Douglas Fairbanks

Douglas Fairbanks
	; Douglas Fairbanks (ok. 1920)
Imię i nazwisko	Douglas Elton Thomas Ullman
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1883 ; Denver
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1939 ; Santa Monica
Zawód	aktor
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Douglas Fairbanks, właśc. Douglas Elton Thomas Ullman (ur. 23 maja 1883 w Denver, zm. 12 grudnia 1939 w Santa Monica) – amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Współzałożyciel pierwszej niezależnej wytwórni filmowej United Artists (1919)^[1] i Amerykańskiej Akademii Filmowej (1927). Zasłynął jako odtwórca ról nieustraszonych bohaterów w filmach przygodowych, wcielał się w postacie: Zorro, D’Artagnana, Robin Hooda czy Don Juana.

Życiorys

Fairbanks jako Robin Hood

Plakat z filmu Robin Hood (1922)

Plakat z filmu Mr. Robinson Crusoe (1932)

Od piątego roku życia był wychowywany tylko przez matkę, która utrzymywała raczej chłodne stosunki z jego ojcem. W wieku 12 lat zainteresował się teatrem amatorskim, następnie pobierał nauki w Colorado School of Mines. W 1900 przeniósł się z matką do Nowego Jorku, gdzie uczył się na Uniwersytecie Harvarda oraz pracował jako dubler w wędrownym teatrze^[2]. Poza tym podróżował m.in. po Europie^[2], pracował na statku, był sprzedawcą w sklepie z narzędziami i handlowcem na Wall Street.

W 1902 zadebiutował jako aktor na Broadwayu^[3]. Po pięciu latach zostawił teatr i ożenił się z Beth Sully, córką miejscowego przedsiębiorcy Daniela J. Sully’ego^[3]. Niespełna rok później znów zajął się aktorstwem, gdy się okazało, że jego teść zbankrutował. W 1915 przeniósł się do Hollywood i podpisał kontrakt z wytwórnią Triangle Picture pod przewodnictwem producenta Davida W. Griffitha^[3]. Mimo że już w przeciągu roku stworzył własny zespół produkcyjny, ciągle był obsadzany głównie w komediach towarzyskich. W 1917 odbył trasę po kraju w ramach wojennego programu propagandowego Liberty Loans^[4]. W 1920 Fred Niblo obsadził go w głównej roli w filmie Znak Zorro, a dzięki roli kalifornijskiego arystokraty, który zakłada czarną maskę, aby bronić ojczyzny przed administracją gubernatorską, zyskał ogromne uznanie widzów.

Po sukcesie w roli Zorro zaczął regularnie występować w filmach z gatunku „płaszcza i szpady”. Grał głównie bohaterów, który walczyli ze złem, a w nagrodę dostawali miłość kobiety. Z Fredem Niblo zrealizował kolejne filmy mieszczące się w tych kryteriach, m.in.: Trzech muszkieterów, Człowiek z biczem, Robin Hood i Złodziej z Bagdadu, dzięki którym uzyskał status gwiazdy. Zachwycał widzów nie tylko energią, temperamentem czy zuchwałością, ale też sprawnością fizyczną – wszystkie sceny kaskaderskie wykonywał sam i w trakcie kariery nie korzystał z pomocy kaskadera (z wyjątkiem pracy przy filmie Czarny pirat [1926], przy którym zastąpił go kaskader w scenach zjazdów na linie i zjazdów po maszcie statku, ponieważ kontrakt nie pozwalał aktorowi ryzykować życiem). 16 maja 1928 wręczał Oscary na pierwszej w historii gali rozdania nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej.

W pierwszej połowie lat 30. wystąpił w filmach: Terra Melophon Magazin Nr. 1 (1930), Reaching for the Moon (1930), Mr. Robinson Crusoe (1932), Prywatne życie Don Juana (1934) i Kalif Bagdadu (1937), po czym wycofał się z zawodu.

