Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach

Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach – zabytkowy dwór, znajdujący się w Niegoszowicach, w gminie Zabierzów, w powiecie krakowskim.

Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach

nr rej. A-300 z 29.09.1971 [A-648/M]
Otoczenie parkowe dworu w Niegoszowicach
Państwo	Polska
Miejscowość	Niegoszowice
Adres	Niegoszowice
Typ budynku	dwór
Styl architektoniczny	klasycyzm
Rozpoczęcie budowy	koniec XVIII w.
Ukończenie budowy	przełom XVIII i XIX w.
Ważniejsze przebudowy	1983–1986
Pierwszy właściciel	ksiądz Michał Sołtyk
Obecny właściciel	osoba prywatna
Położenie na mapie Polski Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach
Położenie na mapie gminy Zabierzów Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach
50°07′22,66″N 19°44′06,83″E

Obiekt wraz z otoczeniem ogrodowym i drzewostanem wpisany został do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.

Historia

Pierwszym właścicielem był dziekan kapituły krakowskiej, ksiądz Michał Sołtyk. Około 1800 roku, wykorzystując stare mury budynku z XVI wieku zajął się budową obecnie istniejącego dworu. Kolejnym dziedzicem został Jan Kanty Bobrowski, a następnie Agnieszka Bathowa. W 1832 roku dwór kupił pułkownik Benedykt Zielonka, a od 1874 właścicielem został Kazimierz Chwalibogowski. Następnym właścicielem został książę Eugeniusz Lubomirski, a jego spadkobiercy w roku 1912 sprzedali majątek hrabiemu Piotrowi Rostworowskiemu, który go w znacznej części rozparcelował.

Ksiądz Michał Sołtyk, będąc dworzaninem i wysłannikiem biskupa Kajetana Sołtyka, przywoził z podróży do Rzymu, Wiednia, Florencji i Wenecji dzieła różnych twórców. Kolekcja składała się z ponad 360 obrazów i sztychów, zbierał też wyroby rzemiosła artystycznego, minerały i kamienie szlachetne.

We wrześniu 1939 roku pałac został obrabowany przez Niemców, którzy wywieźli stamtąd m.in. makaty buczackie, kolekcję porcelany sewrskiej i miśnieńskiej oraz zabytkowe wazy, puchary, perskie dywany, rzeźby, szale kaszmirskie i 3 norymberskie zegary z XVII wieku.

Rostworowscy na początku lat 70. XX wieku resztówkę sprzedali Zakładowi numer 41 Zjednoczonych Zespołów Gospodarczych Inco-Veritas w Krakowie. Dwór w latach 1983–1986 został gruntownie odrestaurowany, a w parku po stronie północnej wybudowano kilka hal produkcyjnych. Od 1996 roku właścicielem była amerykańska firma NorthStar Ltd z siedzibą w Warszawie. Obiekt został ponownie odrestaurowany na przełomie lat 1999/2000 przez firmę NorthStar, która działała tu do 2005 roku. Po 2005 roku dworek jest w posiadaniu osoby prywatnej.

Architektura

Obiekt wzniesiony w stylu klasycystycznym, murowany, parterowy z piętrową częścią środkową, prawdopodobnie według projektu Sebastiana Sierakowskiego. Wejście do dworu prowadzi przez wgłębiony portyk. Na piętrze znajdowała się kaplica. Z boku dobudowano parterową oranżerię. Dwór niedługo po wybudowaniu utrwalił na rysunku Zygmunt Vogel.

Park

Przed pałacem od południowej strony znajduje się park krajobrazowy, zaznaczony na mapie z 1799 roku.

Bibliografia

• Julian Zinkow: Wokół Krzeszowic i Alwerni s. 376-378, wyd. Verso Kraków 2008, ISBN 978-83-919281-7-2
• Julian Zinkow: Krzeszowice i okolice s. 68-69, wyd. PTTK „Kraj” Warszawa-Kraków 1988, ISBN 83-7005-100-6
• Monografia Gminy Zabierzów, PiotrP. Hapanowicz (red.), StanisławS. Piwowarski (red.), Kraków: wyd. Urząd Gminy Zabierzów, 2009, s. 95, ISBN 978-83-913222-2-2, OCLC 751142908 .
• Jan Pęckowski: Powiat chrzanowski pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, Muzeum w Chrzanowie, Chrzanów 2014 ISBN 978-83-62389-05-6
• Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
• Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis” Sp. z o.o., 2012. ISBN 978-837510-597-1. (pol.).