Czterdziestu męczenników z Sebasty
Czterdziestu męczenników z Sebasty (cs. Со́рок Севасти́йских му́чеников; zm. 9 marca 320 w Sebaście) – rzymscy żołnierze Legio XII Fulminata (legionu rzymskiego, zwanego „Piorunującym”), męczennicy chrześcijańscy i święci Kościoła katolickiego, ewangelickiego, koptyjskiego, ormiańskiego oraz prawosławnego[1].
| męczennicy | |
 Czterdziestu męczenników z Sebasty (XVIII-wieczna ikona) | |
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Czczeni przez |
Kościół katolicki, |
| Wspomnienie | |
W historii
edytujByli kapadockimi chrześcijanami w czasach rządów św. Konstantyna i Licyniusza. W 313 obydwaj cesarze wydali Edykt mediolański, wprowadzający swobodę wyznania w Cesarstwie Rzymskim, jednak rządzący we wschodniej części cesarstwa Licyniusz kilka lat później przestał go respektować. Na swoim obszarze władzy rozpoczął prześladowania przed spodziewanym konfliktem zbrojnym z Konstantynem. Obawiając się przejścia oddziałów chrześcijańskich na stronę nieprzyjaciela, chciał zmusić żołnierzy XII legionu do złożenia ofiary bogom pogańskim, a tym samym do wyrzeczenia się wiary. Część legionistów odmówiła, zbiorowo odmawiając modlitwy. Ponieważ nie udało się ich ukamienować, wystawiono ich na mróz bez odzienia, aż do zamarznięcia na śmierć, a następnie ciała spalono w okolicach Sebasty.
Kult
edytujPamięć świętych czterdziestu męczenników w Kościele prawosławnym czci się zawsze podczas Wielkiego Postu; w ten dzień sprawowana jest liturgia uprzednio poświęconych darów.
Do rozpowszechnienia kultu męczenników przyczyniła się cesarzowa św. Pulcheria z Konstantynopola, w VI wieku poświadczał go również św. Grzegorz z Tours. W swych homiliach wspominali o nich Bazyli Wielki, Grzegorz z Nyssy i Efrem Syryjczyk.
Dzień obchodów
edytujWspomnienie liturgiczne tych męczenników w Kościele katolickim obchodzone jest w dzienną pamiątkę śmierci za Martyrologium Rzymskim (9 marca)[1].
Po wprowadzeniu reformy liturgicznej w 1969 roku (po Soborze watykańskim II) nie ujęto ich w kalendarzu rzymskim, chociaż nie podważa się faktu ich męczeństwa i występują w wydaniu Martyrologium z 2001 roku.
Kościół ewangelicki i katolicki w Polsce wspominają męczenników 10 marca.
Kościoły wschodnie, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, wspominają męczenników 9/22 marca[c], tj. 22 marca według kalendarza gregoriańskiego.
W tym samym dniu w Polsce obchodzone jest nieformalne święto świeckie Dzień Mężczyzn. Prawdopodobnie lokalnie dzień ten świętowany był już przed 2000 rokiem w miejsce zniesionego wspomnienia męczenników[2].
Wykaz imienny
edytujCzterdziestu męczenników z Sebasty znanych jest z imion, jednakże w źródłach występują rozbieżności[3]. Erhard Gorys w Lexikon der Heiligen[4] podaje jak niżej:
- Akacjusz
- Aecjusz
- Aleksander
- Angias
- Atanazy
- Chudion
- Cyryl
- Cyriusz
- Domicjan
- Domnus (lub Juwenalis)
- Ekdytiusz
- Eunojkus
- Eutyches
- Eutychiusz
- Filoktymon
- Flawiusz
- Gorgoniusz
- Helianus
- Helias
- Herakliusz
- Hezychiusz
- Jan (lub Julian)
- Kajus
- Kandidus
- Klaudiusz
- Ksanteas
- Leoncjusz
- Lizymach
- Meliton
- Mikołaj
- Pryskus
- Sacerdon
- Sewerian
- Syzynus
- Smaragdus (lub Bazylides)
- Teodul
- Teofil
- Walens
- Walerian
- Wibian
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ liturgia katolicka
- ↑ liturgia prawosławna
- ↑ podwójne datowanie
Przypisy
edytuj- ↑ a b Vierzig Märtyrer von Sebaste [online], Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.).
- ↑ Dzień Mężczyzn na antidotum.org [opublikowano: 2004-03-08]
- ↑ Santi Quaranta Martiri di Sebaste – Santi Beati (wł.)
- ↑ Lexikon der Heiligen. München: dtv Verlagsges., 2008 ISBN 978-3-423-34149-3 (niem.).
Bibliografia
edytuj- Sebastia (Sebasta) na stronie DEON.pl (SJ i Wydawnictwo WAM)
- Piotr Makal (opr.): 40 męczenników z Sebasty na stronie cerkiew.pl
- ks. Stanisław Hołodok: Czterdziestu Świętych Męczenników z Sebasty na stronie opoka.org.pl