Dżalajirydzi – dynastia pochodzenia mongolskiego, rządząca w latach 1335-1432 na terytorium dzisiejszego Iraku oraz północno-zachodniego Iranu.

Sułtanat Dżalajirydów
جلائريون
1335–1432
Flaga
Flaga
Ustrój polityczny

monarchia

Stolica

Bagdad (1335-1411)
Basra (1411-1432)

Data powstania

1335

Data likwidacji

1432

Język urzędowy

arabski
perski
mongolski

Religia dominująca

Islam

Mapa opisywanego kraju
Rozpad państwa Ilchanidów. Na zielono zasięg państwa Dżalajirydów
brak współrzędnych

Dżalajirydzi wywodzili się z mongolskiego plemienia Dżałair, od którego wzięli swoją nazwę. Ich przodek, Ilka Nojon, miał przybyć na teren Bliskiego Wschodu wraz z armią Hulagu. Jego prawnuk, Hasan-e Bozorg (1335–1356), był jednym z najbardziej wpływowych możnych w końcowym okresie panowania Ilchanidów. Wraz z końcem tej dynastii udało mu się opanować teren dzisiejszego Iraku ze stolicą w Bagdadzie. Jego synem i następcą był Szejch Owajs (1356–1374), który jako pierwszy przybrał tytuł sułtana. Udało mu się opanować Azerbejdżan oraz szereg miast północno-zachodniego Iranu i za jego panowania dynastia osiągnęła apogeum swojej świetności. Po śmierci Szejcha Owajsa ród pogrążył się w walkach wewnętrznych pomiędzy jego synami. Ostatecznie zwyciężył w nich Soltan Ahmad (1382–1394, 1401–1410), jednak jego pozycja była zagrożona przez najazdy Kara Kojunlu, Tochtamysza (1380–1395) i Timura (1370–1405). Timur podbił Azerbejdżan, a w roku 1394 i 1401 (ponownie) zdobył także Bagdad. Soltan Ahmad uciekł do Osmanów, a następnie do Mameluków, by wrócić po śmierci Timura i odbić Bagdad. Wkrótce udało mu się zdobyć także Tebriz, jednak ostatecznie zginął w walce z Kara Kojunlu w roku 1410. Ci ostatni w roku 1412 zajęli także Bagdad i od tej pory Dżalajirydzi panowali tylko w dolnym Iraku, dopóki ich państwo nie zostało ostatecznie podbite przez Kara Kojunlu w roku 1432.

Dżalajirydzi starali się kontynuować tradycje Ilchanidów, a ich dynastia miała charakter perski. Objawiło się to szczególnie w patronacie jaki roztoczyli oni nad perskim malarstwem miniaturowym, co zaowocowało powstaniem pod ich panowaniem tzw. Szkoły Bagdadzkiej malarstwa.

Władcy dżalajirydzcy

edytuj

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj