Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej
Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej (cz. Cesta česko-polského přátelství) – szlak turystyczny o długości 27,7 km, oznakowany kolorem czerwonym, prowadzący głównym grzbietem Karkonoszy – na przemian po polskiej i czeskiej (dawniej czechosłowackiej) stronie granicy[1].
| |
| Dane szlaku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Początek | |
| Przez |
Hala Szrenicka Śnieżne Kotły Łabski Szczyt Śmielec Przełęcz Karkonoska Mały Szyszak Smogornia Równia pod Śnieżką Śnieżka |
| Koniec | |
| Kolor znakowania |
czerwony |
| Długość |
27,7[1] km |
| Typ |
szlak górski |
Historia
edytujSzczyty Karkonoszy jako obiekt turystyczny
edytujDo czasów średniowiecza najwyższe partie Karkonoszy były obszarem nietkniętym przez człowieka, a wyprawy odbywały się sporadycznie, najczęściej byli to pasterze bydła lub poszukiwacze złota, głównie Walończycy[2]. W XVII wieku wyprawy na szczyty karkonoskie stały się powszechne, choć przybierały formę indywidualnych wypadów; w ten sposób na Śnieżkę wszedł m.in. Johann Wolfgang von Goethe[3]. Jest to również okres budowy w górnych partiach bud pasterskich, z niektórych wyewoluowały później schroniska turystyczne[4]. Początki zorganizowanej masowej turystyki w te rejony notuje się w XIX w., zwłaszcza po wybudowaniu linii kolejowej do Jeleniej Góry, Karpacza i Szklarskiej Poręby. Okres rewolucji przemysłowej to również przyśpieszony rozwój turystyki i wycieczek. W tym właśnie czasie ostatecznie ukształtowała się sieć dróg w wysokim paśmie Karkonoszy. Budowano je po obu stronach granicy, głównie działające w ówczesnym czasie kluby karkonoskie Riesengebirgenverein. Przed II wojną światową Karkonosze były celem turystyki masowej.
Historia szlaku
edytujSzlak, istniejący w terenie i wytyczony już w II połowie XIX w.[5] został uruchomiony 16 czerwca 1961 na mocy polsko-czechosłowackiej konwencji turystycznej jako Droga Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej (Cesta československo-polského přátelství). Dzięki jego otwarciu turystom polskim udostępniono czeskie Karkonosze, a turystom czeskim – polskie oraz zachodnią część ziemi kłodzkiej i Jezioro Otmuchowskie. Wycieczki do Czech obwarowane były jednak licznymi ograniczeniami[5].
W latach 70. i 80. XX wieku, w rejonie Drogi Przyjaźni odbywały się nielegalne spotkania opozycji polskiej z czechosłowacką[6] (m.in. pierwsze spotkanie Jacka Kuronia z Vaclavem Havlem w 1978). Od 13 grudnia 1981 – w związku z wprowadzeniem stanu wojennego – Droga Przyjaźni została zamknięta. Na Śnieżkę wchodziło się wyłącznie z przewodnikiem, zaakceptowanym przez lokalne wojsko i milicję[5]. Ruch na jej całej długości przywrócono w 1984. Dochodziło również do drobnych incydentów na szczeblu międzynarodowym; Czesi uważali, że droga ingeruje w ich terytorium w niektórych miejscach o 2 metry za głęboko (sic!)[7]. Po rozpadzie systemu komunistycznego, na szlaku pojawiły się małe przejścia graniczne.
Od 1993, po rozpadzie Czechosłowacji i powstaniu Republiki Czeskiej, szlak zmienił nazwę na Drogę Przyjaźni Polsko-Czeskiej. Nazwa ta wystąpiła również w oficjalnej umowie między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o współpracy w sprawach granicznych, która została sporządzona w Pradze 25 maja 1999.
Pogoda i klimat
edytujPogoda w szczytowych partiach Karkonoszy jest bardziej zmienna niż w niższych partiach, jak również mniej korzystna dla turystów. Oba skrajne szczyty – Szrenica i Śnieżka są pokryte mgłą przez ponad pół roku: zamglenie na Szrenicy utrzymuje się przez 264 dni, na Śnieżce odpowiednio 296. Średnia roczna temperatura dla Szrenicy wynosi +1.9 °C,dla Śnieżki +0.2 °C[8]. Szczyt Śnieżki jest pochmurny przez 190 dni w roku i jest to najwyższy wskaźnik w Polsce[9]. Na Śnieżce występują tylko trzy dni bezwietrzne w roku, a wiatry są często pochodzenia fenowego.
Przebieg
edytujDroga Przyjaźni rozpoczyna się na Szrenicy, następnie przebiega nad Śnieżnymi Kotłami, przez Czarną Przełęcz, Śląskie Kamienie, Przełęcz Karkonoską, Słonecznik, Schronisko Górskie „Dom Śląski”, Śnieżkę, Czarną Kopę, Przełęcz Sowią do Przełęczy Okraj[1]. Na odcinku: Szrenica – Schronisko Górskie „Dom Śląski” pokrywa się z Głównym Szlakiem Sudeckim[1].
Mapa szlaku online: link
Dawne turystyczne przejścia graniczne
edytujPrzed wejściem Polski i Czech do układu z Schengen (21 grudnia 2007), który zniósł kontrolę osób przekraczających granice, na Drodze Przyjaźni istniały turystyczne przejścia graniczne (piesze, narciarskie, rowerowe). Były to:
- Szrenica-Vosecká bouda (Tvarožnik),
- Przesieka-Špindlerův Mlýn (na Przełęczy Karkonoskiej przy schronisku PTTK „Odrodzenie” i hotelu Špindlerova bouda),
- Równia pod Śnieżką-Luční bouda,
- Śląski Dom-Luční bouda,
- Sowia Przełęcz-Soví Sedlo (Jelenka).
Prócz tego na szlaku istniało jedno przejście drogowe:
-
Tabliczki trasy na przystanku Česká Budka -
Tabliczka końca trasy w Pomezní Boudy (Przełęcz Okraj)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 67, 68. ISBN 83-7005-168-5.
- ↑ Karkonosze - historia. [dostęp 2010-01-01]. (pol.).
- ↑ Scgneekoppe baude Riesengebirge. [dostęp 2010-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-15)]. (niem.).
- ↑ Historia Karkonoszy. [dostęp 2010-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-18)]. (pol.).
- ↑ a b c Historia turystyki w Sudetach. [dostęp 2010-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-30)]. (ang.).
- ↑ Solidarność ponad granicami. [dostęp 2010-01-02]. (ang.).
- ↑ Karkonosze - szlaki turystyczne. [dostęp 2010-01-02]. (ang.).
- ↑ Jan Kwiatkowski: Klimat. W: Karkonosze polskie. Wrocław: Polska Akademia Nauk, 1985, s. 88-111. ISBN 83-04-01586-2.
- ↑ Klimat i pogoda. [dostęp 2010-01-01]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-168-5.
Linki zewnętrzne
edytuj- 60 lat Drogi Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej [online], Ossolineum, 18 czerwca 2021 [dostęp 2023-02-07] (pol.).