Duchnice
Duchnice – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim, w gminie Ożarów Mazowiecki[5][6].
| wieś | |
 Róg ulic Tuwima i Kochanowskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
22 |
| Kod pocztowy |
05-850[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WZ |
| SIMC |
0005776[5] |
Położenie na mapie gminy Ożarów Mazowiecki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego  | |
 52°11′58″N 20°47′33″E/52,199444 20,792500[1]
| |
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie błońskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego. Według stanu na 2009 rok sołectwo Duchnice liczyło 1897 mieszkańców.
Położenie
edytujWieś jest położona na południe od Ożarowa Mazowieckiego, z którym graniczy przez ulicę Duchnicką. Zabudowa składa się z dwóch praktycznie nie połączonych ze sobą części. Zwarta zabudowa stanowiąca wschodnią część Duchnic przylega bezpośrednio do Ożarowa Mazowieckiego i stanowi z nim spójny organizm mieszkaniowy. Powstała poprzez parcelację części gruntów RSP Duchnice. Na wschód od tego terenu znajduje się część przemysłowa, a w niej Ożarów Business Park, oddział firmy Bioton z Macierzysza oraz Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Duchnice". W południowej części wsi znajduje się dwór z parkiem krajobrazowym i dom zakonny Zgromadzenia Sióstr Westiarek Jezusa. Część zachodnia to luźna zabudowa wiejska rozrzucona wśród wielkoobszarowych pól uprawnych. Dla całego terenu administracyjnego wspólną południową granicę stanowi ulica Żytnia, która oddziela wieś od Żbikowa – dzielnicy Pruszkowa. Pomimo iż jej większa część nie posiada trwałej nawierzchni, stanowi ruchliwe przedłużenie drogi powiatowej z Jawczyc do drogi wojewódzkiej nr. 718. Ta droga jest zachodnią granicą Duchnic, od wschodu wieś graniczy z Konotopą.
W odległości 300 m od granicy południowej wsi przebiega autostrada A2[8].
Historia wsi
edytujMajątek w Duchnicach należał do Antoniego Szamockiego, który odziedziczył je po stryju Wojciechu[9][10]. Duchnice w 1823 zostały sprzedane na licytacji Janowi Bogumiłowi Stenzlowi, który zarządzał tu przez jedenaście lat. Po jego śmierci w 1834 dobra odziedziczyła wdowa – Magdalena z Fuszerów oraz dzieci: Jan Bogumir, Karol August, Jan Edward, Matylda ze Stenzlów Szmidtowa i Celestyna Filipina Amalia. Ten stan rzeczy trwał przez kilka lat. Ostatecznie w 1845 dobra duchnickie zostały wystawione na licytację i sprzedane Janowi Duczyńskiemu, który zmarł w 1848 i sytuacja powtórzyła się – majątek odziedziczyli jego liczni potomkowie. Mikołaj Duczyński, najstarszy syn Jana, spłacił wszystkich kupując te dobra w 1848 na publicznej licytacji. Mikołaj Duczyński po przejęciu dóbr duchnickich nie był w stanie podołać finansowo ich utrzymaniu i z posiadanych 18 włók 5 sprzedał okolicznym rolnikom. Nie poprawiło to jego sytuacji finansowej i w 1850 sprzedał majątek małżeństwu Strőhmerów. Ci zaś po kolejnych kilku miesiącach sprzedali je Janowi Henrykowi Klawe, współwłaścicielowi browaru przy ulicy Krochmalnej. Jan Henryk Klawe przed śmiercią sprzedał majątek Kobylańskim, od których w 1882 odkupił go Stanisław Kierbedź[11]. Ostatnie lata życia, jako rządca majątku, spędził tu Antoni Szymborski[12][13] – dziadek Wisławy Szymborskiej[14]. Tu też napisał wspomnienia ze swojego życia.
Przed 1935 Duchnice należały do rodziny Derszów, którzy sprzedali je Marii Dunajewskiej z d. Gałczyńskiej. Od 1948 właścicielką była Jadwiga Modrzejewska z d. Gałczyńska, która w 1976 sprzedała część ziemi[15]. Przez 40 lat w parterowej części pałacu mieściło się przedszkole. Po śmierci Jadwigi, od 2006 pałac należy do bratanic ostatniej właścicielki – Doroty i Marii Gałczyńskich[16].
Obiekty zabytkowe
edytujPałac
edytujPark
edytujPark krajobrazowy o pow. 1,46 ha powstał prawdopodobnie równocześnie z budową dworu. Pierwotny kształt parku był regularny z dwiema osiami widokowymi, dziś jego duża część została wykarczowana i jest użytkowana jako pole uprawne.
Transport
edytujDrogi
edytuj- 701 kierunek Józefów - Domaniew - Żbików - Duchnice - Ożarów - Strzykuły
- 718 kierunek Borzęcin - Ołtarzew - Pruszków
- Droga powiatowa 4117W - łącząca Jawczyce - Konotopę - Duchnice ul. Żytnia - 718
Transport pasażerski
edytuj- Linia autobusowa PKS Grodzisk Maz.: Helenówek – Pruszków os. Staszica – Ożarów Mazowiecki-Kościół 01
- Najbliższy dworzec kolejowy znajduje się w Ożarowie Mazowieckim, w odległości około 1,5 km na północ.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 26806
- ↑ Wieś Duchnice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 236 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 281, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ http://www.siskom.waw.pl/autostrady/a2/gr-konotopa/zal-6/30.jpg
- ↑ Bruczków [online], Polskie Zabytki [dostęp 2022-10-09].
- ↑ ZLOTOKLOS www.zlotoklos.pl [online], www.zlotoklos.pl [dostęp 2022-01-02].
- ↑ Księga Hipoteczna dóbr Duchnice AB, Archiwum Państwowe w Warszawie, oddział w Grodzisku Mazowieckim, cytat za Maria Klawe-Mazurowa, Z Meklemburgii do Warszawy, Dziej potomków Jana Henryka Klawe, Warszawa 1917, ss. 217-219, 253.
- ↑ Szymborski, Antoni, 1831-1881., Burzliwe fortuny obroty : mój pamiętnik : 1831-1881, wyd. 1, Kraków: Wydawn. Znak, 2000, s. 288, 290, ISBN 83-7006-870-7, OCLC 48213431.
- ↑ Nadaję Ci imię ANTONI - Fotoblog leo48.flog.pl [online] [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ Roch Mięsopust, Przegląd Pruszkowski [online], 2003.
- ↑ Ożarów Mazowiecki, Cuda natury i kultury
- ↑ Mocne Strony - 150 lat pałacu w Duchnicach [online], www.mocnestrony.com.pl [dostęp 2018-04-22].
Linki zewnętrzne
edytuj- Duchnice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 206.
- Fragment Kroniki Filmowej z 1951 pt. „W Duchnicach sadzą kapustę”. [dostęp 2013-07-03].