Drozdowska Zireć
Drozdowska Zireć (lit. Drozdovska ziretė[1]) – jeden z czterech tatarskich mizarów w Sorok Tatarach w okręgu wileńskim na Litwie, założony prawdopodobnie przed 1. ćwiercią XVII wieku, znajduje się na nim najstarsza znana inskrypcja tatarska z terenów dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów z 1626 roku.
 Jeden z mizarów w Sorok Tatarach (2016) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
około 0,3 ha |
| Liczba pochówków |
kilkadziesiąt |
| Liczba grobów |
kilkadziesiąt |
| Data otwarcia |
przed 1. ćwiercią XVII w. |
| Data ostatniego pochówku |
2. połowa XIX w. |
Położenie na mapie Litwy  | |
 54°33′47,7″N 25°09′40,3″E/54,563250 25,161194
| |
Historia
edytujCmentarz założono zapewne przed 1. ćwiercią XVII wieku[2] (nazwa zireć była stosowana przez rozpowszechnieniem się określenia „mizar”[3]). Większość starych drzew porastających nekropolię została ścięta przez sowchoz w 1945 roku, zachowało się jednak kilka starych sosen[2]. Cmentarz był sporadycznie wykorzystywany jeszcze w 2. połowie XIX wieku[2]. Społeczność tatarska planuje oczyścić i zinwentaryzować cmentarz[4].
Charakterystyka
edytujCmentarz znajduje się około 500 m na zachód od centrum Sorok Tatarów na skraju pól na małym pagórku[2]. Zajmuje nieogrodzony obszar nieregularnego wieloboku o wymiarach 50 na 60 m[2]. Zachowało się kilkadziesiąt kamieni nagrobnych, w tym dwa z inskrypcjami, jeden z 1626 roku poniżej szczytu pagórka i drugi z inskrypcją na grobie Makułowiczowej z datą 18 grudnia 1869 roku[2]. Pierwszy wspomniany nagrobek to najstarszy znany kamień Tatarów na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego, pochowano pod nim córkę Allahberdeja[5]. Inskrypcja reprezentuje styl nashi z elementami stylu tult[6]. Pozostałe nagrobki mogą pochodzić z XV-XVIII wieku[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Paminklinis akmuo Keturiasdešimt Totorių kaime. Lietuvos totorių istorijos muziejus [online] [dostęp 2024-04-27] (lit.).
- ↑ a b c d e f Andrzej Drozd, Marek M. Dziekan, Tadeusz Majda, Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich, Katalog Zabytków Tatarskich, Warszawa: Res Publica Multiethnica, 1999, s. 34, ISBN 978-83-909001-1-7.
- ↑ Senosios Keturiasdešimt Totorių kaimo kapinės. Lietuvos totorių istorijos muziejus [online] [dostęp 2024-04-27] (lit.).
- ↑ Forty Tatars Cemeteries. „Tatar Way” [online], totoriukelias.lt [dostęp 2024-04-27].
- ↑ Andrzej Drozd, Marek M. Dziekan, Tadeusz Majda, Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich, Katalog Zabytków Tatarskich, Warszawa: Res Publica Multiethnica, 1999, 79 (ilustracje), ISBN 978-83-909001-1-7.
- ↑ Beata Biedrońska-Słota i inni red., The art of the Islamic world and the artistic relationships between Poland and Islamic countries, Krakow: Warsaw: „Manggha” Museum of Japanese Art and Technology ; Polish Institute of World Art Studies, 2011, s. 280, ISBN 978-83-62096-11-4.
- ↑ Prof. Adas Jakubauskas. TARP ISTORIJOS IR DABARTIES. Pozicija [online], www.pozicija.org, 31 grudnia 2022 [dostęp 2024-04-27] (lit.).