Czułość filmu

Ten artykuł od 2022-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Czułość – wielkość określająca stopień reagowania filmu fotograficznego na światło. Znajomość czułości umożliwia określenie prawidłowej ekspozycji.

Skale czułości

Stosowane są następujące skale czułości:

ASA – skala opracowana przez American Standards Association (jedna z dawnych nazw ANSI). Jest to skala liniowa – dwukrotna zmiana wartości ASA odpowiada zmianie EV o 1.
DIN – skala opracowana przez Niemiecki Instytut Normalizacji (niem. Deutsches Institut für Normung). Jest to skala logarytmiczna – zmiana czułości o 3° odpowiada zmianie EV o 1.
GOST – skala opracowana przez radziecką instytucję ds. normalizacji; symbol jest skrótowcem od rosyjskiego terminu „norma państwowa” (ros. Государственный стандарт, Gosudarstwiennyj standart). Jest to skala liniowa, zbliżona do skali ASA (od 1987 r. praktycznie identyczna).

Przeliczanie jednostek (skala GOST sprzed ujednolicenia z ASA)

ASA	DIN	GOST
2	4°
2,5	5°
3	6°
4	7°
5	8°
6	9°	5,5
8	10°	7
10	11°	9
12	12°	11

ASA	DIN	GOST
16	13°	14
20	14°	18
25	15°	22
32	16°	28
40	17°	35
50	18°	45
64	19°	56
80	20°	70
100	21°	90

ASA	DIN	GOST
125	22°	110
160	23°	140
200	24°	180
250	25°	220
320	26°	280
400	27°	360
500	28°	450
640	29°	560
800	30°	720

ASA	DIN	GOST
1000	31°	900
1250	32°	1120
1600	33°	1440
2000	34°
2500	35°
3200	36°
4000	37°
5000	38°
6400	39°

Wartości DIN i ASA powiązane są zależnościami:

DIN=1+10\log ASA

ASA=10^{(DIN-1)/10}

gdzie $\log$ to logarytm dziesiętny.

ISO wydała normy ISO 5800:1987, ISO 6:1993 oraz ISO 2240:2003, które m.in. wprowadziły ujednolicone oznaczenia czułości, praktycznie znormalizowane oznaczenie zawiera czułość według ASA oraz DIN (w 1987 skala GOST została ujednolicona ze skalą ASA). Według ISO oznaczenie czułości filmu powinno być podane następująco:

<czułość w ASA>/<czułość w DIN>° ISO

Przykład: 200/24° ISO.

Regulacja czułości

W aparatach cyfrowych często istnieje możliwość wybrania czułości ISO. Im wyższa światłoczułość, tym krótszy czas potrzebny do naświetlenia danej klatki. Można w ten sposób uniknąć stosowania statywu do wykonywania zdjęć w słabym oświetleniu. Zbyt wysoka czułość ISO w technice tradycyjnej skutkuje jednak zwiększonym ziarnem, a w technice cyfrowej zwiększa możliwość powstania na zdjęciu szumów.