Danuta Przywara
Danuta Anna Przywara (ur. 19 lipca 1951 w Strzelcach Opolskich[1]) – polska socjolog i działaczka społeczna, w latach 2008–2021 prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
 Danuta Przywara w trakcie „Tour de KonstytucjaPL” (2022) | |
| Data i miejsce urodzenia |
19 lipca 1951 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
socjolog, działaczka społeczna |
| Alma Mater | |
| Stanowisko |
prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka (2008–2021) |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujW 1974 ukończyła studia z zakresu socjologii na Uniwersytecie Warszawskim[2]. W latach 1974–1980 pracowała w pracowni psychologicznej Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa Przemysłowego „System” w Warszawie. Pod koniec lat 70. udostępniała swoje mieszkanie na spotkania Rady Programowej Towarzystwa Kursów Naukowych[1]. Od 1980 pracowała w Instytucie Organizacji i Zarządzania Budownictwa Przemysłowego, tam we wrześniu 1980 była jednym z założycieli zakładowej organizacji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Nauki, Techniki i Oświaty. Po włączeniu NSZZ PNTiO w struktury NSZZ „Solidarność”, została członkiem tego związku. Od stycznia 1981 pracowała społecznie w biurze Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze, następnie weszła w skład tzw. Komisji Mediacji działającej w ramach Komisji Interwencji i Praworządności Regionu Mazowsze[1].
Po ogłoszeniu stanu wojennego współpracowała początkowo z Międzyzakładowym Robotniczym Komitetem „Solidarności” (do lipca 1982), a następnie z Prymasowskim Komitetem Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom, do połowy 1983 współprowadziła nieformalną filię komitetu przy kościele Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie przy ul. Gdańskiej. Pod koniec 1982 została jednym z organizatorów wsparcia technicznego dla autorów raportu dotyczącego przestrzegania praw człowieka w PRL (tzw. raportu madryckiego), którzy na początku 1983 utworzyli Komitet Helsiński; udostępniała swoje mieszkanie, organizowała przepisywanie materiałów do raportu na maszynie[1][3]. W połowie 1983 została odpowiedzialna za opracowanie archiwum procesów politycznych[4].
Jesienią 1983 została członkiem Komitetu Helsińskiego, zajmowała się przede wszystkim sprawami organizacyjnymi, przygotowywała teksty o przypadkach łamania prawa pracy i sytuacji w więziennictwie[5]. W 1984 została pracownikiem Instytutu Psychologii PAN[1]. Od 1986 prowadziła równocześnie biuro Komitetu Helsińskiego, wynajdowała lokale konspiracyjne, była odpowiedzialna za archiwum organizacji oraz za kontakty z jej współpracownikami. Od 1988 była redaktorem biuletynu odpowiedzialnym za sprawy techniczne i graficzne, a także członkiem redakcji pisma „Praworządność”[6][1]. Z uwagi na wymogi konspiracji nie ujawniła swojego nazwiska po ujawnieniu składu Komitetu Helsińskiego w lipcu 1988[7]. Jej nazwisko jako członka ujawniono faktycznie w grudniu 1988, a formalnie ogłoszono w czerwcu 1989[1][8].
W lipcu 1989 współtworzyła Helsińską Fundację Praw Człowieka[9], prowadzącą od tego czasu działania na rzecz ochrony praw człowieka. W fundacji pełniła funkcje sekretarza zarządu (1990–2001) i wiceprezesa (2001–2008)[1][10]. W 2008 została wybrana na stanowisko prezesa fundacji, zastępując Marka Antoniego Nowickiego[11]. W 2021 zakończyła pełnienie tej funkcji[12].
W 2003 prezydent Aleksander Kwaśniewski nadał jej Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[13]. W 2011 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył ją Krzyżem Oficerskim tego orderu[14][15]. W 2011 otrzymała odznakę honorową Bene Merito, a w 2013 Nagrodę im. Jerzego Zimowskiego[16]. W 2017 została wyróżniona Medalem „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości – Bene Merentibus Iustitiae”[17].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Skórzyński 2006 ↓, s. 222–223.
- ↑ Prace magisterskie 1933–2004. uw.edu.pl. [dostęp 2014-09-24].
- ↑ Pleskot 2017 ↓, s. 28, 68, 111, 167.
- ↑ Pleskot 2017 ↓, s. 169.
- ↑ Pleskot 2017 ↓, s. 68, 106–107.
- ↑ Pleskot 2017 ↓, s. 68, 370, 374, 388.
- ↑ Pleskot 2017 ↓, s. 334–335.
- ↑ Pleskot 2017 ↓, s. 471.
- ↑ Pleskot 2017 ↓, s. 476.
- ↑ Ludzie sektora: Danuta Przywara. ngo.pl, 30 kwietnia 2010. [dostęp 2013-01-01].
- ↑ Danuta Przywara prezesem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. rp.pl, 5 lutego 2008. [dostęp 2013-01-01].
- ↑ Zmiany w Zarządzie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. hfhr.pl, 14 czerwca 2021. [dostęp 2022-01-09].
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 42, poz. 627
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1095
- ↑ Ordery dla założycieli i działaczy organizacji pozarządowych. prezydent.pl, 15 września 2011. [dostęp 2013-10-19].
- ↑ Nagroda im. Jerzego Zimowskiego dla Danuty Przywary. hfhr.pl, 11 września 2013. [dostęp 2013-10-19].
- ↑ 100-lecie odrodzonego sądownictwa w Polsce. krs.pl, październik 2017. [dostęp 2020-02-20].
Bibliografia
edytuj- Marek Kunicki-Goldfinger: Danuta Przywara. W: Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89. Jan Skórzyński (red.). T. 3. Warszawa: Ośrodek Karta, 2006.
- Patryk Pleskot: Prawo i bezprawie. Komitet Helsiński w Polsce (1982–1990). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-167-6.