Dorota Podlodowska
Dorota Podlodowska herbu Janina z Przytyka (ur. zapewne ok. 1550–1555[potrzebny przypis], zm. pod koniec 1599 lub na początku 1600[1]) – stolnikówna sandomierska, córka szlachcica Stanisława Lupy Podlodowskiego – marszałka dworu biskupa Samuela Maciejowskiego, żona polskiego poety renesansowego Jana Kochanowskiego[2].
 Władysław Łuszczkiewicz "Jan Kochanowski w Czarnolesie czytający przekład "Psalmów" (Dorota Podlodowska obok męża z dziećmi) | |
 Janina | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Elżbieta Biejkowska |
| Mąż | |
| Dzieci | |
Jej matką była Elżbieta z Biejkowskich Podlodowska[3]. Miała dwie starsze siostry, Urszulę i Elżbietę[a], oraz trzech braci: Grzegorza – starostę radomskiego, Jakuba – podkomorzego królewskiego (zabitego w Turcji w 1583) i Jana[2].
Datę jej ślubu z Janem Kochanowskim szacuje się na lata 1569–1577[4], chociaż najbardziej prawdopodobny wydaje się początek roku 1575[5]. Miała z nim siedmioro dzieci[6][7]:
- Urszulę, zmarłą w dzieciństwie (ok. 1579)[8], której Jan poświęcił Treny,
- Hannę (Annę), zmarłą w dzieciństwie,
- Ewę (ur. 1575, zm. przed 1631), żonę Filipa Owadowskiego od 1585 r., matkę Zuzanny Wołuckiej (fundatorki Kaplicy Owadowskich[9] w kościele w Zwoleniu) i Katarzyny, żony Jana Stadnickiego,
- Poliksenę (ur. 1576), żonę Łukasza Łędzkiego z Lędu (zm. 1629), dworzanina królewskiego, matkę Jana (1600–1653),
- Elżbietę (Halszkę), żonę Mikołaja Borkowskiego, a następnie Stanisława Witowskiego (zm. 1637), kasztelana brzezińskiego,
- Krystynę, żonę Wojciecha Michowskiego, matkę Jana,
- Jana (ur. po 22 sierpnia 1584, zm. między 14 marca a czerwcem 1586[2] lub przed 15 maja 1587[10]), pogrobowca.
Kochanowski upamiętnił ją (nieprzepłaconą Dorotę) w pieśni Panny XI z Pieśni świętojańskiej o Sobótce. To właśnie o niej miał pisać również w pieśni X i XX "Ksiąg wtórych"[2]. Prawdopodobnie to dzięki niej rękopisy zmarłego poety trafiły do wydawcy Januszowskiego, który ogłosił je w latach 1585–1606[11].
Uwagi
edytuj- ↑ Według PSB druga z sióstr miała na imię Anna.
Przypisy
edytuj- ↑ Gacki 1869 ↓, s. 102.
- ↑ a b c d Palacz ↓, s. 76.
- ↑ Kaniewska, Podlodowski (Lupa Podlodowski) Stanisław ↓, s. 134.
- ↑ Gacki 1869 ↓, s. 78–79.
- ↑ Ulewicz, Kochanowski Jan ↓, s. 186.
- ↑ Gacki 1869 ↓, s. 95–102.
- ↑ Palacz ↓, s. 60.
- ↑ Ulewicz, Kochanowski Jan ↓, s. 187.
- ↑ Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Zwoleniu [online], parafiazwolen.pl [dostęp 2021-05-08].
- ↑ Gacki 1869 ↓, s. 104–105.
- ↑ Korolko ↓, s. 249.
Bibliografia
edytuj- Józef Gacki: O rodzinie Jana Kochanowskiego, o jej majętnościach i fundacyach. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1869. [dostęp 2017-09-27].
- Mirosław Korolko: Jana Kochanowskiego żywot i sprawy. Warszawa: 1985.
- Tomasz Palacz: Człek – boże igrzysko. Jan Kochanowski w Radomskiem. Radom: 1998.
- Irena Kaniewska: Podlodowski (Lupa Podlodowski) Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 27. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: 1983, s. 133-134.
- Tadeusz Ulewicz: Kochanowski Jan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 13. Wrocław-Warszawa-Kraków: 1967, s. 186-187.