Dobiesław Kurozwęcki
Dobiesław Kurozwęcki, herbu Poraj (ur. ok. 1320, zm. przed 28 sierpnia 1397) – podstoli krakowski (1345-1351); podkomorzy sandomierski (1351-1355); kasztelan wiślicki (1355 lub 1356-1366); wojewoda krakowski (1366/1367 lub 1366-1380); wielkorządca Królestwa Polskiego (1380-1382), potem regent Królestwa Polskiego (1382-1384); kasztelan krakowski (od 1380). W 1336 roku otrzymał prawo niemieckie dla wsi Chodowa.
| Dobiesław z Kurozwęk i Chodowa | |
 Poraj | |
| Data urodzenia |
ok. 1320 |
|---|---|
| Data śmierci |
28 sierpnia 1397 |
Życiorys
edytujJego ród pochodził z Czech, do jego znaczenia w Polsce doszło za panowania Władysława Łokietka. Według legendy jego protoplastą był Poraj, brat świętego Wojciecha. Po śmierci ostatniego króla z rodu Piastów, Kazimierza Wielkiego, przeprowadził unieważnienie nadań monarchy, w tym m.in. dla Kaźka Słupskiego. Oskarżył Janka z Czarnkowa o przywłaszczenie regaliów królewskich. W 1372 wraz z Elżbietą Łokietkówną brał udział w Poznaniu w sądzie ziemskim, który skazał Janka z Czarnkowa i odebrał mu podkanclerstwo. Wraz ze swoimi synami Zawiszą i Krzesławem stanął na czele obozu andegaweńskiego, który był zwolennikiem zapewnienia sukcesji w Polsce córkom Ludwika Węgierskiego. Był jednym z inicjatorów wydania przez króla przywileju koszyckiego w 1374. W 1379 w Koszycach złamał opór Wielkopolan, którzy nie chcieli uznać praw sukcesyjnych królewny Marii, poprzez zamknięcie bram miasta, aż do złożenia przez nich hołdu córce monarchy. W 1380 wszedł do czteroosobowego kolegium, rządzącego Polską w imieniu Ludwika Węgierskiego (kanclerz Jan Radlica, Sędziwój z Szubina, Domarat z Pierzchna). Latem 1384 witał przybywającą królową Jadwigę. W sierpniu dzięki jego energicznej postawie udało się przepędzić z Wawelu narzeczonego Jadwigi księcia Wilhelma Habsburga. Był jednym z inicjatorów zawiązania unii polsko-litewskiej. W 1387 stał na czele wyprawy panów polskich w celu rewindykacji Rusi Czerwonej spod panowania węgierskiego.
Z małżeństwa z nieznaną z imienia wnuczką wojewody krakowskiego Piotra Bogorii Skotnickiego pozostawił liczne potomstwo:
1. Czestek z Kurozwęk (zm. ok. 1352 r.)
3. Krzesław z Chodowa i Kurozwęk.
4. Dorota z Kurozwęk (zm. ok. 1397 r.).
5. Mikołaj z Kurozwęk (archidiakon lubelski (od 1383)).
6. Małgorzata z Kurozwęk (m. Zbigniew z Oleśnicy).
Bibliografia
edytuj- A. Klubówna, Królowa Jadwiga. Warszawa 1986
- J. Tęgowski, Krąg rodzinny Jarosława Bogorii (w:) Genealogia – polska elita polityczna na tle porównawczym, Toruń 1993