Życie prywatne

Był trzykrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa, z Anną Beth Sully, miał syna Douglasa (1909–2000), który również był aktorem^[1] i, podobnie jak ojciec, zmarł na atak serca, choć w sędziwym wieku^[5]. W 1918 rozwiódł się z Sully^[6]. 28 marca 1920 poślubił aktorkę Mary Pickford^[7]. Choć ich małżeństwo było uznawane przez prasę za wzorcowe, hollywoodzka śmietanka towarzyska nazywała ich „Pickfair” (od nazwisk obojga), a podczas podróży poślubnej po krajach Europy byli witani przez tłumy wielbicieli, to 10 stycznia 1936 się rozwiedli^[8]. 7 marca 1936 w Paryżu poślubił Sylvię Ashley^[9].

Upamiętnienie

Ciekawy hołd postaci Fairbanksa złożył znany reżyser David Lean w filmie Podróż do Indii (1984). Jedna z postaci po wykonaniu kilku akrobatycznych wyczynów krzyczy: „Jestem Douglas Fairbanks!”.
Kate Bush wspomina go w utworze Moments of Pleasure".

Filmografia

Aktor

Kalif Bagdadu (1937) – on sam
The Private Life of Don Juan (1934) – Don Juan
Mr. Robinson Crusoe (1932) – Steve Drexel
Reaching for the Moon (1930) – Larry Day
Terra Melophon Magazin Nr. 1 (1930) – Larry Day
The Taming of the Shrew (1929) – Petruchio
Żelazna maska (1929) – D’Artagnan
Show People (1928) – on sam
Miasto cudów (1927) – Gaucho
Pocałunek Mary Pickford (1927) – on sam
Czarny pirat (1926) – książę Arnoldo / Czarny pirat
Ben-Hur (1925) – jeden z widzów wyścigu rydwanów
Człowiek z biczem (1925) –
- Don Q / Don César de Vega
- Señor Zorro / Don Diego de Vega
Złodziej z Bagdadu (1924) – Ahmed
Hollywood – on sam
Robin Hood (1922) – earl Huntingdon / Robin Hood
Trzej muszkieterowie (1921) – D’Artagnan
The Nut (1921) – Charlie Jackson
Znak Zorro (1920) – Señor Zorro / Don Diego Vega
The Mollycoddle (1920) –
- Richard Marshall III,
- Richard Marshall IV,
- Richard Marshall V
When the Clouds Roll by (1919) – Daniel Boone Brown
His Majesty, the American (1919) – William Brooks
The Knickerbocker Buckaroo (1919) – Teddy Drake
Arizona (1918) – porucznik Denton
Sic ’Em, Sam (1918) – Democracy
He Comes Up Smiling (1918) – Jerry Martin
Bound in Morocco (1918) – George Travelwell
Say! Young Fellow (1918) – młody koleżka
Mr. Fix-It (1918) – Dick Remington
Headin’ South (1918) – Headin’ South
A Modern Musketeer (1917) –
- Ned Thacker,
- Charles de Batz-Castelmore d’Artagnan
Reaching for the Moon (1917) – Alexis Caesar Napoleon Brown
The Man from Painted Post (1917) – „Fancy Jim” Sherwood
Down to Earth (1917) – Billy Gaynor
Wild and Woolly (1917) – Jeff Hillington
In Again, Out Again (1917/II) – Teddy Rutherford
All-Star Production of Patriotic Episodes for the Second Liberty Loan – on sam
The Americano (1916) – Blaze Derringer
The Matrimaniac (1916) – Jimmie Conroy
American Aristocracy (1916) – Cassius Lee
Manhattan Madness (1916) – Steve O’Dare
Nietolerancja (1916) – mężczyzna na białym koniu (Opowieść francuska)
The Half-Breed (1916) – Lo Dorman
Flirting with Fate (1916) – Augy Holliday
The Mystery of the Leaping Fish (1916) –
- Coke Ennyday,
- on sam
Reggie Mixes In (1916) – Reggie Van Deuzen
The Good Bad Man (1916) – Passin’ Through
The Habit of Happiness (1916) – Sunny Wiggins
His Picture in the Papers (1916) – Pete Prindle
Double Trouble (1915) – Florian Amidon / Eugene Brassfield
Martyrs of the Alamo (1915) –
- Joe,
- teksański żołnierz
The Lamb (1915) – Gerald

