Darb Zubajda

Darb Zubajda (tłum. szlak Zubajdy) – szlak pielgrzymkowy z Iraku do świętych miejsc islamu na Półwyspie Arabskim nazwany imieniem Zubajdy bint Dżafar (zm. 831) znanej z działalności na rzecz pielgrzymów żony kalifa z dynastii Abbasydów Haruna ar-Raszida (763–809).

W 2015 roku szlak Darb Zubajda został wpisany na saudyjską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Arabia Saudyjska zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Nazwa

Szlak nazwany jest imieniem Zubajdy bint Dżafar (zm. 832) wnuczki kalifa Al-Mansura (ok. 712–775) i żony kalifa z dynastii Abbasydów Haruna ar-Raszida (763–809)^[1]^[2]. Zubajda znana była z działalności na rzecz pielgrzymów^[1]. Ufundowała infrastrukturę dla zapewnienia wody pitnej w Mekce i wzdłuż szlaku^[3]. Zbudowała studnie, zbiorniki na wodę i domy pielgrzyma przynajmniej w 10 stacjach, trzy stacje zostały nazwane jej imieniem^[3]. Sama odbyła hadżdż pięć lub sześć razy, a jej mąż sześć lub dziewięć^[3].

Szlak

Szlak biegnie z Iraku do świętych miejsc islamu na Półwyspie Arabskim, a jego najważniejszy odcinek znajduje się między Al-Kufą a Mekką i wynosi ok. 1400 km^[4].

Historia

Szlak pielgrzymkowy Darb Zubajda wykorzystywał szlak handlowy istniejący w okresie przedislamskim^[5]. Szlak przeżywał lata świetności w okresie Islamskiego Kalifatu Abbasydów (750–1258)^[5]. Jego budowa rozpoczęła się za panowania pierwszego kalifa Bagdadu z dynastii Abbasydów Abbasa (ok. 565–653) a prace zintensyfikowano za Al-Mansura (ok. 712–775) i Al-Mahdiego (zm. 785)^[6]. Szlak został oznakowany, a przy trasie wybudowano stacje ze studniami i domami dla podróżnych^[5]. Infrastrukturę dla zapewnienia wody pitnej ufundowała ze środków własnych Zubajda bint Dżafar (zm. 832)^[6]. W sumie wzniesiono 27 stacji i kolejnych 27 podstacji^[5].

W X w. podróżowanie szlakiem stało się niebezpieczne z uwagi na działalność Karmatów w celu obalenia kalifatu abbasydzkiego^[7]. Wskutek osłabienia kalifatu ostatnia zorganizowana przez kalifa pielgrzymka szlakiem odbyła się w 1243 roku^[5]. Po zajęciu Bagdadu w 1285 roku przez imperium mongolskie ruch na szlaku zanikł^[7].

W 1935 roku szlak został zmodernizowany i przystosowany do ruchu samochodowego dzięki wspólnym wysiłkom Iraku i Arabii Saudyjskiej^[8].

W 2015 roku szlak Darb Zubajda został wpisany na saudyjską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Arabia Saudyjska zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[5]^[9].

Przypisy

↑ ^a ^b Therese Martin: Reassessing the Roles of Women as 'Makers' of Medieval Art and Architecture. BRILL, 2012, s. 641. ISBN 978-90-04-18555-5. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).
↑ Renate Jacobi: Zubayda bt. Ḏj̲aʿfar. W: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs: Encyclopaedia of Islam, Second Edition. 2012. ISBN 978-90-04-16121-4. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c F. E. Peters: The Hajj: The Muslim Pilgrimage to Mecca and the Holy Places. Princeton University Press, 1994, s. 71. ISBN 978-0-691-02619-0. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).
↑ Saad A. al-Rashid: Darb Zubayda. W: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs: Encyclopaedia of Islam, Second Edition. 2012. ISBN 978-90-04-16121-4. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f UNESCO: Darb Zubayda (Pilgrim Road from Kufa to Makkah). [dostęp 2017-08-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Eric Tagliacozzo, Shawkat M. Toorawa: The Hajj: Pilgrimage in Islam. Cambridge University Press, 2015, s. 93. ISBN 978-1-316-43207-5. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Eric Tagliacozzo, Shawkat M. Toorawa: The Hajj: Pilgrimage in Islam. Cambridge University Press, 2015, s. 94. ISBN 978-1-316-43207-5. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).
↑ Eric Tagliacozzo, Shawkat M. Toorawa: The Hajj: Pilgrimage in Islam. Cambridge University Press, 2015, s. 162. ISBN 978-1-316-43207-5. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).
↑ Kingdom wants Darb Zubaida on UNESCO world heritage list. [w:] Arabnews.com [on-line]. 2015-03-04. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

Linki zewnętrzne

The Arabian route (Baghdad – Kufa – Mecca). [w:] The British Museum [on-line]. [dostęp 2017-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-03)]. (ang.).

[Martin641-1] Therese Martin: Reassessing the Roles of Women as 'Makers' of Medieval Art and Architecture. BRILL, 2012, s. 641. ISBN 978-90-04-18555-5. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[Jacobi-2] Renate Jacobi: Zubayda bt. Ḏj̲aʿfar. W: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs: Encyclopaedia of Islam, Second Edition. 2012. ISBN 978-90-04-16121-4. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[Peters71-3] F. E. Peters: The Hajj: The Muslim Pilgrimage to Mecca and the Holy Places. Princeton University Press, 1994, s. 71. ISBN 978-0-691-02619-0. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[Rashid-4] Saad A. al-Rashid: Darb Zubayda. W: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs: Encyclopaedia of Islam, Second Edition. 2012. ISBN 978-90-04-16121-4. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[unesco6025-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f UNESCO: Darb Zubayda (Pilgrim Road from Kufa to Makkah). [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[Tagliacozzo93-6] Eric Tagliacozzo, Shawkat M. Toorawa: The Hajj: Pilgrimage in Islam. Cambridge University Press, 2015, s. 93. ISBN 978-1-316-43207-5. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[Tagliacozzo94-7] Eric Tagliacozzo, Shawkat M. Toorawa: The Hajj: Pilgrimage in Islam. Cambridge University Press, 2015, s. 94. ISBN 978-1-316-43207-5. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[Tagliacozzo162-8] Eric Tagliacozzo, Shawkat M. Toorawa: The Hajj: Pilgrimage in Islam. Cambridge University Press, 2015, s. 162. ISBN 978-1-316-43207-5. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[arabnews-9] Kingdom wants Darb Zubaida on UNESCO world heritage list. [w:] Arabnews.com [on-line]. 2015-03-04. [dostęp 2017-08-03]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]