de Havilland Venom
De Havilland DH.112 Venom – brytyjski samolot myśliwsko-bombowy opracowany na początku lat 50. XX wieku przez przedsiębiorstwo de Havilland. Samolot, będący następcą myśliwca de Havilland Vampire, charakteryzował się podobną do poprzednika dwubelkową konstrukcją, a jego napęd stanowił turboodrzutowy silnik Ghost.
 de Havilland Venom w malowaniu Royal Air Force | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
2 września 1949 |
| Lata produkcji |
1952 – ? |
| Wycofanie ze służby |
1962 (RAF) |
| Liczba egz. |
1480[1] |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Ciąg |
21,6 kN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
13,06 m |
| Długość |
11,17 m |
| Wysokość |
1,98 m |
| Masa | |
| Własna |
4393 kg |
| Użyteczna |
5632 kg |
| Startowa |
6532 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
973 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
32 m/s |
| Pułap |
13 715 m |
| Zasięg |
1609 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 4× armata automatyczna HS.404 kalibru 20 mm, do 900 kg niekierowanych pocisków rakietowych lub bomb | |
| Użytkownicy | |
| Wielka Brytania, Irak, Nowa Zelandia, Szwajcaria, Szwecja, Wenezuela, Włochy | |
| Rzuty | |
| |
Historia
edytujSamolot Venom powstał jako rozwinięcie myśliwca de Havilland Vampire, w którym główne ulepszenie stanowił silnik de Havilland Ghost, o większym ciągu, zamiast silnika Goblin, oraz skrzydła o cieńszym profilu[2]. Wcześniej silnik Ghost był testowany w 1947 roku na jednym myśliwcu Vampire i testy wykazały, że nowy silnik i zmiana konstrukcji skrzydeł pozwoli na przyrost prędkości maksymalnej[3]. Lotnictwo brytyjskie zamówiło budowę dwóch prototypów, początkowo pod oznaczeniem Vampire FB.8, ostatecznie zmienionym na nowe oznaczenie fabryczne DH 112 i nazwę Venom (z ang. jad)[2]. Oprócz cieńszych skrzydeł, widoczną różnicę stanowiła zmiana ich kształtu skrzydła, z przednią krawędzią o większym skosie 17°6′, a tylną prostopadłą do kadłuba, zamiast trapezowych w Vampire[2]. Typowym dodatkiem odróżniającym nowy samolot były też dodatkowe zbiorniki paliwa na końcach skrzydeł o pojemności po 75 galonów (341 l)[2].
Oblot prototypu samolotu Venom o numerze VV612 miał miejsce 2 września 1949 roku w Hatfield (pilot John Derry)[2]. Dopiero 14 września 1949 roku brytyjskie lotnictwo wydało formalną specyfikację F.15/49 na rozwój samolotu Vampire o cienkich skrzydłach[2]. W 1950 roku prowadzono próby prototypu w ośrodku RAF w Boscombe Down, które wykazały konieczność poprawek[2]. 23 lipca 1950 roku oblatano drugi prototyp (VV613)[4]. Równocześnie uruchomiono produkcję seryjną pierwszej wersji myśliwsko-bombowej Venom FB.1 (od Fighter-Bomber Mark 1). Pierwsze sześć samolotów seryjnych również służyło do różnych testów[4]. Po zbudowaniu 15 samolotów w siedzibie de Havillanda w Hatfield, przeniesiono produkcję do nowej fabryki w Chester, skąd pierwszy dostarczono 26 lipca 1952 roku[5]. Ogółem zbudowano 375 samolotów wersji FB.1[5].
Służba
edytuj
Pierwsze samoloty trafiły do ośrodka doświadczalnego RAF Central Fighter Establishment w West Rayham, poczynając od 21 kwietnia 1952 roku, w celu wypracowania ich użycia[5]. Zdecydowano, że wejdą najpierw na wyposażenie 2. Armii Lotnictwa Taktycznego (2 TAF, 2nd Tactical Air Force) stacjonującej w Niemczech zachodnich, podczas gdy zasadniczym myśliwcem w Wielkiej Brytanii pozostanie Gloster Meteor[5]. W sierpniu 1952 roku otrzymała je pierwsza jednostka bojowa – 11 Dywizjon (Squadron) 2 TAF, stacjonujący w Wunstorf w Niemczech[5]. Doświadczenia służby wykazały konieczność wzmocnienia struktury skrzydeł, co było wykonywane przy użyciu zestawów od producenta[6]. Do początku 1954 roku samoloty Venom otrzymały trzy skrzydła z dziewięcioma dywizjonami stacjonujące w Niemczech: nr 121 w Fassberg (dywizjony: 14, 98, 18), nr 139 w Celle (dywizjony: 16, 94, 145) i nr 123 w Wunstorf (dywizjony: 5, 11, 266)[6]. Samoloty Venom FB.1 otrzymały ponadto dywizjony brytyjskie stacjonujące na Bliskim Wschodzie (Jordania, Irak, Cypr, Aden) i na Malajach i w Hongkongu[7].
W 1952 roku do służby w trafiły pierwsze jednomiejscowe egzemplarze samolotu, a rok później służbę rozpoczęły także dwumiejscowe myśliwce w wersji nocnej. Samoloty Venom, stacjonujące głównie poza granicami Wielkiej Brytanii – na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Niemczech Zachodnich, wzięły udział m.in. w działaniach podczas kryzysu sueskiego. Ostatnie samoloty tego typu zostały wycofane ze służby w 1962 roku.
Poza Wielką Brytanią samoloty służyły w siłach powietrznych Iraku, Nowej Zelandii, Szwajcarii, Szwecji, Wenezueli oraz Włoch. Ostatnie egzemplarze zakończyły służbę w 1983 roku.
Na bazie samolotu opracowano również morską wersję Sea Venom.
Przypisy
edytuj- ↑ W tym 671 w wersjach nocnych lub morskich (Sea Venom).
- ↑ a b c d e f g Harrison ↓, s. 2.
- ↑ Harrison ↓, s. 1.
- ↑ a b Harrison ↓, s. 4.
- ↑ a b c d e Harrison ↓, s. 5.
- ↑ a b Harrison ↓, s. 7-8.
- ↑ Harrison ↓, s. 8-9.
Bibliografia
edytuj- de Havilland Venom FB4. RAF Museum. [dostęp 2011-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-03)]. (ang.).
- Mike Spick: The Illustrated Directory of Fighters. Zenith Imprint, 2002, s. 116. ISBN 0-7603-1343-1.
- W.A. Harrison: De Havilland Venom and Sea Venom. Luton: Warpaint Books, seria: Warpaint Series. No.44. (ang.).