Dekalina

para izomerów cis-trans

Dekalinaorganiczny związek chemiczny, dwupierścieniowy węglowodór nasycony, produkt całkowitego uwodornienia naftalenu. Bezbarwna ciecz o słabym zapachu, stosowana jako rozpuszczalnik (np. żywic). Używana również jako składnik paliw do silników spalinowych, a także zamiast terpentyny w produkcji lakierów i pokostów.

Dekalina
dekalina o konfiguracji trans (po lewej) i cis (po prawej)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C10H18

Masa molowa

138,25 g/mol

Wygląd

bezbarwna, przezroczysta ciecz[1]

Identyfikacja
Numer CAS

91-17-8
493-01-6 (izomer cis)
493-02-7 (izomer trans)

PubChem

7044

Podobne związki
Podobne związki

naftalen, tetralina

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Występuje w postaci dwóch izomerów geometrycznych, cis (o temperaturze topnienia −43 °C i temperaturze wrzenia 196 °C) i trans (odpowiednio −30 °C i 187 °C)[3]. Izomer trans jest trwalszy od izomeru cis o ok. 2 kcal, głównie z powodu oddziaływań sterycznych pomiędzy stłoczonymi atomami wodoru w izomerze cis. Produkt handlowy jest mieszaniną obu izomerów.

Przypisy

edytuj
  1. a b Decahydronaphthalene, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 7044 [dostęp 2024-04-03] (ang.).
  2. a b Decahydronaphthalene, mixture of cis + trans (nr 294772) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
  3. a b c d e Physical Constants of Organic Compounds, [w:] David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 3-134, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  4. Decahydronaphthalene, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 35140 [dostęp 2011-02-01] (niem. • ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Encyklopedia techniki. Chemia, Władysław Gajewski (red.), Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965, OCLC 33835352.
  • J.D. Roberts, M.C. Caserio, Chemia organiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969.