Dicle Köprüsü
Dicle Köprüsü (także: On Gözlü Köprü, pol. Most Dziesięciu Łuków[1]) – most nad Tygrysem, zlokalizowany w tureckim mieście Diyarbakır, w prowincji o tej samej nazwie, na południowym wschodzie kraju.
 Widok ogólny | |
| Długość całkowita |
172 m |
|---|---|
| Państwo | |
| Miejscowość | |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda | |
| Szerokość: • całkowita |
|
| Wysokość |
10 m |
| Liczba przęseł |
10 |
| Rozpiętość przęseł |
do 13,91 m |
| Data budowy |
przed 1065 |
| Projektant |
Kadı Ebü'l-Hasan |
Położenie na mapie Turcji  | |
 37°53′13,7940″N 40°13′44,0159″E/37,887165 40,228893
| |
Historia i architektura
edytuj
Na południowej stronie obiektu umieszczona jest dwuwierszowa inskrypcja, informująca o tym, że został zbudowany przez architekta Kadı Ebü'l-Hasana w latach 1064–1065, za panowania Nizâmüddevle Nasra z Mervânoğulları. Jednak znawcy architektury zgadzają się co do tego, że inskrypcja ta jest wtórna, umieszczona podczas jednej z napraw, i że budowla powstała znacznie wcześniej. Na jednym z końców inskrypcji znajduje się płaskorzeźba lwa stworzona zgodnie z formami stosowanymi przez Artukidów i Seldżuków. Most naprawiano ostatnio najprawdopodobniej w latach 1899–1900[2].
Most łączy brzegi Tygrysu i składa się z dziesięciu łuków o różnych rozpiętościach. Ma 172[3] lub 180[2] metrów długości i 7–8 metrów szerokości. Szerokość od strony wschodniej do piątego przęsła jest stała, a następnie zmniejsza się. Najszerszy z ostrych łuków znajduje się pośrodku. Łuki 3, 4 i 5 mają największą rozpiętość, przy czym łuk 3 ma maksymalną rozpiętość: 13,91 metra (rozpiętości łuków 4 i 5 wynosi po 11,96 metra). Rozpiętości pozostałych łuków wahają się od 8 do 8,74 metra. Całkowita wysokość mostu to 10 metrów[3].
Budowla chroniona jest przed naporem rumoszu za pomocą ostro uformowanych części filarów. Jako materiału wypełniającego do budowy mostu użyto gruzu i zaprawy wapiennej, a do pokrycia jezdni różnej wielkości ciętych kamieni bazaltowych[2].
Most, wraz z cytadelą Diyarbakir i ogrodami Havsel, jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Agnieszka Maury, Marcin Bąkiewicz, Dicle Köprüsü – zabytkowy most na rzece Tygrys 2022 [online], Styk Kultur, 23 listopada 2019 [dostęp 2022-03-29] (pol.).
- ↑ a b c Dicle Köprüsü - Diyarbakır [online], T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı [dostęp 2022-04-21] (tur.).
- ↑ a b Aysegul Demir i inni, Structural and Seismic Evaluation of Historical Dicle Bridge in Turkey [online], Istanbul Bridge Conference, 2016, s. 2 [dostęp 2022-04-21] (ang.).
- ↑ Turcja [online], Polski Komitet ds. UNESCO [dostęp 2022-04-21] (pol.).