Dardania (prowincja rzymska)

Dardania – prowincja starożytnego Rzymu, istniejąca w późnym okresie Cesarstwa.

Królestwo Dardanów ok. 230 p.n.e.

Dardania jako prowincja rzymska w początkowym okresie po jej powołaniu (IV wiek)

Diecezja Dacja i jej prowincje (w tym Dardania) na mapie Imperium - przełom III i IV w.

Dardania oraz Mezja II (Moesia Secunda) wśród prowincji rzymskich - VI wiek n.e.

Nazwą Dardania określano początkowo południową część Mezji i Mezji Górnej (Moesia Superior). Współcześnie terytorium to odpowiada przygranicznym ziemiom Kosowa i Serbii oraz Macedoniii i Bułgarii.

Główne ośrodki

Dawne ośrodki rzymskie (a współczesne miejscowości) na tym terenie to:

Naissus (obecnie Nisz, Serbia)
Remesiana (Romatiana) (obecnie Bela Palanka)
Scupi (Colonia Flavia Scupinorum) (obecnie Skopje, Macedonia)
Ulpiana (obecnie Lipljan, Kosowo)
Iustiniana Prima (rejon współczesnego Lebane, Serbia)

Historia

Czasy przedrzymskie

Prowincja powstała na terytorium zlokalizowanym w miejscu przedrzymskiego osadnictwa plemienia Dardanów. Mitycznym wodzem tego plemienia i królem Dardanii miał być Dardanos, protoplasta Trojan. Odnotowanym założycielem dynastii władającej Dardanami był Bardylis I (król w okresie 395-358 p.n.e.). Kolejnymi odnotowanymi władcami Dardanów byli:

• Bardylis I (ok. 395-358)
• Grabos (ok. 358-335) [syn?]
• Klejtos (ok. 358-335) [syn Bardylisa I]
• Bardylis II (ok. 335-295) [syn?]
• Monunios I (ok. 295-280) [syn?]
• Mytilos (ok. 270) [syn?]
• Longaros (ok. 230)
• Monunios II (ok. 180/70) [teść Gentiosa, króla Ilirii]

Dardanowie wielokrotnie, ze zmiennym powodzeniem wchodzili w konflikty z władcami Macedonii, także w okresie, gdy ta znalazła się już pod panowaniem rzymskim. Pierwsze starcia miały miejsce w latach 75–73 p.n.e. (Rzymianie dowodzeni przez Gajusza Skryboniusza Kuriona zwyciężyli), kolejne - aż do ostatecznego podporządkowania Rzymowi ok. 28 p.n.e..

Czasy rzymskie

Jako prowincja Dardania zaistniała około roku 293 jako wynik wydzielenia z istniejącej wcześniej prowincji Mezja Górna. W rezultacie podziału powstały prowincje Dardania oraz Moesia Prima (Mezja I).

O powstaniu prowincji zdecydował cesarz Dioklecjan w ramach zrealizowanej przez siebie reformy administracyjnej, w ramach której utworzono Diecezję Mezja, złożoną z Dardanii i innych prowincji (były to: Achaja, Dacia Ripensis, Epirus nova, Epirus vetus, Kreta, Macedonia, Moesia Superior, Praevalitana, Tesalia).

W kolejnych dziesięcioleciach wschodnią część terytorium Dardanii włączono do prowincji Dacia Mediterranea, w której głównym ośrodkiem była Serdica (współcześnie Sofia). Nadrzędna diecezja została z kolei podzielona na dwie: Diecezję Macedonia i Diecezję Dacja (w której znalazła się Dardania).

Po podziale Cesarstwa Rzymskiego (395) Dardania znalazła się pod zwierzchnictwem Cesarstwa wschodniorzymskiego (Bizantyńskiego).

Nawiązania współczesne

Nazwa „flaga Dardanii” używana jest w stosunku do jednej z wersji nieoficjalnej flagi Kosowa.

Bibliografia

• András Mócsy: Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals): A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire. Routledge, 2014. ISBN 978-1-317-75425-1. [dostęp 2017-01-15].
• Fanula Papazoglu: The Central Balkan Tribe in Pre-Roman Times: Triballi, Autariatae, Dardanians, Scordisci and Moesians. Hakkert, 1978. ISBN 978-90-256-0793-7. [dostęp 2017-01-15].
• Joseph Roisman, Ian Worthington: A Companion to Ancient Macedonia. John Wiley & Sons, 2010. ISBN 978-1-4051-7936-2. [dostęp 2017-01-15].
• Vladimir P. Petrović. Pre-Roman and Roman Dardania: Historical and Geographical Considerations. „Balcanica”. XXXVII, s. 7-24, 2007. Belgrad: Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute For Balkan Studies. ISSN 0350-7653. [dostęp 2017-01-15]. (ang.).