Dworzec autobusowy w Lublinie
Dworzec autobusowy w Lublinie – dworzec autobusowy obsługujący ruch lokalny i dalekobieżny, znajdujący się w Lublinie przy alei Tysiąclecia. Obiektem zarządza przedsiębiorstwo Lubelskie Dworce S.A. Właścicielem spółki jest województwo lubelskie[1]. W 2017 z dworca korzystało ok. 4 mln pasażerów[2]. W związku z uruchomieniem dworca metropolitalnego funkcjonowanie dworca przy al. Tysiąclecia ma zostać wygaszone.
 dworzec autobusowy w Lublinie, widok od strony zachodniej (2021) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Data otwarcia |
17 grudnia 1967 |
| Infrastruktura i dane przewozowe | |
| Rodzaje transportu | |
| Roczna liczba pasażerów |
4 mln (2017) |
Położenie na mapie Lublina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
 51°15′07″N 22°34′15″E/51,251944 22,570833
| |
| Strona internetowa | |
Historia miejsca
edytujDworzec znajduje się na Podzamczu, w dzielnicy administracyjnej Śródmieście, na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej[3]. Pozostałości dzielnicy, które przetrwały II wojnę światową, zostały usunięte w ramach przygotowań do obchodów X-lecia PRL w 1954[4]. Przy placu manewrowym, od strony ul. Ruskiej, stoi zabytkowy zdrój uliczny, jedyny ślad ul. Szerokiej[3].
Pawilon dworca
edytuj
Modernistyczny pawilon dworca zaprojektował Wiesław Żochowski, który zaprojektował budynki wzniesione także w Szwajcarii i w Nigerii[5]. Budowę rozpoczęto w 1965[6], a oddano do użytku 17 grudnia 1967[7].
W budynku funkcjonuje poczekalnia, punkty handlowe; istnieje tam również bezpłatny dostęp do internetu[1]. Na jednej ze ścian hali dworcowej znajduje się mozaika z 1971 roku[2]. W 2015 roku została ona wyczyszczona, pierwszy raz po wielu latach[8].
Po bokach hali głównej wzniesiono murowane części dworca. Przez lata funkcjonowania zostały one zmienione względem oryginału. Przez przeszklone ściany hali widać zadaszone perony[9].
Zagospodarowanie przestrzeni w przyszłości
edytujWykorzystanie terenu dworca ulegnie zmianie. Ma to związek z budową dworca metropolitalnego zlokalizowanego naprzeciwko stacji kolejowej Lublin Główny[4]. Według uchwalonego w 2015 miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) w miejscu hali i placu manewrowego ma powstać zabudowa kwartałowa, a wzdłuż al. Tysiąclecia – kilka zatok przesiadkowych. Na zgłoszony w trakcie prac nad MPZP wniosek o zachowanie modernistycznego budynku planiści odpowiedzieli, że priorytetem jest odtworzenie siatki ulic dzielnicy żydowskiej. Powołali się także na fakt, że pawilon nie figurował na Liście Dóbr Kultury Współczesnej w Lublinie[10].
W 2021 nadal toczył się spór o przyszłość hali. Wojewódzki konserwator zabytków powziął zamiar wpisania jej do rejestru zabytków. Zdaniem architekta Marcina Semeniuka taka decyzja byłaby uzasadniona. Harmonijkowe zadaszenie pawilonu oraz rytmiczny, dynamiczny dach peronów są wyrazem koncepcji „architektury w ruchu” nawiązującej do Jet Age. Argumentował on, że budynek można zaadaptować na ośrodek informacji turystycznej, muzeum, salony sprzedaży i biura lub targowisko[5].
25 marca 2022 pawilon dworca został wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków. Wpisem nie objęto murowanych części budynku znajdujących się po bokach hali, modernistycznych peronów, ani gruntu pod halą główną. To pozwala na przeniesienie hali w inne miejsce[9].
W związku z uruchomieniem dworca metropolitalnego funkcjonowanie dawnego dworca głównego ma zostać wygaszone. Jednak w grudniu 2023, kiedy ogłoszono datę otwarcia dworca metropolitalnego, plany zmiany przeznaczenia terenu zajmowanego przez dworzec na Podzamczu nie były znane[11].
Przypisy
edytuj- ↑ a b O nas. s. Lubelskie Dworce. [dostęp 2017-11-07].
- ↑ a b Małgorzata Szlachetka, Dworzec PKS w Lublinie świętuje urodziny [online], kurierlubelski.pl, 26 września 2017 [dostęp 2017-11-07].
- ↑ a b Robert Kuwałek, Lublin – ulica Szeroka (nie istnieje) – historia ulicy [online], teatrnn.pl [dostęp 2016-09-03].
- ↑ a b Małgorzata Domagała, Trzeba w końcu uporządkować Podzamcze. Misja możliwa, ale diabeł tkwi w szczegółach [online], lublin.wyborcza.pl, 28 listopada 2020 [dostęp 2021-04-24].
- ↑ a b Małgorzata Domagała, Budzi skrajne emocje, ma szansę zostać zabytkiem. Architekt: "Nie powinien być skazany na zniszczenie" [online], lublin.wyborcza.pl, 16 stycznia 2021 [dostęp 2021-04-24].
- ↑ Małgorzata Szlachetka, Wielkie czyszczenie mozaiki na dworcu PKS w Lublinie [online], kurierlubelski.pl, 23 czerwca 2015 [dostęp 2017-11-08].
- ↑ Jubileusz dworca. 2017-09-29. s. Lubelskie Dworce. [dostęp 2017-11-07].
- ↑ Tomasz Maciuszczak, Lublin: Mozaika na dworcu PKS jest już czysta. Po raz pierwszy od około 30 lat (wideo, zdjęcia) [online], Dziennik Wschodni, 24 czerwca 2015 [dostęp 2022-10-23].
- ↑ a b Małgorzata Domagała, Dworzec autobusowy już oficjalnie w rejestrze zabytków. Halę będzie można rozebrać i przenieść [online], lublin.wyborcza.pl, 12 kwietnia 2022 [dostęp 2022-10-23].
- ↑ Uchwała nr 180/VII/2015 Rady Miasta Lublin z dnia 21 maja 2015 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Lublin w rejonie ulic: Podzamcze, Aleja Tysiąclecia, Lubartowska, Ruska [online], bip.lublin.eu, 28 maja 2015 [dostęp 2017-11-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-08].
- ↑ Piotr Kozłowski, Dworzec Lublin jak opera w Sydney. Byliśmy w środku, wiemy, kiedy odjadą pierwsze autobusy [online], lublin.wyborcza.pl, 8 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-08].