Dybków
Dybków – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Sieniawa[4][5]. Obejmuje powierzchnię 456 ha.
| wieś | |
 Remizo-świetlica w Dybkowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
819[2] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
37-530[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RPZ |
| SIMC |
0611212[4] |
Położenie na mapie gminy Sieniawa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu przeworskiego  | |
 50°10′08″N 22°37′28″E/50,168889 22,624444[1]
| |
Wieś Dypkow należąca do miasta Jarosławia[6] położona była na przełomie XVI i XVII wieku w powiecie przemyskim ziemi przemyskiej województwa ruskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0611229 | Biedaczów | przysiółek |
Historia
edytujNajstarsze wzmianki o Dybkowie pochodzą z XV wieku, gdy wieś była wymieniana jako własność Jana Morawy wójta Tapina. W 1569 roku Dybków stał się posiadłością Jana Kostki poprzez małżeństwo z Zofią Odrowąż. W 1571 roku Kostkowie ufundowali kościół drewniany, a w 1602 roku została erygowana parafia rzymskokatolicka. W 1624 roku kościół został zniszczony podczas najazdu tatarskiego, jednak staraniem córki Katarzyny, która w 1693 roku została zaślubiona z Adamem Hieronimem Sieniawskim, kościół został odbudowany. Według dokumentu wydanego w Brzeżanach w 1629 roku, w Dybkowie istniały: kościół parafialny, plebania z ogrodem, ruska cerkiew, szkoła, dom wójta, folwark i trzy stawy. W 1647 roku Katarzyna Sieniawska ufundowała szpital dla ubogich. Dybków był ośrodkiem dóbr własności Sieniawskich nad Sanem[8].
Wieś Dybków była wzmiankowana w Regestrach poborowych, które zapisali poborcy podatkowi ziemi przemyskiej w latach: 1515 roku (wieś posiadała 4 łanów kmiecych)[9], 1589 roku[10], 1628[11], 1651[12], 1658[13]. W 1674 roku w Dybkowie było 38 domów i folwark z 15 domami zarządzany przez Orlickiego[14].
W 1674 roku w Dybkowie istniała cerkiew z popem (cum popone)[a].
Około 1650 roku z powodu niestabilnej sytuacji politycznej na wschodzie, na wzgórzu wzniesiono ceglaną fortecę o nazwie „Sieniawa”, zabezpieczoną bastionami i nasypami ziemnymi, w której stacjonowała prywatna dragonia, broniąca pobliskich posiadłości Sieniawskich. W II połowie XVII wieku nastąpił intensywny rozwój Dybkowa, zrealizowano liczne projekty, inwestycje i zmiany w układzie przestrzennym. W 1676 roku z wydzielonego terytorium Dybkowa, w kierunku Sanu, utworzono Sieniawę, która otrzymała prawa miejskie[8].
W 1899 roku w Dybkowie wybrano zwierzchność gminną, której naczelnikiem został Michał Hlek, a w 174 domach było 924 mieszkańców[15]. W 1945 roku na Ukrainę wysiedlono 91 osób z 49 domów.
W latach 1954–1960 Dybków należał do Gromady Leżachów, a po jej zniesieniu w latach 1960–1972 do Gromady Sieniawa. Od 1973 roku Dybków należy do Gminy Sieniawa.
Zabytki
edytujWe wsi znajdują się dwie zabytkowe kapliczki, jedna z XIX w. i jedna w przełomu XVIII i XIX w.[16].
Osoby związane z miejscowością
edytuj- ks. Tadeusz Wawryszko – kanonik biecki, ppor. Wojska Polskiego, kapelan strażaków powiatu jasielskiego.
Uwagi
edytuj- ↑ Rejestr pogłównego ziemi przemyskiej z 1674 roku podaje że istniały wówczas cerkwie w Dybkowie, Rzuchowie i Wierzbnej.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 27738
- ↑ Wieś Dybków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 238 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 4.
- ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 2.
- ↑ a b Miejskie początki Sieniawy na terenie Dybkowa. [dostęp 2017-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)].
- ↑ Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. Aleksander Jabłonowski Źródła dziejowe. Tom XVIII, część I. Polska pod względem geograficzno-statystycznym. Tom VII, część 1. Ziemie Ruskie, Ruś Czerwona Warszawa. 1902. (s. 135)
[Cytat: Dipkow, lan, 4, tab. vect. gr. 6.] - ↑ Źródła dziejowe. Tom XVIII, część I. Polska pod względem geograficzno-statystycznym. Tom VII, część 1. Ziemie Ruskie, Ruś Czerwona (s. 4)
[Cytat: Dypkow, lan. 4½, taber. 2, lan. 1, hort. c. agr. 18, inq. c. pec., inq. paup. 4, hidraulus.] - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 1. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1628. Wydawnictwo WSP Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (s. 48)
[Cytat: Dybkow: de laneis 4 cum medio per gr 30; tabernator de laneo 1 gr 30; hortulani in agris residentes 18 per gr 6; inquilini pecora habentes 5 per gr 8; inquilini pauperes 4 per gr 2; a propinatione vini cremati gr 6.......10/27/0]. - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 2. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1651. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (s. 31)
[Cytat: Dybkow: de laneis 4 cum medio per gr 30, tabernator cum medio laneo gr 15, hortulani in agris 18 per gr 6, inqiulini cum pecore 5 gr 8, inquilini pauperes 4 per gr 2, a propinatione cremati gr 6........11/3/0[10/12/0] - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 3. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1658. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (s. 56)
[Cytat: Dypkow: de laneis 4 cum medio per gr 30, tabernator de laneo 1 gr 30, hortulani in agris 18 per gr 6, inquilini cum pecore 5 per gr 8, imquilini pauperes 4 per gr 2, a propinatione vini cremati gr 6.......10/27/0. - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 4. Rejestr pogłównego ziemi przemyskiej 1674. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (s. 93)
[Cytat: Dybkow, m[a]g[nifi]ci rexill[iferi] r[eg] ni: curia n[obi]lis Orlicki a persona sua, consortis et famuli in summa [fl] 5/15. A personis subditorum tam romanorum quam rutenorum utriusque sexus cum popone n[umer]o triqinta septem in summa fl......38/0] - ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902. pbc.rzeszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-11)]. (s. 52) [dostęp 2017-10-10]
- ↑ Kapliczki w Dybkowie
Linki zewnętrzne
edytuj- Dybków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 239.