Dawid I (cesarz Etiopii)

Dawid I (gyyz. ዳዊት, Dauit, ur. ? – zm. 6 października 1413 r.) – cesarz Etiopii rządzący w latach 1382–1411. Pochodził z dynastii salomońskiej. Był młodszym synem cesarza Nyuaje Krystosa. Dawid objął rządy po swoim bracie Nyuaje Marjamie.

Dawid I

Cesarz Etiopii
Okres	od 1382 do 1411
Poprzednik	Nyuaje Marjam
Następca	Teodor I
Dane biograficzne
Dynastia	salomońska
Data śmierci	6 października 1413
Przyczyna śmierci	wypadek
Miejsce spoczynku	Klasztor św. Stefana na wyspie Daga na jeziorze Tana
Ojciec	Nyuaje Krystos
Rodzeństwo	Nyuaje Marjam
Dzieci	Teodor I, Izaak

Pielgrzymka do Jerozolimy

Cesarz Dawid zorganizował pielgrzymkę do Jerozolimy i wrócił do Etiopii z relikwiami krzyża Chrystusa. W wyprawie tej uczestniczyli ważni możnowładcy etiopscy i według tradycji cesarz nadał wówczas tytuły arystokratyczne i funkcje takie jak na przykład fitaurari, czy dedżazmacz. Pielgrzymka do Jerozolimy odbyła się dzięki otwarciu szlaków komunikacyjnych przez muzułmanów, dzięki porozumieniu z Egiptem. Otwarcie szlaków miało wpływ na odnowienie kontaktów między Etiopią, a chrześcijańskim Wschodem.

Polityka zagraniczna

Stosunki z Egiptem

Etiopski historyk Taddesse Tamrat omówił tradycję, według której Dawid I na początku swojego panowania prowadził kampanię militarną przeciwko Egiptowi, docierając aż do Asuanu. W odpowiedzi emir Egiptu zmusił patriarchę Aleksandrii, Mateusza I, do wysłania Dawidowi delegacji i zmuszenia go do powrotu do Etiopii. Taddesse napisał:

Wydaje się nie być wątpliwości, że w przeddzień nastania dynastii Burdżytów mameluckiego Egiptu, król Dawid tak naprawdę wysłał swoje oddziały daleko poza północne granice swojego królestwa i wprowadził dużo spustoszenia pomiędzy muzułmańskimi mieszkańcami regionu, będącego w egipskiej strefie wpływu od XIII stulecia.

Cesarz miał najwyraźniej dużo przyjaźniejsze relacje z następcą sułtana As-Saliha al-Mansura Hadżdżiego, ponieważ według średniowiecznego historyka Al-Makriziego, Dawid wysłał dwadzieścia dwa wielbłądy jako dar dla sułtana Az-Zahira Barkuka, pierwszego sułtana z dynastii Burdżytów, rządzącego w latach 1382-1389.

Stosunki z sułtanatem Adalu i Felaszami

W odpowiedzi na ataki ze strony sąsiednich państw muzułmańskich ze wschodniej strony, Dawid odpowiedział licznymi kontratakami. Według Al-Makriziego, cesarz w 1403 roku zaprowadził sułtana Adalu, Sad ad-Dina II do Saylac, gdzie zabił Sad ad-Dina i złupił miasto. Jakkolwiek inne współczesne źródło datuje śmierć Sad ad-Dina na rok 1415 i przypisuje je autorstwu cesarza Izaaka. Z kolei w stosunku do Felaszów, czyli etiopskich żydów Dawid I wykazywał również zdecydowaną politykę i tłumił ich bunty.

Poselstwo wysłane do Europy

Dawid wysłał poselstwo do Etiopii, które dotarło do Wenecji dwudziestego trzeciego czerwca 1402, żądając przysłania do Etiopii rzemieślników. W 1927 włoski orientalista Carlo Conti Rossini zebrał ocalałe dokumenty dotyczące poselstwa. Dokumenty te wykazują, iż pięciu rzemieślników odeszło z etiopskimi posłami we wrześniu, ale nie wiadomo na ich podstawie, czy udało im się dotrzeć do Etiopii. Badaczka Marilyn E. Heldman znalazła dowody świadczące o posrebrzanym kielichu wyprodukowanym w Wenecji i obecnym w Etiopii. Prawdopodobnie właśnie ten kielich w XVI wieku zauważył portugalski misjonarz Francisco Álvares, przebywający przez wiele lat na dworze cesarza Lybne Dyngyla. Innym dowodem na przybycie posłów z powrotem jest spisana trasa wiodąca z Wenecji przez Rodos, Cypr, Jerozolimę, Kair i Aksum na dwór "Księdza Jana" w Szeua. Brytyjski archeolog Osbert Guy Stanhope Crawford datuje sporządzenie tej trasy na czasy rządów cesarza Dawida. Crawford ponadto uważa ten dokument za pierwszą jednoznaczną relację etiopskiej geografii, która przetrwała i z pewnością odnosi się do podróży z Europy i którą można zidentyfikować dość dokładnie.

