Dapsa denticollis
Dapsa denticollis – gatunek chrząszcza z rodziny wygłodkowatych i podrodziny Lycoperdininae.
| Dapsa denticollis | |||
| (Germar, 1817) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Dapsa denticollis | ||
| Synonimy | |||
| |||
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1817 roku przez Ernsta Friedricha Germara jako Endomychus denticollis[1].
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 4 do 4,5 mm. Powierzchnię ciała porasta krótkie, dość skąpe, przylegające owłosienie oraz pokrywa wyraźne punktowanie. Ubarwienie ciała jest rdzawoczerwone lub czerwonożółte, czasem z czarnymi: głową, przedpleczem, sternitami tułowia i podstawą odwłoka. Typowo pokrywy zdobią 3 czarne plamy: dwie środkowe i jedna wspólna wierzchołkowa, ale znane są aberracje o wszystkich plamach zlanych, plamach środkowych zanikłych oraz plamie wierzchołkowej zanikłej. Cienkie czułki mają trzeci człon trzykrotnie dłuższy niż szeroki, a buławkę nieco spłaszczoną. Wewnętrzna krawędź żuwaczki zaopatrzona jest w ząb. Przedplecze na przedniej krawędzi zaopatrzone jest w błonę strydulacyjną, na bokach w ostre i hakowate zęby, a nasadę ma dwuzatokowo wyciętą. Tarczka jest zaokrąglona i punktowana. Punkty na zaokrąglonych pokrywach są grubsze niż na przedpleczu. Wąskie przedpiersie nie sięga za panewki bioder przedniej pary. U samca golenie odnóży środkowej i tylnej pary mają wierzchołki zagięte dośrodkowo[2].
Owad ten zamieszkuje nasłonecznione: pobrzeża rzek, skarpy, zbocza pagórków, skraje lasów i lasy liściaste, gdzie bytuje w ściółce oraz w mchach porastających stare pnie i pniaki, zwłaszcza brzozowe[2][3].
Gatunek palearktyczny, znany z Albanii[4], Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Niemiec, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii, Ukrainy, Węgier i Włoch[1]. Występuje od nizin po niższe położenia górskie, z dala od terenów uprawnych[3]. W Polsce rzadki, znany z 3 stanowisk, w tym jednego współczesnego[2][3]. W 2002 umieszczony został na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce jako gatunek o słabo rozpoznanym statusie[5]. Jako gatunek narażony na wyginięcie umieszczony został na Czerwonych listach Czech, Słowacji i Austrii. Na czerwonej liście Niemiec figuruje jako regionalnie wymarły[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Dapsa denticollis. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2018-10-28].
- ↑ a b c Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 74–75 Zadrzewkowate - Erotylidae, Wygłodkowate - Endomychidae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTE, 1983.
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 2. „Katalog Fauny Polski”. 23 (13), 1986.
- ↑ Tibor Kovács, Tamás Németh, Ottó Merkl. Beetles new to Albania and Macedonia (Coleoptera: Elateridae, Cleridae, Endomychidae, Tenebrionidae, Cerambycidae). „Folia Historio-Naturalia Musei Matraensis”. 38, s. 83-86, 2014.
- ↑ Jerzy Pawłowski: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 69-74. ISBN 83-901236-8-1.
- ↑ Valerián Franc, Vladimír Hemala. Remarkable record of Dapsa denticollis (Coleoptera: Endomychidae) in northern Slovakia. „Naturae Tutela”. 18 (2), s. 175-178, 2014.