Drzewipestowate
Drzewipestowate (Caryocaraceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje 26 gatunków z dwóch rodzajów spotykanych w tropikalnej Ameryce Południowej, zwłaszcza w Amazonii[2], poza tym rosnące na obszarach od Kostaryki po południową Brazylię[4]. Owoce i nasiona drzewipestu orzechodajnego dostarczają wartościowego oleju jadalnego[5], a kilka innych gatunków z tego rodzaju ma także jadalne owoce[4]. Owoce roślin obu zaliczanych tu rodzajów wykorzystywane są także do trucia ryb[2]. Niektóre gatunki dostarczają wartościowego drewna, przez co zostały nadmiernie wyeksploatowane i np. Caryocar costaricense ujęty został w efekcie w załączniku II do konwencji CITES[4].
 Caryocar brasiliense | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
drzewipestowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Caryocaraceae Voigt Hort. Suburb. Calcutt.: 88. Aug-Dec 1845[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Caryocar L. (1771)[3] | |
Morfologia
edytujWiecznie zielone drzewa i krzewy o liściach trójlistkowych, skrętoległych lub naprzeciwległych. Kwiaty efektowne, głównie za sprawą okazałych (barwnych i długich) pręcików, których liczba w rodzaju drzewipest sięgać może 250. Okwiat jest 6-krotny, z wolnymi działkami i płatkami. Zalążnia u rodzaju drzewipest składa się 4-6 owocolistków, których liczba w rodzaju Anthodiscus osiąga 20 i w tym przypadku podczas dojrzewania owocolistki rozpadają się na pojedyncze owoce. W rodzaju drzewipest owocem jest pestkowiec z 4-6 nasionami otoczony miąższem bogatym w oleje[2][5].
Systematyka
edytujRodzina o niejasnej pozycji w obrębie malpigiowców (Malpighiales) należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych. Była wskazywana jako klad bazalny dla grupy obejmującej poza tym lnowate (Linaceae) i irwingiowate Irvingiaceae. Dawniej (np. w system Cronquista z 1981 i system Takhtajana z 1997) włączana była do rzędu herbatowców (Theales)[2].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| malpigiowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[6]
- Anthodiscus G. Mey.
- Caryocar L. – drzewipest
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).
- ↑ a b c Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 313-314. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ a b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 25-26. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ Genera of Irvingiaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-05-05]. (ang.).