Producent

Crime Over London (1936)
Mr. Robinson Crusoe (1932)
Reaching for the Moon (1930)
Żelazna maska (1929)
Miasto cudów (1927)
Czarny pirat (1926)
Człowiek z biczem (1925)
Złodziej z Bagdadu (1924)
Robin Hood (1922)
Trzej Muszkieterowie (1921)
The Nut (1921)
Znak Zorro (1920)
When the Clouds Roll by (1919)
His Majesty, the American (1919)
The Knickerbocker Buckaroo (1919)
Arizona (1918)
He Comes Up Smiling (1918)
Bound in Morocco (1918)
Say! Young Fellow (1918)
Mr. Fix-It (1918)
Headin' South (1918)
A Modern Musketeer (1917)
Reaching for the Moon (1917)
Down to Earth (1917)
In Again, Out Again (1917/II)

Scenarzysta

Mr. Robinson Crusoe (1932)
Żelazna maska (1929)
Miasto cudów (1927)
Czarny pirat (1926)
Złodziej z Bagdadu (1924)
Robin Hood (1922)
Trzej muszkieterowie (1921)
The Nut (1921)
Znak Zorro (1920)
The Mollycoddle (1920)
When the Clouds Roll by (1919)
His Majesty, the American (1919)
The Knickerbocker Buckaroo (1919)
Arizona (1918)
Bound in Morocco (1918)
The Man from Painted Post (1917)
Down to Earth (1917)
The Good Bad Man (1916)

Reżyser

Around the World in 80 Minutes with Douglas Fairbanks (1931)
Arizona (1918)

Zobacz też

Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej

Przypisy

↑ ^a ^b TadeuszT. Nowak TadeuszT. (red.), Oksfordzki słownik biograficzny, Warszawa: Bertelsmann Media, 1999, s. 145, ISBN 83-7227-109-7 (pol.).
↑ ^a ^b Cawthorne 2005 ↓, s. 120.
↑ ^a ^b ^c Cawthorne 2005 ↓, s. 121.
↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 123.
↑ Douglas Fairbanks Jr., Film Star, TV Producer and Good-Will Ambassador, Dies at 90. New York Times. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).
↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 124.
↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 122–124.
↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 124–128.
↑ Cawthorne 2005 ↓, s. 127–129.

Bibliografia

Nigel Cawthorne: Życie erotyczne gwiazd Hollywood. Oficyna Wydawnicza Mireki, 2005. ISBN 83-89533-37-5.

Linki zewnętrzne

[OSB-1] TadeuszT. Nowak TadeuszT. (red.), Oksfordzki słownik biograficzny, Warszawa: Bertelsmann Media, 1999, s. 145, ISBN 83-7227-109-7 (pol.).

[CITEREFCawthorne2005120-2] Cawthorne 2005 ↓, s. 120.

[CITEREFCawthorne2005121-3] Cawthorne 2005 ↓, s. 121.

[CITEREFCawthorne2005123-4] Cawthorne 2005 ↓, s. 123.

[nytimes-5] Douglas Fairbanks Jr., Film Star, TV Producer and Good-Will Ambassador, Dies at 90. New York Times. [dostęp 2016-12-14]. (ang.).

[CITEREFCawthorne2005124-6] Cawthorne 2005 ↓, s. 124.

[CITEREFCawthorne2005122–124-7] Cawthorne 2005 ↓, s. 122–124.

[CITEREFCawthorne2005124–128-8] Cawthorne 2005 ↓, s. 124–128.

[CITEREFCawthorne2005127–129-9] Cawthorne 2005 ↓, s. 127–129.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]