Dadaj (jezioro)
Dadaj – jezioro morenowe na Pojezierzu Mrągowskim[1] w województwie warmińsko-mazurskim, w dorzeczu Łyny (Dymer – Pisa – Łyna – Pregoła), 4 km od Biskupca.
 Jezioro Dadaj od strony miejscowości Ramsowo | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
123 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
10,02 km² |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Biskupiec  | |
 53°52′25″N 20°51′35″E/53,873611 20,859722
| |
Dane morfometryczne
edytuj- powierzchnia: 1002 ha (w tym 15 wysp, największa Ostrów o powierzchni 10 ha)
- długość: 8,5 km
- szerokość średnia: 1,15 km
- szerokość maksymalna: 2,8 km
- maksymalna głębokość: 39,8 m
Charakterystyka
edytujJezioro rynnowe o wydłużonym z północy na południe i mocno rozczłonkowanym kształcie, w części północno-zachodniej leży duża zatoka o długości 1,4 km. Piętnaście wysp, w większości zadrzewione, o łącznej powierzchni ok. 25,3 ha (największa ok. 10 ha)[2]. Dno faliste o licznych wzniesieniach, piaszczysto-żwirowe, w zatokach muliste. Południowa odnoga zlewni jest znacznie płytsza od pozostałych jego części i jej głębokość nie przekracza 10 m, rynna o długości 4,5 km.
Linia brzegowa bardzo dobrze rozwinięta, brzegi są łagodnie wyniesione, miejscami wysokie i strome, porośnięte kępami drzew, ale przeważnie bezleśne. Tylko w środkowej partii zachodniego brzegu rośnie las, z pozostałych stron jezioro otaczają pola uprawne i łąki. Od południa duży półwysep z dwoma cyplami, na jednym z nich grodzisko staropruskie.
Do jeziora Dadaj wpływają Biesowa Struga, Czerwonka i Dymer, wypływa natomiast rzeka Dadaj, kierująca się do Jeziora Tumiańskiego i jeziora Pisz.
W 2024 roku w jeziorze odnaleziono kość Plezjozaura[3]
Roślinność
edytuj- roślinność wynurzona w strefie przybrzeżnej występuje nierównomiernie, niewielkimi skupiskami – trzcina pospolita, pałka wąskolistna
- w południowej części zatoki – grzybienie białe i grążel żółty
- roślinność zanurzona – wywłócznik, moczarka kanadyjska.
Dadaj w literaturze
edytujDadaj pojawia się w twórczości Artura Beckera – polsko-niemieckiego pisarza tworzącego w języku niemieckim. Jezioro jest wzmiankowane m.in. w:
Przypisy
edytuj- ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
- ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 87
- ↑ Prehistoryczna sensacja! Kość pradawnego gada sprzed milionów lat odkryta na Warmii! [online], 9 września 2024 [dostęp 2024-09-10] (pol.).
- ↑ Der Dadajsee [online], www.arturbecker.de (pol.).
- ↑ Marcin Kube, Artur Becker, Nóż w wódzie. Pieśń o topielcach, Wyd. Borussia, Olsztyn 2013 [online], Rzeczpospolita, 3 listopada 2014 (pol.).
Bibliografia
edytuj- Tadeusz Wojeński: Przewodnik wędkarski po jeziorach Warmii i Mazur. Wyd. 3. Warszawa: Sport i Turystyka, 1987, s. 95-98. ISBN 83-217-2479-5.
- Artur Becker: Der Dadajsee. Powieść, Bremen: Stint Verlag, 1997, ISBN 3-928346-13-X.
- Artur Becker: Wodka und Messer. Lied vom Ertrinken. Powieść, Frankfurt n. Menem: Weissbooks.w, 2008, ISBN 978-3-940888-28-0.
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 65