Dwór w Gierłoży

Dwór w Gierłoży
	; Fasada główna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Miejscowość	Gierłoż
Adres	Gierłoż 2, 11-400 Gierłoż
Typ budynku	dwór
Styl architektoniczny	neobarok
Inwestor	Dodo Heinrich zu Inn und Knyphausen
Kondygnacje	2
Rozpoczęcie budowy	1913
Ukończenie budowy	1915
Pierwszy właściciel	Dodo Heinrich zu Inn und Knyphausen
Kolejni właściciele	Instytut Lotniczy (Warszawa)
Obecny właściciel	gmina Kętrzyn
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Kętrzyn Dwór w Gierłoży
	Położenie na mapie Polski Dwór w Gierłoży
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dwór w Gierłoży
	Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego Dwór w Gierłoży
	54°04′28,1978″N 21°28′35,0018″E/54,074499 21,476389
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dwór w Gierłoży – dwór zlokalizowany we wsi Gierłoż w powiecie kętrzyńskim (województwo warmińsko-mazurskie), nad jeziorem Siercze.

Historia i architektura

W okresie średniowiecza istniał w lesie koło dzisiejszej Gierłoży dwór myśliwski. Jego załoga zaopatrywała załogę kętrzyńskiego zamku w dziczyznę. W 1437 miasto Kętrzyn zakupiło ponad 839 hektarów lasu, z którego na początku XIX wieku wyodrębniono folwark. Stał on prawdopodobnie w miejscu, gdzie istniał wcześniej dom myśliwski. Od 1889 właścicielem tego majątku był major Julius von Normann (mason). Gdy zmarł, w 1913 majątek zakupił baron Dodo zu Innhausen und Knyphausen pochodzący z okolic Dortmundu. Był on do 1934 starostą kętrzyńskim. W latach 1913^[1]-1915^[2] wzniósł (lub miasto wzniosło dla niego^[1]) neobarokowy dwór na wzniesieniu przy jeziorze Siercze, w którym zamieszkiwał z żoną oraz trzema córkami do stycznia 1945^[3]. Rodzina wprowadziła się do obiektu 5 listopada 1915, a otwarcie budowli uświetnił polski skrzypek Bronisław Huberman. Wnętrza zaprojektowała Eliza Knyphausen, żona barona. W 1915 rosyjscy jeńcy wojenni dokonali niwelacji okolicznych terenów, w tym zbudowali nasyp biegnący ku jezioru, obsadzony następnie żywopłotem z białego głogu, a także założyli aleje: lipową i kasztanową^[2].

W 1944 w pokoju gościnnym nocował generał Walter Warlimont. Latem 1944 zbudowano zasieki i pola minowe odgradzające majątek od Wilczego Szańca. Przebiegały one m.in. przez ogród dworski, w odległości około 70 metrów od budynku. Nie potwierdzona w żadnych źródłach legenda głosiła, że gościem dworu była też Ewa Braun^[2].

Przez kilkadziesiąt lat powojennych obiekt pełnił funkcję ośrodka wczasowego warszawskiego Instytutu Lotniczego na Okęciu, a potem przeszedł w ręce prywatne^[3]. Obecnie mieści hotel pod nazwą „Księżycowy Dworek“^[2].

Obiekt otacza park dworski z końca XVIII i początku XIX wieku^[1].

Galeria

Fasada ogrodowa
Wnętrze (sień)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c PolskieP. Zabytki PolskieP., Gierłoż [online], Katalog polskich zamków, pałacy i dwórów [dostęp 2023-10-08] .
↑ ^a ^b ^c ^d Pałącyk Ewy Braun nad jeziorem Siercze - Księżycowy Dworek [online], Wolfsschanze [dostęp 2023-10-08] (pol.).
↑ ^a ^b TadeuszT. Korowaj TadeuszT., DZIEDZICTWO KULTUROWE POWIATU KĘTRZYŃSKIEGO. DWORY I PAŁACE, Kętrzyn: Centrum Biblioteczno – Kulturalne Powiatu Kętrzyńskiego w Kętrzynie / Labrita, 2020, s. 39, ISBN 978-83-954839-5-0 .

[:1-1] PolskieP. Zabytki PolskieP., Gierłoż [online], Katalog polskich zamków, pałacy i dwórów [dostęp 2023-10-08] .

[:2-2] Pałącyk Ewy Braun nad jeziorem Siercze - Księżycowy Dworek [online], Wolfsschanze [dostęp 2023-10-08] (pol.).

[:3-3] TadeuszT. Korowaj TadeuszT., DZIEDZICTWO KULTUROWE POWIATU KĘTRZYŃSKIEGO. DWORY I PAŁACE, Kętrzyn: Centrum Biblioteczno – Kulturalne Powiatu Kętrzyńskiego w Kętrzynie / Labrita, 2020, s. 39, ISBN 978-83-954839-5-0 .

[1]

[2]

[3]