Polityka wewnętrzna

Działalność w dziedzinie kultury

Dawid I fundował liczne kościoły na terenie Etiopii i zachęcał do misji chrystianizacyjnych w prowincji Godżam. Przetrwały trzy spośród fundacji postawionych niegdyś w Uelkajt, Seraje, Adijabo, Szyrie, Addi Arkaj, północnym Semien, Garalta, Manbarta i Karnesem, który leży na północ od dzisiejszej Asmary. Za czasów Dawida były również wytwarzane ilustrowane rękopisy, z czego dwa z nich przetrwały do dziesiejszych czasów. Jednym z nich jest tłumaczenie cudów Marii, matki Jezusa, opisane w języku arabskim i wykonywane na osobiste polecenie cesarza Dawida. Jest to najstarszy zachowany ilustrowany rękopis zlecony na życzenie etiopskiego cesarza. Drugi rękopis, oceniany jako "jedna z najpiękniejszych ilustrowanych książek z okresu" jest kopią Ewangelii, która jest obecnie zachowana w klasztorze św Gabriela na wyspie Kebran w południowej części jeziora Tana.

Spory wewnątrz Kościoła etiopskiego

Cesarz Dawid I od początku wspierał mnichów reguły eustachiańskiej, która wykształciła się w XIV wieku za sprawą mnicha Eustachego i miała swą siedzibę w Debre Bizen. Mnisi eustachiańscy otrzymywali dziedziczne nadania ziemskie od cesarza Dawida i między innymi dzięki temu stali się najbardziej wpływowym zakonem na północy Etiopii. W Kościele Etiopskim dochodziło jednak do wewnętrznych konfliktów. Mimo cesarskiego poparcia, uczeń Eustachego i założyciel klasztoru w Debre Bizen, abba (czyli ojciec) Filip, został oskarżony o głoszenie herezji i uwięziony przez ważnego dostojnika kościelnego, akabie seata Serke Byrhana. Prawdopodobnie decyzja ta była podyktowana obawami wyższego duchowieństwo o zbyt duże wpływy zakonu eustachiańskiego. Po śmierci akabie seata, abba Filip wyszedł z więzienia na jeziorze Hajk. Po uwolnieniu Filipa, cesarz Dawid nie przeszkadzał mnichom reguły Eustachego w zakładaniu nowych klasztorów i umacnianiu swojej pozycji. Nie jest pewne jakie znaczenie miały sympatie Dawida w stosunku do zakonu eustachiańskiego wobec jego abdykacji w 1411 roku. Najprawdopodobniej miało to znaczenie, ponieważ cesarz został nakłoniony do zrzeczenia się tronu przez jeden z zakonów, choć nie wiadomo który. Według legendy Dawid miał spytać o swoją przyszłość pustelników i mnichów "z wysp i grot", którzy poradzili mu przekazać tron swojemu synowi, Teodorowi. Przepowiednię potwierdzili mnisi z jeziora Hajk. Posunięcie to miało zapewne na celu pozbycie się nieprzychylnego cesarza i zastąpienie go bardziej wygodnym następcą. Dawid nie chcąc narażać się duchowieństwu ustąpił na rzecz swojego syna w 1411, a zmarł w wyniku wypadku w 1413 roku. Jeden z jego koni kopnął go w glowę. Został pochowany na wyspie daga na jeziorze Tana.

Zobacz też

• Sertse Dyngyl
• Zara Jaykob Konstantyn
• Amde Ijesus
• Etiopistyka

Bibliografia

• Andrzej Bartnicki, Joanna Mantel-Niećko: Historia Etiopii, Wrocław: Ossolineum, 1971, s. 57-58.
• Taddesse Tamrat, Church and State in Ethiopia (Oxford: Clarendon Press, 1972).
• E. A. Wallis Budge, A History of Ethiopia: Nubia and Abyssinia, 1928 (Oosterhout, the Netherlands: Anthropological Publications, 1970).
• G.W.B. Huntingford, The Historical Geography of Ethiopia (London: The British Academy, 1989).
• J. Spencer Trimingham, Islam in Ethiopia (London: Geoffrey Cumberlege for the University Press, 1952).
• Jacques Mercier, "Ethiopian Art History" in Ethiopian Art: The Walters Museum (London: Third Millennium, 2001).
• Heldman, "A Chalice from Venice for Emperor Dāwit of Ethiopia", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 53 (1990).
• O. G. S. Crawford, "Some Medieval Theories about the Nile", Geographical Journal, 114 (1949).