterodontosauridae, którą zaliczono do cerapodów (Ornitopody + Marginocefale). Według najnowszych badań Butler et al. (2007) i Butler et al. (2008) Heterodontosauridae są bazalnymi dinozaurami ptasiomiednicznymi, niewiele bardziej zaawansowanymi od późnotriasowego rodzaju Pisanosaurus.

Paleobiologia

Echinodon różni się od większości dinozaurów ptasiomiednicznych posiadaniem jednego lub dwóch kłów w kości szczękowej. Podobne uzębienie występowało u heterodontozaurydów, z tą różnicą, że u nich kły znajdowały się nieco bardziej z przodu szczęk, na kości przedszczękowej. Heterodontozaurydy, chociaż należą do typowo roślinożernych Ornithischia, to być może były wszystkożerne. Świadczyć o tym miałoby właśnie uzębienie oraz budowa pazurów na kończynach przednich (są one zagięte, jak u drapieżników). Pazury mogły nadawać się też do kopania w ziemi w poszukiwaniu kłączy i bulw. Inna hipoteza traktuje o owadożerności heterodontozaurydów – pazury na kończynach mogły ułatwiać rozkopywanie gniazd owadów. Chociaż echinodon poruszał się prawdopodobnie głównie na tylnych kończynach, to podobnie jak inne heterodontozaurydy mógł też chodzić na wszystkich czterech.

Linki zewnętrzne

• echinodon na dinoruss.com (ang.)